Piše: Božidar Proročić

Borba Ukrajine kroz svoju dugu i tešku ali i slavnu istoriju bila je uvjek teška ali pravedna i hrabra. Nije lako bilo biti Ukrajinac u Ukrajini. Taj žig i pečat koji su udarili Rusi je je samo jedna u nizu brutalnih okupacija i pritisaka na slavne potomke Hetmana, Kozaka, Sič strijelaca, UPA-boraca sa slavnim imena svih pjesnika i književnika ukrajine. Od Ševčenka, preko Franka, Kotljarevskog, Lesje Ukrajinske, Pantelejmona Kuliša, Jurija Daragana, Olene Telige, Jevgena Malanjuka Vasilja Stusa, Ivana Drača, Mikole Zerova, Igor Kalineca i brojnih pripadnika ,,Strijeljane renesanse. ” No Ukrajina jedna od naljepših bisera Evrope bila je pod čizmom ruskog inperijalizma i vječitovog stradalništva razapeta na Hristovom putu stradanja. Ukrajina je uvjek težila da svoj put slobode svoj put nezavisnosti bude vam domašaja ruske političke svere i uticaja. Rusija je uvjek smao imala jedan cilj ,,da disciplinije Ukrajinu i sprovede pod svoju politiku rusifikacije. Ukrajina je pitanje od globalnog geostrateškog značaja, pokazatelj (česte) nemoći evropske diplomatije i njene zavisnosti od Vašingtona, kao i bojno polje dvije globalne geostrateške koncepcije – evroazijanizma i evroatlantizma. Doba nove svjetske polarizacije i strategijskog organizovasnja snaga izbačilo je ukrajinsko pitanje u prvi plan. Međutim, Ukrajina je vjekovima predstavljala sferu u kojoj su se preplitali interesi Rusije, Poljske, Austrougarske, Turske, a u novije vreme i SAD i EU. Ključni istorijski periodi za razumijevanje kompleksnosti ukrajinske krize su mir u Andrusovu 1667. i prisajedinjenje istočne Ukrajine, rusko osvajanje Krima u 18. vijeku, kao i jednostrani akt predsednika SSSR Nikite Hruščova o ,,poklanjanju Krima” Ukrajinskoj SSR 1954. godine pri čemu su i drugi djelovi Ukrajine geografski ,,pripali Rusiji. ” Ukrajina je imala kratak period nezavisnosti tokom XVII. vijeka i nekoliko godina nakon Prvog svjetskog rata, kroz formu Ukrajinske narodne Republike a svoju nezavisnost je u sojvetskoj eri povratila tek 1991 godine. Momenat povlačenja sovjetskih trupa sa Elbe i pad Berlinskog zida označili su početak puta u neizvjesnost za postsovjetski prostor. Nakon raspada sovjetskog saveza milioni rusofonih građana su ostali da žive sa ukrajinske strane granice, i oni nikada nisu u potpunosti prošli proces identifikacije sa novouspostavljenom državom čak što više bili su žestoko protiv nje i činili su sve da sruše njen ustavni poredak da izazovu nemire i bili su i ostali jedan od rušilačkih elemenata direktnpo podržan od Moskve. Od tada do danas su se na vlasti u veoma preciznim vremenskim intervalima smjenjivali prozapadni i prorurski režimi, od kojih je svaki težio da uspostavi bliskije geostrateške odnose sa dijelom međunarodne zajednice kojoj je bio naklonjeniji. To je stvorilo opasnu polarizaciju u društvu i de facto dvije Ukrajine sa nepremostivim ideološkim podjelama. No naravno istorija savremene Ukrajine analizirajući njenu duboku ideološku ali i praktičnu posebnost nam ukazuje na stalne pristiske ruskih militanata podržanih direktno od strane Putina da sruše (slome) Ukrajinski princip nezavisnosti, Ruski militanti koji podirivaju nezavisnost Ukrajine i koji žele da sruše njen ustavni poredak mogu naići samo na jak i snažan otpor identitetskih Ukrajinaca koji vole svoju državu. Presjednik Ukrajine Vladimir Zelenski, pred kojim stoje velike obaveze i iščekivanja u savremenoj Ukrajini treba da pronađe model po kom će smanjiti ,,Ruski pritisak na Ukrajinu” i da jasno i hrabro kaže NE RUSKOJ AGRESIJI!!! Nije lako biti Ukrajinac u Ukrajini pritisnut od strane proruskih snaga. No bez obzira na sve Ukrajinci će biti slobodasn narod koji će ponosno gaziti stepama Ukrajine, i Ukrajinci će biti ponos i simbol slobode i nezavisnosti za sve slovenske (kao i druge narode) koji se bore da očuvaju svoj istorijski, kulturni i etnički identitetm jezički i crkveni identitet. Rusija je uvjek bila i ostaće samo rušilački elemnt identiteta slovenskih naroda. Od ukupno 44 miliona stanovnika Ukrajine približno 17 posto su etnički Rusi.Takođe, broj stanovnika koji žive u djelovima države u kojima je ruskom priznat status regionalnog jezika čini približno 30 posto od ukupnog broja stanovnika države. Druga svera podjele je religijski faktor. U Ukrajini se ogromna većina stanovništva izjašnjava kao pravoslavci. Međutim,u ovoj državi postoje podjele unutar pravoslavlja između nekoliko religijskih zajednica, od kojih su najznačajnije Ukrajinka autokefalna pravoslavna crkva, Ukrajinska pravoslavna crkva Kijivske patrijaršije i Ukrajinska pravoslavna crkva Moskovske patrijaršije koje predstavljaju religijska uverenja približno četvrtine države, dok Grčko-katolička crkva ima uporište među 8-10 posto Ukrajinaca, pretežno na zapadu zemlje. Ove podjele su u ukrajinsko društveno tkivo duboko ugradile sjeme budućeg konflikta. “Narandžasta revolucija” i lingvistička “ukrajinizacija” u vrijeme mandata Viktora Juščenka zlokobno su najavili događaje koji će uslediti počev od novembra 2013. godine. Nakon odustajanja od daljeg procesa evrointegracija od strane tadašnjeg proruskog predjsednika Viktora Janukoviča, protesti u ukrajinskim gradovima svesrdno podržani i intruirani spolja su naglo prerasli u nasilje koje je postepeno evoluiralo u građanski rat. Dubinski ukorenjene podejle sa više svera posmatranja čine Ukrajinu polarizovanim društvom u jedinstvenoj državi. Globalni geopolitički igrači su ovaj potencijal iskoristili za svoje interese i otvorili dilemu o tome da li je građanski rat u Ukrajini nastavak perfidne igre bivšeg Sovjetskog Saveza a sada Putinove Rusije ili je zaseban proces. Ukrajina će uvjek biti slobodna i hrabra država koja će znati da se suoči sa problemima savremene današnjice geostrateških i geopolitičkih ciljeva jer ona je odavno dio savremene Evrope kojoj je sa punim pravom pripadala kroz viševjekovnu borbu za očuvanje svih izvornih principa nezavisnosti.