Kultura

Stoti – jubilarni broj časopisa MATICA

Mar 21, 2025 0 Komentara

(15 riječi)

Ovom zimskom sveskom navršava se 25 godina izlaženja tromjesečne publikacije za društvena pitanja, nauku i kulturu, koju izdaje Matica crnogorska.

Svesku otvara temat pod naslovom „Pola vijeka Njegoševog mauzoleja na Lovćenu“, koji sadrži tekstove Ivana Jovovića, Janka Ljumovića, Marka Špadijera, Tatjane Koprivice, Slavice Stamatović Vučković, Predraga Malbaše i Radomira Jurića. Prilozi na različite načine osvjetljavaju poluvjekovni jubilej Meštrovićevog Njegoševog mauzoleja na Lovćenu, njegov značaj za izgradnju crnogorske samosvijesti i kontroverze koje do danas prate ovaj kulturni poduhvat. Jedan broj ovih tekstova saopšten je na tribini „Simbol crnogorske samosvijesti“, koju je Matica crnogorska organizovala na Cetinju 18. jula 2024. godine.

U seriji tekstova koje u časopisu objavljuje na globalne teme, Bojan Jovanović se ovoga puta bavi lavirintom globalne pravde. O zbrinjavanju izbjeglica i raseljenih lica u Crnoj Gori tokom raspada SFRJ piše Cvetko Pavlović.

Pozorišne teme su zastupljene prilozima Janka Ljumovića o Petrovićima i metaistorijskom dramskom pejzažu, Luke Milunovića „Dramski izaz u ranome novovjekovlju“ i Đorđa Sankovića o drami „Otpad“ Ljuba Đurkovića.

Njegošologiji su posvećena dva priloga: „Njegoš i muzika“ Vesne Ivanović i Slobodana R. Vukićevića „Kosmički logos je jedini Njegošev Bog“. Borislav Jovanović podsjeća na 110 godina od rođenja Mihaila Lalića.

U obimnom tekstu „Eros i tanatos u djelu Dimitrija Popovića“ Lucija Pušonjić analizira slikarstvo poznatog umjetnika.

Dio časopisa koji se bavi istorijom otvara tekst Novaka Adžića „Crna ruka protiv postojanja države Crne Gore“, a slijede prilozi Nade Tomović o humanitarnom radu ženskih članova Dvora Petrovića, Jelisavete Blagojević i Aleksandra Klarića o V. E. Gledstonu, i Milorada Ćeranića o znamenitim Donjokrajcima. Posebnu pažnju zavređuje tekst Željka Karaule „Štedimlija i književni i politički Zagreb 1930-ih godina“.

Nenad Dragić analizira priloge stranih putopisaca o načinu života i običajima u Crnoj Gori, a Predrag Adžić se bavi slikama Amerike u „Glasu Crnogorca“. Velizar Radonjić je zabilježio jubilej 170 godina škole u Morači.

Časopis se završava drugim dijelom obimnog teksta Srđe Martinovića „Crnogorska vojna istorija“.

Kuriozitet jubilarnog broja Matice je i u tome što je to posljednji broj koji poslije dvadeset pet godina uređivanja potpisuje Marko Špadijer kao glavni urednik. Matica crnogorska je na mjesto glavnog urednika imenovala književnika i bivšeg predsjednika Matice crnogorske Dragana Radulovića.