Politika

Perović: SPC nema ni u Srbiji status koji traži u Crnoj Gori

Apr 28, 2021 0 Komentara

(15 riječi)

Predsjednik Crnogorskog PEN centra, filozof Milenko Perović govorio je u Drugačijoj radio vezi o nagoviještenom dolasku srpskog patrijarha Porfirija u Crnu Goru, radi potpisivanja Temeljnog ugovora između Vlade i SPC. Perović smatra da su ambivalentni motivi dolaska srpskog prvosveštenika u Podgoricu.

“S jedne strane, on očigledno ima namjeru da preuzme i učvrsti Amfilohijevo nasljeđe. Dakle, 30 godina misionarskog rada SPC i srpskog svetosavlja koje je Amfilohije provodio Crnoj Gori. Da dođe na taj gotovi Amfilohijev rezultat i da ga preuzme. A, sa druge strane, na neki način hoće i da opozove Amfilohijevo nasleđe, da ga poništi i to upravo u onom elementu u kome je tom nasleđu Amfilohije dao svoj lični pečat. A on je lični pečat dao time što je faktički izborio poprilično veliki stepen autonomije Mitropolije crnogorsko -primorske u odnosu na cjelinu SPC”, navodi on.

Perović smatra da patrijarha Porfirija treba ignorisati kad doputuje u Crnu Goru.

“Treba ga dočekati, po mom sudu, sa ignorancijom i unaprijed poručiti da sve što on potpiše u Crnoj Gori u vidu temeljnog ugovora, takoreći sa samim sobom, za crnogorski suverenizam je apsolutno ništavno. Ne samo da će ga vrijeme poništiti, u nekoj dalekoj perspektivi – nego će sve to biti vrlo brzo poništeno, kao što će u krajnjoj liniji biti poništen i Zakon o slobodi vjeroispovijesti”, kaže sagovornik Antene M i dodaje da tim zakonom SPC treba da ima status “ne samo duhovno-vjerske institucije, nego takoreći parapolitičke institucije u Crnoj Gori”.

Perović ukazuje i na još jednu specifičnost ambicija Srpske pravoslavne crkve.

“SPC niđe na planeti, pa ni u samoj Srbiji, nema taj status koji za sebe hoće da postigne u Crnog Gori. Dakle, da se pojavi kao institucija nad institucijama kao središte i sabiralište religijske duhovnosti Crne Gore u cjelini – ne samo crnogorskog pravosljavlja – nego Crne Gore u cjelini. Što je osobito važno, kao parapolitička organizacija koja potpuno ili dominantno utiče na politički život Crne Gore i na njenu generalnu istorijsku orijentaciju. To je apsolutno neprihvatljivo”, poručuje on.

Amfilohija naslijedili “pigmeji”

Utemeljivač Katedre za filozofiju na Filozofskom fakultetu u Novom sadu analizirao je i stanje u eparhijama SPC na teritoriji Crne Gore, nakon smrti Amfilohija Radovića, u kontekstu nepoštovanja riječi bivšeg mitropolita da Temeljni ugovor treba da potpiše on, odnosno logike da bi to trebalo da uradi njegov nasljednik na čelu MCP.

“Smrću Amfilohija pokazalo se da pravoslavna crkva u Crnoj Gori raspolaže sa čelnicima koji su zapravo u odnosu na Amfilohija ‘pigmeji’. Tu mislim u prvom redu na Joanikija, onda i na ostale crkvene dužnostike. Nestalo je ogromnog, moćnog kišobrana koji se zvao Amfilohije Radović, koji je maltene u samoj SPC bio institucija u instituciji, sa ogromnom moći i sa ogromnim autoritetom. Mislim da je u vrhu SPC nastupilo ogromno olakšanje kada je Amfilohije umro, jer je on, paradoksalno u Crnoj Gori, iako je puno zla učinio na duhovnom planu, ipak ga je čuvao od uticaja centrale iz Beograda. Kada je on nestao, potpuno je prirodno da na njegovu teritoriju, kojom je on suvereno gospodario, dojure gazde iz Beograda, i da kažu: ‘Ovo je naša teritorija’; a lokalnim momcima, počev od Joanikija, da kažu đe im je mjesto”, ističe Perović.

Odgovarajući na pitanje šta se krije iza agresivne otimačine crnogorske kulturne baštine: neznanje beogradskih adresa ili politika kolonijalnog tretiranja Crne Gore, Perović se poslužio anegdotom:

“Slobodan Jovanović, poznati srpski pravni teoretičar, pita svog oca: ‘Kako ste mogli na bajkama, na mitovima, na lažima – da napravite državu”?”A, otac mu odgovara: ‘A šta smo drugo imali na raspolaganju”? E, to je po meni ključ za razumijevanje tog permanentnog velikosrpskog posezanja na Crnu Goru i crnogorsku tradiciju i kulturu. Nije to, doduše, posezanje samo prema Crnoj Gori, nego i na širem balkanskom prostoru. Ali nas posebno žulja to posezanje na Crnu Goru. Nije prihvatljivo, ali objašnjivo je – da se ogromna istorijska, kulturna, duhovna praznina u kojoj nemate nijednog regularnog mita (čak i mitovi o Kosovskom boju i Kraljevića Marku su novijeg datuma), da se popunjava tako što se doslovno falsifikuje, otima i krade tuđa istorija, tuđe kulturno blago”.

Stotinu dana Vlade za stotinu godina robije

Perović se osvrnuo i na učinke Vlade Zdravka Krivokapića i nove vlasti:

“Ja sam malo u šali, a mnogo više u zbilji rekao, kad se napunilo 100 dana rada nove Vlade, da bi dobar naslov bio u novinama: 100 dana Vlade – 100 godina robije. Aludirajući na to da čak i u benevalentnom tužilačko-sudskom sistemu, ono što je ova Vlada uradila u krivično pravnom smislu, za ovih 120/130 dana – to bi kod benevalentnih sudija zamiritalo 100 godina robije. Očigledno da ova Vlada ima namjeru da iz temelja destruira Crnu Goru i da je faktički učini pukim zavisnikom od Srbije”, dodao je on.

Perović je analizirao je aktuelne proteste suverenista i šta im je potrebno da ostvare cilj. Prva faza je faza emocionalnosti, sljedeća faza je faza ozbiljne organizacije, smatra on i dodaje da tu fazu mora da prati ozbiljna teleologija.

“Crnogorski suverenizam se napokon mora utemeljiti na nekoj ozbiljnoj ideologiji. Antifašizam nije ideologija, to je sredstvo borbe protiv jednog zla koje se zove antifašizam. On nije ideološki stav, nego je sredstvo – poput oružja u ratu, koje nije smisao i svrha rata nego sredstvo da se on dobije. Tako i antifašizam, multikulturalizam, vjerski pluralizam, crnogorska okrenutost prema Evropi – to nisu ideologeni, to nisu ciljevi, to su sredstva da se dođe do ciljeva. Problem Crne Gore od Petrovićkih vremena do danas je što nije bila načisto sa tim vodećim ciljevima. Crnogorske intelektualne i političke elite nisu bile načisto šta hoće sa sobom i šta hoće sa Crnom Gorom”, pojašnjava on i dodaje:

Pogledajte samo, da ne sručujem previše drvlja i kamenja na dosadašnju vladajuću političku nomenklaturu. Kakva su njezina kolebanja bila u pogledu vodećih društvenih ciljeva? Nije bilo dovoljno proklamovati put u Evropu ili ulazak u NATO da bi se stvari u Crnoj Gori postavile kako treba, da bi se izašlo na pravi put. Mnogo bitnijih stvari je bilo u samoj Crnoj Gori koje su se morale raditi, a nijesu se radile, i zbog kojih je Crna Gora suštinski slabila i postala plijen ovih nacionalističko-tajkunske organizacije podrpute sa tri-četiri strane svijeta.

Pojašnjava da se suverenizam mora ozbiljno utemeljiti, a njegovo utemeljenje jeste ideologija slobode.

“Naši stari su uspijevali da naprave crnogorsku državu, Podlovćensku Crnu Goru kao državu koja se širila na svoje istorijske prostore, zato što su imali jasnu ideologiju – to je bila ideologija slobode. Sve ostalo su bili periodi bez ideologije, dakle, bez jasnih ciljeva. Bez jasnoće u pogledu toga šta mi to zapravo hoćemo. Šta mi to zapravo hoćemo sa sobom da uradimo? Čime mi možemo ovoj tajkunsko-popovskoj Vladi koja je namjerila da uništi Crnu Goru – čime mi njoj možemo ozbiljno parirati? Ne ad hoc, ne trenutnim emocionalnim glasovima, nego kojom to suštinskom idejom koja bi ponovo privukla većinu stanovništva Crne Gore na stranu suverenizma”, zaključuje Perović.