Politika

Trinaestojulska nagrada u ruke negatoru Crne Gore

Jul 02, 2025 0 Komentara

(15 riječi)

Vrijeme je da se Crna Gora probudi iz institucionalne hipnoze. Vrijeme je da prestanemo nagrađivati one koji otvoreno zazivaju njen nestanak. Vrijeme je da se odbrana Crne Gore vrati u ruke onih koji je vole, poštuju i grade a ne onih koji u njoj vide samo plijen i platu. Crna Gora ne smije biti država koja nagrađuje svoje negatore.

Piše: Božidar PROROČIĆ, književnik i publicista

Postoji granica između kritike i mržnje, između polemike i negacije, između jezika i otrova. U Crnoj Gori danas, ta je granica pogažena od strane onih koji bi trebalo da brane čast, slobodu i kulturni dignitet ove zemlje. I to ne anonimno, već sa najviših državnih pozicija i sa pečatom najprestižnije državne nagrade Trinaestojulske nagrade. Ona je danas, nažalost, postala simbol poraza Crne Gore pred sopstvenim institucionalnim trovanjem. A nosioci tog trovanja su sluge ideološkog projekta „srpskog sveta“: Bećir Vuković, Želidrag Nikčević i Dragan Koprivica.

Bećir Vuković, prošle godine predsjednik žirija Trinaestojulske nagrade, ove godine njen laureat. Put od arbitra do nagrađenog nije pitanje kvaliteta, već moći. Međutim, ono što je posebno sramotno jeste da je nagrađen čovjek koji Crnu Goru vidi kao nesreću, crnogorsku naciju kao izmišljotinu, a antifašističku tradiciju kao ironiju istorije.

U autorskom tekstu za portal Vidovdan, blizak vrhu Crkve Srbije, Vuković je napisao:

„Kad je Crna Gora kažnjena istorijskom ironijom. Onda kad je Kominterna krenula da izmišlja nacije. Đilas je Crnoj Gori oko vrata namako omču. Na tim vješalima do danas ljulja se potonja udovica Kominterne. Grana je suva, samo treba cimnuti nesrećnicu za mrtve nogare da se strovari na zemlju, i pregrnuti lopatom zemlje.“

(Vidovdan, 2022, prenijela Pobjeda)

To piše i izgovara laureat najviše državne nagrade Crne Gore. Čovjek koji piše da je Crna Gora „istorijska ironija“ i da današnje komite pripadaju „nedonoščadi Kominterne“. Ovakve riječi ne predstavljaju književnu slobodu već literarni fašizam, verbalni napad na samu supstancu crnogorske nacije, jezika, slobode, antifašizma i multikulturalnosti.

Želidrag Nikčević sluga zaborava i propagandista poricanja

Želidrag Nikčević, savjetnik predsjednika Skupštine, bivši funkcioner NSD-a i dugogodišnji ideolog velikosrpske kulturne matrice, otvoreno je pisao:

„Da li je ‘ova Crna Gora’ stvarno naša, pa da se zbog nje stidimo? Pa nije.“

(Borba, 2024)

Ne samo da ne priznaje državu u kojoj sjedi kao savjetnik, već pokušava da delegitimiše crnogorski identitet iznutra, iz kabineta, iz budžeta koji finansira. Nikčević ne govori kao građanin, već kao politički komesar projekta negacije. Čovjek koji se stidi države u kojoj djeluje a ne podnosi ostavku govori ne samo o vlastitom cinizmu, već o dubokoj institucionalnoj krizi.

Ali podsjetimo i na raniji, zloslutniji trag. Želidrag Nikčević je 1993. godine bio član žirija „Ratkovićevih večeri poezije“ koji je jednoglasno dodijelio nagradu ni manje ni više nego Radovanu Karadžiću, genocidniom propagatoru i kasnije osuđenom ratnom zločincu. Taj čin bio je akt poetskog i moralnog sunovrata, sramota koja još uvijek opominje i razotkriva duh kontinuiteta od Karadžića do današnjih institucionalnih nagrada negatorima Crne Gore.

Dragan Koprivica, isluženi političar i ideološki saborac pomenutih figura, kroz javne nastupe gradio je narativ da je Crna Gora:

„besudna zemlja, zemlja glume i političkog igrokaza“.

(Portal Analitika, 2021)

U njegovim izjavama država je neprirodna, vlast montirana, a suverenitet upitan. Službeno „analitičar“, suštinski ideološki servis jednog etnonacionalnog projekta.

Jer tako to biva sa sinovima i slugama “srpskog sveta” oni koji najžešće negiraju Crnu Goru, njen jezik, narod, antifašističku borbu i državnost, manjebrojne narode itekako rado primaju njena priznanja, nagrade, plate, fotelje, i sve one privilegije države koju žele da ponize, uruše i obesmisle.

Bećir Vuković, Želidrag Nikčević, Dragan Koprivica i njima slični nisu branitelji nikakve kulture, već su ideološki podanici jednog projekta čiji je cilj da Crna Gora postane Srbije i mora, bez identiteta, bez naroda i bez glasa.

Njihov put je jasan to je put velikosrpske politike, one iste koja je donosila krv, zatiranje i šovinizam, sada preobučene u poetske strofe, analitičke tekstove i savjetničke rečenice. Oni su nasljednici negatora, obnovitelji porobljivača, sinovi negacije. A Crna Gora, ako želi da opstane kao slobodna, građanska, multikulturna i antifašistička država, ne smije više ni sekunde da ćuti pred onima koji je sistematski ponižavaju iznutra i još za to budu nagrađeni. Crna Gora ne smije davati priznanje onima koji joj kopaju grob. Jer oni, dok drže tri prsta zla na srcu, već drugom ruše temelje na kojima počiva sloboda.

I dok nas godinama bombarduju narativom o „ugroženom srpstvu“, o tobožnjoj diskriminaciji i nepravdi, stvarnost je sasvim drugačija upravo ti koji govore da su ugroženi pišu zakone, raspodjeljuju budžete, sjede u žirijima, dodjeljuju i primaju najviše državne nagrade, uređuju javne institucije i kreiraju kulturnu politiku Crne Gore. Đe je tu ugroženost? Oni koji tobože brane srpstvo, ne brane ni Srbiju ni srpstvo, već ruše Crnu Goru da bi je utopili u dogmu „srpskog sveta“ poraženog u modernoj Evropi.

U toj matrici, “ugroženi Srbin” je onaj koji ima više moći, medijskog prostora, novca i institucionalne kontrole nego iko drugi i koji bez trunke srama prima nagrade od države čiju zastavu neće ni da pogleda. Kojoj ne priznaje ni jezik, ni istoriju, ni pravo na postojanje. To je srž projekta “srpskog sveta” da se iznutra uruši sve što je crnogorsko, građansko i multikulturalno a da se uzmu svi resursi crnogorskog društva. Nisu im važni književnost, kultura, obrazovanje. Njima je važna dominacija. Zato oni koji najviše govore da su ugroženi, zapravo najžešće gaze ono što im navodno prijeti. Vrijeme je da se Crna Gora probudi iz institucionalne hipnoze. Vrijeme je da prestanemo nagrađivati one koji otvoreno zazivaju njen nestanak. Vrijeme je da se odbrana Crne Gore vrati u ruke onih koji je vole, poštuju i grade a ne onih koji u njoj vide samo plijen i platu. Crna Gora ne smije biti država koja nagrađuje svoje negatore.

Crna Gora je preživjela pogibije, ratove, okupacije. Ali danas se suočava sa svojevrsnim državnim samoubistvom nagrađuje one koji je poriču, veličaju one koji su je rušili, i daju prostor onima koji bi je kako kaže Vuković – „pregrnuli lopatom zemlje“. Trinaestojulska nagrada je simbol. Ako je zadržimo u rukama onih koji Crnu Goru smatraju „istorijskom ironijom“, onda nismo ništa naučili iz sopstvene istorije. Crna Goro, probudi se.