Sagovornici

Traže crnogorski jezik u Vrbasu

Jun 22, 2022 3 Komentara

(15 riječi)

Crnogorska partija i Udruženje Crnogoraca Srbije „Krstaš” dostavili su Vladi Crne Gore zahtjev da prilikom zvanične posjete Beogradu u agendi premijera Dritana Abazovića bude i pitanje crnogorskog jezika u opštini Vrbas.

U obrazloženju se navodi da upotreba jezika nacionalnih manjina u Srbiji, pa tako i crnogorske manjine, ne predstavlja stvar reciprociteta već pitanje koje je precizno regulisano Zakonom o službenoj upotrebi jezika i pisma. Primjenom tog zakona na teritoriji 42 opštine u službenoj upotrebi  je 12 jezika nacionalnih manjina i to bez ikakvih recipročnih obaveza matičnih zemalja bilo koje nacionalne zajednice. Među njima je i crnogorski jezik koji je na teritoriji opštine Mali Iđoš uveden 2010. godine. Izuzetak je lokalna samouprava u Vrbasu koja jedina krši zakon i ne uvodi u službenu upotrebu crnogorski jezik, iako su ispunjeni svi zakonom propisani uslovi.

Zakon o službenoj upotrebi jezika i pisma, član 11. stav 2. glasi: „Jedinica lokalne samouprave će obavezno svojim statutom uvesti u ravnopravnu službenu upotrebu jezik i pismo nacionalne manjine ukoliko procenat pripadnika te nacionalne manjine u ukupnom broju stanovnika na njenoj teritoriji dostiže 15% prema rezultatima poslednjeg popisa stanovništva, najkasnije u roku od 90 dana od dana utvrđivanja zakonom propisanih uslova.” U opštini Vrbas, po rezultatima posljednjeg popisa iz 2011. godine, živi 7.353 pripadnika crnogorske zajednice, što čini 17,5% od ukupnog broja stanovnika opštine.

Službena upotreba jezika nacionalnim manjinama u Srbiji omogućava mogućnost korišćenja širokog i bogatog obima prava i mogućnosti u cilju očuvanja kulturnog, jezičkog i nacionalnog identiteta. Posebno je to izraženo u sistemima obrazovanja, informisanja i kulture. Crnogorska zajednica ispunjava zakonske uslove za uvođenje crnogorskog jezika u službenu upotrebu samo u  opštinama Mali Iđoš, u kojoj je uveden, i Vrbas koja izbjegava da to uradi. Na teritoriji tih susjednih opština živi značajan broj pripadnika crnogorskog naroda, posebno u naseljenim mjestima Lovćenac, Feketić, Vrbas, Bačko Dobro Polje, Savino Selo, Zmajevo i Ravno Selo. Za crnogorsku zajednicu u Srbiji pitanje jezika je krucijalno identitetsko pitanje od kojeg zavisi mogućnost očuvanja kulturnog, jezičkog i nacionalnog identiteta budućih generacija.

Zakonski uslovi za uvođenje jezika u službenu upotrebu su vezani isključivo za procenat pripadnika određene nacionalne manjine u ukupnom stanovništvu opštine iskazan po rezultatima popisa stanovništva. Lokalna samouprava u Vrbasu godinama uporno krši zakon, očekujući da će na predstojećem popisu stanovništva broj građana koji se izjašnjavaju kao pripadnici crnogorskog naroda biti ispod 15% od ukupnog broja stanovnika opštine. I takav rezultat je moguć, imajući u vidu sveukupnu društveno političku situaciju, kao i etničku mimikriju i asimilaciju kojima je izložena crnogorska zajednica.

Sa druge strane, ako se crnogorski jezik uvede po rezultatima važećeg popisa, ta odluka se više ne može ukinuti, bez obzira na rezultate budućih popisa stanovništva. Jednom stečeno manjinsko pravo se više ne može umanjiti.