Istorija

LEONID STUPNICKI BORAC ZA SLOBODU UKRAJINE

Jun 13, 2020 0 Komentara

(15 riječi)

Ekskluzivno iz knjige u pripremi ,,Ukrajinska Pobunjenička armija besmrtnih 1942-1956.“ Koja govori o istorijatu ulozi i razvoju Ukrajinske pobunjeničke armije predstavljamo jedan portret oficira od ukupno 144 koliko će ih biti zastupljeno.

Piše: Božidar Proročić

 

Leonid Stupnicki (ukr: Леоні́д Венеди́ктович Ступни́цький pseudonim: ,,Gončarenko“) rođen je 29. maj 1891., selo Romanivka, sada Popilnjanski okrug Žitomirske oblasti - poginuo 30. jula 1944., selo Dermanj, okrug Zdolbuniv, oblast Rivne) – ukrajinska vojna ličnost za vrijeme UNR-a, načelnik štaba VO-2 ,,Zagrava“ (05.1943. - 07.1943.), Štab UPA-sjever, potpukovnik vojske UNR, general- horužnik UPA (posthumno). Rođen je u seljačkoj porodici.

Njegov otac, Benedikt, sprijateljio se sa vodećim ličnostima ukrajinske kulture, posebno sa  Tadejom Riljskim i brinuo se za ideje populista. Kao dijete Leonid je bio prijatelj sa Maksimom Riljskim. Završio je 2. razred Gradske škole Skvira, gimnaziju u Skviri i agronomski fakultet Kijivskog univerziteta. 20. novembra 1912. godine mobilisan je u 9. Ulanski bugski puk (Bila Cerkva). Od 13. juna 1914. bio je mlađi podoficir. Od 3. avgusta 1914. bio je viši podoficir. Kao pripadnik 9. Ulanskog puka otišao je na front u Prvom svjetskom ratu. 17. marta 1915. godine odlikovan je Krstom Svetog Đorđa IV stepena. Dana 17. maja 1915. godine poslan je na studije u školu vojnika u Minskoj vojnoj oblasti. Od 2. jula 1915. godine studirao je u prvoj Kijivskoj školi zastavnika. 30. septembra 1915. unaprijeđen je u čin zastavnika. Nakon završetka škole služio je u 8. i 12. (od 29. novembra 1915.) rezervnih bataljona. Od 14. avgusta 1916. -  u. komandir 14. čete. Tokom Prvog svjetskog rata - načelnik štaba konjice carske vojske.

Za vrijeme oslobodilačkih borbi 1917-1921. Bio je potpukovnik u Vojsci Ukrajinske Narodne Republike, a od 1920. komandant Volinjskog divizijskog puka. Od 1920. do 1921. godine bio je pomoćnik komandanta 4. Kijivskog konjičkog puka 4. Kijivske divizije vojske Ukrajinske narodne republike. Za vrijeme Druge zimske kampanje Vojske Ukrajinske Narodne Republike, komandovao je odvojenim konjskim odredom Volinjske grupe Jurija Tjutunika, na čijem čelu je osvojio Korosten.

Od 1922. živio je u Volinju. Od 1922. do 1940. godine radio je kao agronom u fabrici šećera u Babinu u selu Kolesniki, Gošanskik okrug, oblast Rivne. 1939., nakon okupacije dijela Poljske od strane sovjetske vojske, hapšen je od strane NKVD. Osuđen je na 5 godina zatvora, a porodica deportovana u Kazahstan. Do 1941. godine bio je pod istragom u zatvoru u Brestu, gde su ga puštili Njemci. U julu-avgustu 1941. godine bio je na čelu Prvog ukrajinskog puka ,,Hladni Jar“ u Rivnu, stvoren od strane revolucionarnog krila OUN-a (Bandera) radi formiranja ukrajinske vojske. Međutim, puk su ubrzo likvidirale njemačke okupacione vlasti.  Od 1942. do 1943. godine bio je šef javne službe u Rivnoj. Od marta 1943. zajedno sa sinom Jurijem služio je u Ukrajinskoj pobunjeničkoj armiji. Od maja 1943. - načelnik Generalštaba vojne oblasti „Zagrava“, imao je pseudonim „Gončarenko“, organizator podoficirske i oficirske škole UPA (uključujući „Družiniki“), načelnika štaba UPA-Sjever. U avgustu-decembru 1943. godine rukovodio je samoodbranom u zemljama sjeverozapadne Ukrajine. Vodio je borbene operacije protiv Njemaca. Pod svojom komandom je uzeo sina Jurija. Međutim, tokom racija vojnika NKVD-a, obojica su bili zarobljeni. Zahvaljujući promjeni svog pravog imena, prerušen u starog čovjeka, Leonid Stupnicki uspjeo je da se odvoji od enkavedista. Ali njegov sin Jurij osuđen je na 10 godina zatvora čak i pod tuđim imenom. Danilo Šumuk ( ukr:Данило Лаврентійович Шумук rođen je 30 decembra selo Boremšina, Ukrajina 1914-2004 21 maj Krasnoarmejsk sada – Pokrovsk. Javna ličnost, zatvorenik poljskih zatvora i sovjetskih logora, disident, borac UPA. Član Ukrajinske Helsinške grupe za ljudska prava.Član Udruženja ukrajinskih pisaca ,,Slovo“) imao je priliku da se sastane sa Leonidom Stupnickim i postavi niz oštrih pitanja, uključujući kako da se suoči sa podmuklim boljševicima prenijo je detalje njihovog razgovora na sljedeći način:

,, Tako je OUN osmislio parolu: ,,Sa boljševicima na boljševički način! “ ,,Ne, nisam pristalica takvih poziva. Tada će smisao borbe nestati: bit ćemo poput onih s kojima se borimo. Japanski filozof Umitura napisao je: „Istina je božanska i proglašena je ne radi države. Ako nismo u stanju da spasimo državu, možemo samo da uložimo sve napore da sačuvamo istinu. Ako zadržimo istinu, država, čak i ako propada, može se ponovo roditi; ako se odreknemo istine, država će, čak i kad napreduje, na kraju propasti. Ljubav prema domovini sadrži daleko više vjernosti istini nego vjernosti državi. Drago mi je i veoma mi je drago što vi tako mislite - uzbuđeno sam rekao, - ali u praksi još uvek podržavamo totalitarnu organizaciju. Da, tačno je - rekao je Stupnicki, - OUN je totalitarna organizacija. Ali danas je jedina sposobna za borbu protiv okupatora, i zato smo primorani da sarađujemo sa njom. Pored toga, radeći za OUN, istovremeno mijenjamo njen duh i lice. U nju unosimo „svježu krv“ i sve će to jednog dana imati svoje posljedice. “ Herojski  je poginuo u borbi protiv jedinica NKVD-a u blizini sela Dermanj, okrug Zdolbuniv, oblast Rivne – ubio se ne želeći da bude zarobljen. Odlukom ukrajinskog Glavnog oslobodilačkog vijeća od 27. aprila 1945. godine posthumno je unaprijeđen u čin general-horužnika Ukrajinske pobunjeničke armije.

Godine 1922. Leonid Stupnicki, živio je u Ostrohu, oženio se učiteljicom Lidijom Bednarskžom. Imali su dva sina, Jurija (1923.) i Sergeja (1932.). Sa početkom njemačko-sovjetskog rata, njegovu suprugu, svekrvu i mlađeg sina Sergeja, enkavedisti su deportovali u Kazahstan. Sin Jurij je nakon deste godina zatvorske kazne vratio se u Ukrajinu. Godine 1993 potražio je svog brata Sergeja u Varšavi. Od njega je saznao da mu je majka umrla u egzilu 1942, a baka 1944.. Dok je Sergej ostao sam, kada je završio u poljskom sirotištu. Nakon rata, poljska vlada je uputila zahtjev da Sovjetski Savez vrati sve poljske azilante u Poljsku. Sergej je sa njima otišao u Šecinsko vojvodstvo. U Poljskoj je završio oficirsku školu, radio je u Ministarstvu spoljnih poslova. Jurij Stupnicki je živio u gradu Kremenecu pod tuđim prezimenom Kovaljčuk. 1992. godine pokušao je da povrati svoje pravo ime, ali sud  je to odbio.