Dan  državnosti i Dan ustanka ponovo je okupio antifašiste iz opštine Golubovci. Na svečanosti kod spomenika na Anovima , koji od zaborava čuva oko 220 imena palih u NOBu rečeno je da je Trinaesti jul, tapija istorijskog i državnog kontinueta i kulturnog indentiteta i temelj ovovremene Crne Gore.

Na tegobnom putu slobodarstva  i državotvorja, kamenom prestolu slobode Crne Gore, veliki doprinos dali su borci i rodoljubi Zete.

- Zećani  nijesu bili samo u borbenim redovima na Neretvi, Sutjesci i drugim ratištima nego i tamo dje se  odlučivalo o državnosti Crne Gore - kazao je predstavnik antifašista toga kraja Ranko Kovačević.

U   sklopu memorijalnog  kopleksa  i spomenik učesnicima kolašinske, ratne, Skupštine, koji su po povratku u svoj kraj, podršku državotvorenim odlukama -platili životom. Jer, oni koji su se protivili poništenju  odluka Podgoričke skupštine iz 1918. nijesu mogli oprostiti vraćanje imena i državnosti Crnoj Gori, što je bila suština poruka sa skupa partizanskih delegata u Kolašinu,poručio je Kovačević.

Povodom  13. jula, Dana državnosti i Dana ustanka  delegacija golubovačke  opštine predvođena predsjednicom Tanjom Stajović   i   predsjednikom Skupštine  Ratkom Stijepovićem,- položila je cvijeće na spomenik poginulim borcima i žrtvama fašističkog terora.

*****************************************************************************************************************

                                                    Dušan Mijović: Zeta je dala ogroman doprinos u NOB-u

Na slobodarske tradicije Zete i  doprinos rodoljuba ovog kraja u NOBu, podsjetio mladi antifašista  Dušan Mijović.

- Mladost  Zete, kaljena kroz skojevske organizacije, a podržana od iskusnih rodoljuba, spremno je dočekala ustaničke  pucnje - naglasio je Mijović.

Gotovo svako selo formiralo je četu , a već 1. avgusta 1941. Te čete  su prerasle u Zetski bataljon od 400 boraca.Štab te  borbene formacije su  činili : Niko Maraš, Spaso Drakić  Nikola Karadglaić, Milan Vukotić, Stevan Raičević, Djordjije Klikovac.

Govor Dušana Mijovića prenosimo u cjelosti:

- Danas proslavljamo Dan državnosti Crne Gore, kao sjećanje na 13. jul 1878. godine, kada je na Berlinskom kongresu od međunarodnih sila priznata viševjekovna nezavisnost Crne Gore i sjećanje na 13. jul 1941. godine, kao najsvjetljiji dan u slavnoj Crnogorskoj istoriji, kada je otpočeo opšti narodni ustanak protiv okupatora i fašizma. Trinajesto-julski ustanak pod isključivim vođstvom Komusnističke partije Jugoslavije, bio je rezultat visoke patriotske i revolucionarne svijesti većine crnogosrkog naroda.

Narodnooslobilačka broba svrstala je Jugoslaviju u antifašistički savez rame uz rame sa Sjednijenim Američkim državama, Sovjstskim savezom i Velikom Britanijom, a ustankom 13 jula Crna Gora se stavila na čelo tog saveza, na opšte divljene civilizovanog svijeta koje divljenje traje i danas. Tog 13 jula Crnogorci znajući da slavna tradicija borbe za slobodu i pravdu njihovih đedova ne smije biti zaboravljena, ustadoše na oružje u najsurovijoj borbi - borbi za ime i čast Crne Gore. Masovnost ustanka pokazala je da su bili dostojni potomci svojih slavni predaka. Pred ustanak, u Crnoj Gori je bilo oko 12000 ljudi spremnih za borbu. To su uglavnom bili članovi Komunističke partije, članovi SKOJA i simpatizeti partije. Ustanak je počeo 13 jula pred zoru, napadom na Virpazar i Čevo. Po svjedočenjima boraca pri napadu na voz koji je iz Bara za Virpazar prevozio dobro naoružane, odmorne i uhranjene Italijanske vojnike među ustanicima je bilo i nenaoružanih mladića, spremnih da rukama brane svoju domovinu.

Ogroman doprinos ustanku dala je Zeta. Mladost Zete, obučena kroz učestale akcije SKOKJ-a, kaljena u demonstracijama tadašnje prkosne Podgorice, koja je odbacivala svaki vid nacionalizma, okupacije, ugnjetavanja i nejednokosti, sprenmo i složno kao jedan dočekala je ustaničku poziv. Formirane su čete, nazvane po selima u Zeti, okupljajući najnaprednije, najodlučnije i najviđenije ljude tog vremena. Za nepunih mjesec dana od početka ustanka, 1. avgusta 1941. godine formirana je i slavni Zetski ustanički bataljon koji je brojao 400 boraca. Formiran je i štab bataljona koji su činili: Niko Maraš, komandant, Spaso Drakić, politički komesar, Nikola Karadaglić, zamjenik komandanta, Milan Vukotić, zamjenik političkog komesara, Stevan Raičević savjetnik i Đorđije Klikovac sanitetski rukovodilac. Nakon rasformiranja ovog bataljona dio boraca ulazi u sastav IV i V Crnogorske proleterske brigade, prolazći slavni put pobjde. Nažalost mnogi na tom putu padoše, ali su ostali kao vječni spomenik bratsva i jedinstva naših naroda. Početni uspjesi ustanka bili su iznad svih očekivanja, jer to nijesu bile akcije manjih odreda kako je bilo planirano, već opšti narodni ustanak, pa je tako skoro u isto vrijeme bila oslobođena skoro cijela Crna Gora izuzev većih gradova. Čak je i Cetinje, tada Glavni grad Crne Gore bilo blokirano.

Međutim, italijasnki okupator potpomognut domaćim kolaborantima uspio je da oslabi ustanak i ponovno okupira Crnu Goru, čineći zločine nad stanovništvom. U tim danima, Zeta je najviše patila, obzirom da nije imala prirodu geografsku zaštitu, već je njena ravnica omogućila Italijanima lak i nesmetan ulazak, što je rezultiralo velikim brojem, zarobljenih, interniranih i strijaljenih stanovnika Zete, o čemu svjedoči i ovaj spomenik podignut 1974 godine u znak sjećanja i poštovanja prema palim borcima Zete u drugom svjetskom ratu.

13 jul je slavna Crnogorska prošlost i svijetla budućnost. Međutim slavna prošlost obavezuje. Obavezuje nas da svim snagama radimo na afirmaciji antifažizma. Zbog toga se nadam da ćemo do sledeće proslave 13 jula, oformiti Odbor Subnora u Zeti, da ćemo obezbijediti reprezentativne prostorije u Golubovcima za rad odbora, kako i priliči organizaciji koju predsavlja. U izazovnim i složenim vremenima koji su pred nama, Zata kao dragulj Crne Gore, mora biti i biće okosnica i ekonomskog i moralnog prosperiteta Crne Gore.

(Dušan Mijović je član Udruženja antifašista Zete, a radi kao advokat)