Društvo

Evropska unija i Kina: Dva velika resursa i dva velika tržišta

Jul 24, 2023 1 Komentara

(15 riječi)

（autorski tekst ambasadora NR Kine u Crnoj Gori Nj.E. Fan Kuna）

Članstvo u Evropskoj uniji važan je spoljnopolitičkistrateški cilj Crne Gore. Da li, u tom smislu, saradnja sa Kinom može uticati na proces pristupanja Crne GoreEU? Po mom mišljenju, Evropska unija i Kina predstavljaju dva velika resursa i dva velika tržišta kojeCrna Gora može u potpunosti iskoristiti u procesuevropskih integracija.

Prije svega, zajednička korist i rezultati od kojih svi dobijaju glavna su i osnovna melodija saradnje Kine i EU. Kina pridaje veliki značaj razvoju odnosa sa Evropskom unijom. Upravo ove godine obilježava se 20 godina od početka sveobuhvatnog strateškog partnerstva Kine i EU. Premijer Državnog savjeta NR Kine Li Ćijang je prošlog mjeseca za svoju prvu inostranuzvaničnu posjetu odabrao Evropu, što odražava značaj strateškog partnerstva Kine i EU i donosi nove mogucnosti za sveobuhvatno unapređenje nivoa ekonomske i trgovinske saradnje. Kina je vec tri godine zaredom najveci trgovinski partner Evropske unije. Prema kineskoj statistici, obim bilateralne trgovine između Kine i EU dostigao je skoro 850 milijardi američkih dolara 2022. godine. Do kraja 2022. godine, obim dvosmjernih investicija Kina-EU premašio je 230 milijardi dolara. Od januara do juna ove godine saobracao je 8.641 teretni ekspres voz na relaciji Kina-Evropa, a isporučeno je 936.000 TEU kontejnera robe, do čak 216 gradova u 25 evropskih zemalja. Kina i Evropa formirale su snažnu ekonomsku simbiozu.

Kina čvrsto podržava proces evropskih integracija i daje punu podršku Crnoj Gori u njenom što skorijempriključenju EU. Pristupanje Crne Gore Evropskoj uniji ide paralelno sa razvojem bilateralnih odnosa sa Kinom. Nedugo nakon mog dolaska u Crnu Goru, govorio sam o „tri stava koja nisu u suprotnosti“: prvo, privrženost Evrope ideji strateške nezavisnosti i značajna uloga koju ima u međunarodnoj zajednici nije u suprotnosti sa mirnim razvojem Kine; drugo, pristupanje Crne Gore EU nije u suprotnosti sa paralelnim razvojem bilateralnih odnosa sa Kinom; i treće, spoljna i bezbjednosna politika Crne Gore koja je usklađena sa jedinstvenim stavom EU nije u suprotnosti sa zauzimanjem objektivnog i uravnoteženog pristupa kada je riječ o specifičnim pitanjima vezanim za Kinu.

Zatim, modernizacija u kineskom stilu obezbjeđuje stalan podsticaj svjetskoj ekonomiji.Poslije godina napornog rada, Kina je izrasla u drugu po veličini svjetsku ekonomiju, najvecu trgovinsku silu i najveceg proizvođača na svijetu, te je važan izvor energije za stabilan rast svjetske privrede. Tokom proteklih 10 godina, prosječan godišnji privredni rast Kine dostigao je 6,2%, a njen prosječan doprinos svjetskom ekonomskom rastu premašio je 30%, što je čini najvecim motorom koji pokreće globalni privredni rast. Od početka ove godine kineska ekonomija pokazuje jasan uzlazni trend. U prvoj polovini godine, bruto domaci proizvod (BDP) Kine porastao je za 5,5% na godišnjem nivou. Pojedine međunarodne organizacije i institucije takođe su podigle svoje prognoze za kineski ekonomski rast u ovoj godini, pokazujuci time svojepovjerenje u razvojne izglede Kine.

Posljednjih godina Kina je postigla izuzetna dostignuca u izgradnji saobraćajne infrastrukture i izgradila najvecu svjetsku mrežu brzih željezničkih linija i najvecu svjetsku mrežu autoputeva. Do kraja 2022. ukupna kilometraža brzih pruga u Kini dostigla je 42.000 kilometara, a ukupna kilometraža autoputeva 177.000 kilometara. U oblasti proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora, 2022. godine kineski kapacitet za proizvodnju nove energije povecan je za 207,2 milijarde kWh, što čini 70% ukupno povecanog kapaciteta, čime dakle glavni dio povecanog kapaciteta proizvodnje električne energije u Kini dolazi iz obnovljivih izvora.Od toga, ukupan instalisani kapacitet energije vjetra i solarne energije premašuje 100 miliona kilovata, što čini 62,5% ukupne instalisane snage za proizvodnjuelektrične energije iz obnovljivih izvora. U oblasti novih energetskih vozila, ukupna količina proizvedenihelektričnih vozila u Kini nedavno je premašila 20 miliona, čime su kineska nova energetska vozila ušla u visokokvalitetnu razvojnu fazu velikih razmjera na globalnom nivou. Evropa je važna destinacija za izvoz električnih vozila iz Kine. Izvoz novih energetskih vozila iz Kine u Evropu u 2022. godini činio je 36% ukupnog izvoza vozila. U buducnosti, Kina ce nastaviti da igravodecu ulogu u oblasti infrastrukture i nove energetikekako bi pružila snažan zamah oporavku i rastu svjetske ekonomije.

Trece, postoje široki izgledi za praktičnu saradnju Kine i Crne Gore. Za Crnu Goru ce razvoj bilateralnih odnosa sa Kinom biti od pomoci da ubrza dinamiku pristupanja EU. Proširenje saradnje sa Kinom sa sigurnošću ce Crnoj Gori donijeti više mogucnosti za ekonomski razvoj, podstaći očekivanja međunarodne zajednice u pogledu buducih razvojnih perspektiva Crne Gore i pomoci procesu pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji. U ovom trenutku, Kina i Crna Gora ostvaruju plodnu saradnju u različitim oblastima. Prioritetna dionica autoputa „Princeza Ksenija“ svakako se već pozicionirala kao vodeći zajednički projekat Kine i Crne Gore u okviru saradnje kroz inicijativu „Pojas i put“. Od puštanja u saobracaj u julu prošle godine, njome je bezbjedno prošlo više od 2,2 miliona vozila. Projekat rekonstrukcije i proširenja magistralnog puta M2 između Budve i Tivta čiji je izvođač kineska kompanija uskoro počinje sa izgradnjom, čime će nastaviti da se ispisujenovo poglavlje u saradnji dvije zemlje u oblasti infrastrukture. Osim toga, projekat vjetroelektrane Možura u čijem radu je učestvovala kineska kompanija dobro funkcioniše, a projekat ekološke transformacije termoelektrane u Pljevljima nesmetano napreduje, što sve pruža pomoć i podstrek Crnoj Gori kao ekološkojdržavi.

U susret budućnosti, Kina i Crna Gora treba da nastave prijateljstvo kroz vrijeme i prostor i da ostvare saradnju ne ograničavajući se na konkretna područja. Kineske kompanije imaju visokokvalitetne proizvodne kapacitete u oblasti infrastrukture, uključujući autoputevei brzu prugu, i imaju očigledne tehnološke prednosti u najnovijim industrijskim granama, kao što suproizvodnja električne energije iz obnovljivih izvora iproizvodnja novih energetska vozila. Te kompanije imaju snažnu spremnost da sarađuju sa Crnom Gorom. Kina je voljna da nastavi da promoviše sve zainteresovane kineske kompanije sa snagom i reputacijom da investiraju u Crnu Goru, pomognu Crnoj Gori da ojača povezanost sa zemljama Zapadnog Balkana, u potpunosti iskoristi prednosti svoje lokacije na jadranskoj obali i ojača razvoj i saradnju sa Kinom u oblasti turizma, obrazovanja, nauke i tehnologije, medicine i drugim oblastima, kako bi se time omogućile nove prilike za razvoj i saradnju dvije zemlje.