U fokusu

Dželat (SPC) i žrtva (CPC) nikada neće biti isto

Nov 20, 2021 3 Komentara

(15 riječi)

Piše Goran Sekulović

Najnovije ankete iz jula ove godine, pokazuju da približno 43 odsto pravoslavnog stanovništva u Crnoj Gori sebe identifikuje kao dio SPC, 21 odsto CPC, a da 35 odsto ne želi da bira. Ovo znači da je 30,1 odsto ukupnog stanovništva Crne Gore uz SPC. Time se činjenički negira tvrdnja da je SPC, tj. crkva države Srbije – crkva svih pravoslavaca u Crnoj Gori, odnosno da je to vjerska organizacija koja zastupa više od dvije trećine ukupnog stanovništva Crne Gore, što sve tendira ka tome da je Crna Gora srpska zemlja i da joj nema života van ‘’Velike Srbije’’, odnosno van aktuelnog ‘’srpskog sveta’’. A upravo je ova tvrdnja sistematski i sistemski podgrijavana i brižljivo građena dugo vremena ne samo od strane Crkve države Srbije i velikosrpskih snaga, značajnog dijela javnosti, medija i nevladinog sektora, već čak i od strane stare vlasti i Vlade u Crnoj Gori! Višedecenijsko ostavljanje CPC na periferiji (a time ujedno i vitalnih i produktivnih civilizacijskih i demokratskih snaga ne samo multinacionalnog i građanskog crnogorstva već i samog državnog suverenog subjektiviteta i integriteta!?) od strane stare vlasti i Vlade bio je i ’’dokaz’’ i opravdanje, i uzrok i posljedica ove njihove posvećene ’’brige’’ za Crnu Goru i sve njene građane. Time su iskazivali svoje nesumnjivo i tako bjelodano naličje koje ih je na kraju i odvelo u opoziciju, što naravno nije nikakav smak svijeta, naprotiv, ali su njegove posljedice po čitavo društvo i državu izuzetno državno, nacionalno i građanski pogubne, što je omogućilo aktuelnoj klerofašističkoj vlasti da danas obezglavluje Crnu Goru u svim pravcima! Riješenje je bilo ’’jednostavno’’ i tako prirodno i demokratsko: i stara vlast i Vlada trebala je da bude, a nije – i nije bila ne samo po ovom  pitanju! – ’’advokat svih građana’’, kao što sam to u jednoj kritičkoj kolumni svojevremeno u ’’Pobjedi’’ napisao da treba da se ponaša i da bude ondašnji dugogodišnji predsjednik Crne Gore Filip Vujanović. No, stara vlast je stala po ovom osnovnom državnom i demokatskom pitanju za svaku zemlju na pola puta, a novoj vlasti po difoltu ne pada ni na pamet da njim uopšte i krene! U ovom smislu pravi biser ove druge je nedavna izjava potpredsjednika aktuelne ’’crnogorske’’ Vlade i lidera ’’građanske’’ (hic!)  URE, ’’da se najveći broj stanovništva, značajan deo stanovništva oseća Srbima’’!?

Među mnogim prilozima i predanim aktivnostima stare vlasti na uspostavljanju svesrpskog obruča oko Crne Gore, jeste i ona koja se primila i zakačila na udicu Crkve države Srbije o formiranju ‘’Pravoslavne crkve u Crnoj Gori. U odgovorima koje je dala Vlada Crne Gore u procesu pristupanja naše zemlje EU na Upitnik Evropske komisije od prije deset godina, stoji i ovo: ‘’SPC u svom imenu (prije nekoliko dana javno objavljena formalna izmjena imena Pravoslavna crkva u Crnoj Gori) ima na svom čelu u Crnoj Gori Crnogorsku primorsku mitropoliju sa sjedištem na Cetinju. Prema dosadašnjim istraživanjima ona ima većinski pozitivan stav javnog mnijenja u odnosu na njene tradicionalno vjerske aktivnosti’’. Ovđe moramo napomenuti da je odluka o formalnoj izmjeni imena Pravoslavna crkva u Crnoj Gori bila planski i strateški donijeta odmah nakon referenduma 2006.g. samo i isključivo radi taktičkog i operativnog prilagođavanja novonastaloj crnogorskoj državnoj suverenosti, a javnosti predočena tek poslije nekoliko godina. U analizi ovog Vladinog stava počećemo od (ne)upitnosti tvrđenja u drugoj rečenici. Savjet Evrope ističe 2003. g. – kada  se interkulturalizam pretpostavlja ograničenom multikulturalizmu, za koga se, iako je stvoren iz dobre namjere, danas smatra da stvara segregaciju i nerazumijevanje – da se kulturna (vjerska, jezička…) raznolikost ne može primjenjivati samo na termine ’’većina’’ i ’’manjina’’, jer se time uposebljavaju različite zajednice u statičnoj poziciji do te mjere da socijalno ponašanje i vjerski, etnički i kulturni stereotipi čine pretpostavke za njihov status i položaj. (‘’Deklaracija iz Opatije о interkulturalnom dijalogu i sprječavanju sukoba’’, 2003.) A tri godine kasnije naglašava se da je ’’kulturni diverzitet definišući faktor u Evropi. Naša posvećenost jačanju interkulturalnog i i interreligijskog dijaloga, na koju smo se obavezali na Međunarodnom samitu u Tirani, 2004. (’’Deklaracija o među-religijskom i među-etničkom dijalogu u jugoistočnoj Evropi’’, prim. G. S.), je izraz naše  volje da u tom smislu održimo evropske standarde.’’(’’Deklaracija iz Opatije’’, 2000)

Dželat (SPC) i žrtva (CPC) nikada neće biti isto, jer i ontološki i svjetonazorski, i etički i po učinjenim (ne)djelima ne mogu biti jedno i zajedno. Nije, dakle, razlog nemogućnosti jedne pravoslavne crkve u Crnoj Gori samo demokratske prirode, tj. poželjni evropski kulturni diverzitet. U pitanju su duboko ljudske, etičke, etničko-nacionalne, vjersko-kanonske, filozofske, istorijsko-kulturološke i univerzalno humanističke (ne)upitnosti koje zarad osnovnih postulata (multi)nacionalnog i građanskog crnogorstva, kao temelja opstanka i razvoja crnogorske suverene i jedino održive i trajno-vječne državnosti, to u svakom mogućem razmatranju i slučaju ne dozvoljavaju i odbacuju kao u biti nacionalnu i državnu, istorijsku, savremenu i budućnosnu, svevremenu izdaju i crnogorsko otpadništvo. Definitivno, teza o jednoj pravoslavnoj crkvi u Crnoj Gori niti može da postoji, niti je to potrebno. Osim što je to bila greška data na jednom kongresu DPS-a, koju sam tada kritikovao (ispravljena na sljedećem kongresu DPS, što sam tada podržao) ona je u suprotnosti sa odredbama odgovarajućih evropskih konvencija, a uz to je dugo vremena naivno i neracionalno (i sa demokratskog i društvenog aspekta vrlo opasno i destabilizujuće što je i pokazao razvoj događaja i neposredno prije i posebno nakon 30. avgusta lani), pokušavala da bude kompatibilna sa sličnim ’’nastojanjima’’ SPC (u biti ’’šminkanja’’ i ’’kozmetičkog’’ prilagođavanja njene nedemokratske i paradržavne organizacije novonastalim uslovima, za njih privremene, crnogorske suverenosti), odnosno da ’’odobrovolji’’ vrh SPC u Crnoj Gori da krene u ’’prevazilaženju’’ podjela u pravoslavnom dijelu crnogorskog stanovništva.

U citiranoj Vladinoj formulaciji nedostaje podroban osvrt na suštinu ‘’formalne izmjene’’ imena Srpske crkve u Crnoj Gori, za što bi bilo dovoljno samo citirati odgovarajuću odluku Srpske crkve. Iz nje se vidi da tu ‘’novu’’ crkvu čine doslovno četiri eparhije Srpske pravoslavne crkve, od kojih je jedna i Crnogorsko-primorska mitropolija, što samo po sebi insajderski dezavuiše, demaskira i demitologizuje lažni i manipulantski stav Srpske crkve da je ova ‘’Mitropolija’’ nekadašnja cetinjska Arhiepiskopija i Mitropolija Brda i Primorja, tj. autokefalna Crnogorska crkva, koju Srpska crkva ne priznaje.

Sama odluka Srpske crkve o formiranju tzv. Pravoslavne crkve u Crnoj Gori, u kojoj je, dakle, sadašnja cetinjska ‘’Mitropolija’’ okarakterisana na pravi način kao, jedna među drugima, obična eparhija Srpske crkve, negira i ostavlja bez argumenata stav stare Vlade da je na čelu Srpske crkve u Crnoj Gori tzv. ‘’Crnogorska primorska mitropolija sa sjedištem na Cetinju’’. Ovo je ključni dokaz da ta ‘’Mitropolija’’ nije neka ‘’crnogorska’’, ‘’posebna’’, ‘’samostalna’’, ‘’autentična’’, ‘’samosvojna’’, ‘’specifična’’, pravoslavna vjerska zajednica, kako ju je karakterisao nekadašnji predsjednik Crne Gore Filip Vujanović, već, dakle, jedna, od velikog broja drugih, ničim u biti posebno izdvojena, obična eparhija i vjerska administrativna jedinica Srpske crkve koja, kako njeni čelnici kažu, pokriva prostor (negirajući njegovu nacionalnu crnogorsku bit, već afirmišući svesrpsko nacionalističko i asimilatorsko jedinstvo ‘’jednog naroda’’) i teritoriju Crne Gore (ne, dakako, države Crne Gore, koju oni u kontinuitetu takođe negiraju). Stara Vlada je napravila još jedan propust (đe im je kraj?!) time što nije naznačila da sadašnja ‘’Mitropolija’’ Srpske crkve na Cetinju vjerski ne pokriva cjelokupan prostor crnogorske države, već da na trećini državne teritorije vjersku pravoslavnu jurisdikciju nema cetinjska ‘’Mitropolija’’, već druge vjersko-administrativne jedinice Srpske crkve i to čak iz drugih suverenih i međunarodno-pravnih država, Srbije i BiH. I sve ovo je, evo kako vidimo i živimo, došlo na naplatu. Ili: sve ostalo je (već) istorija. (gradski.me)