Istorija

Dr. sc. Goran Sekulović

Sveti Vladimir ,,za Rašku je bio zetski knez, a ne srpski"

Apr 01, 2020 2 Komentara

(15 riječi)

Ili: Kako najpoznatiji srpski naučnici i istraživači dokazuju da Sveti Vladimir nije bio prvi srpski već prvi zetski, tj. dukljanski i crnogorski svetac

U knjizi ,,Sveti Jovan Vladimir" izdatoj u Beogradu 1925.g. povodom, kako se kaže, devetstogodišnjice proslave Sv. Jovana Vladimira (reprintovanoj od strane izdavača ,,CIP"-a u Podgorici 2003.g.) njen autor dr Čedomir Marjanović, inače pisac ,,Istorije Srpske crkve'' i upravitelj muške učiteljske škole u Beogradu, iznosi stav da je Sv. Vladimir prvi srpski svetac i da je bio za Srbe ono što je za njih poslije njega bio Sveti Sava. Dakle, Sveti Sava prije Svetog Save.  Ali, u objašnjenju zašto se sveti Vladimir ne spominje kod Srba, Marjanović zapravo dokazuje da sveti Vladimir nije prvi srpski, već prvi zetski, tj. dukljanski i crnogorski svetac. I ne samo to, Marjanović pokazuje suštinu trajno prisutnog, i u prošlosti i u sadašnjosti, svesrpskog ili velikosrpskog imperijalnog, nacionalističkog, šovinističkog i asimilatorskog apsolutnog negiranja Crne Gore i Crnogoraca. On dokazuje kao potpuno istinitu tezu da je Raška Zetu smatrala za tuđu i neprijateljsku zemlju (poznato je da su Raška i Zeta više puta ratovale s promjenljivom srećom – za vrijeme Vojislavljevića Zeta je bila nadmoćnija), koju je kao takvu Stefan Nemanja predao maču i ognju okupiravši je vojnički i kulturno. Uostalom, svi najpoznatiji srpski istoričari decidno pišu da je Raška na čelu sa Nemanjom pokorila i okupirala Zetu. Dakle, Marjanović piše: ,,Pitanje može biti sada u tome zašto se on ne spominje u knjigama pisanim u Raškoj? Ali i to je razumljivo. Raška i Zeta pregonili se. Za Rašku to je bio zetski knez, a ne srpski. Zbog toga Raška je gledala da svuda ponizi i sebi da potčini slavu Zete, pa tako je i ovde učinila. Evo, samo tako, bar ja mislim da je slava Vladimirova išla po Albaniji do reke Semeni, po Maćedoniji do Ohrida i Vladimira, ali u raškim knjigama nigde  se i ne spominje ime Vladimirovo ni kod Domentijana, Teodosija, Danila i dr, a u Srbljaniku, gde su mnogo manji od njega dobili službu i sinaksar, o Vladimiru ni pomena nema."

I još samo tri detalja o kojima piše Marjanović. Prvi: u Zeti kraj Ribnice nije bilo pravoslavnog svještenika da bi krstio Nemanju koga je dakle najprije krstio katolički, a tek potom u Raškoj pravoslavni svještenik. Drugi: Marjanović piše da sveti Sava nije uspio da oformi pravoslavnu Mitropoliju u Bosni, ali da jeste u Zeti, sigurno zahvaljujući tome što je prije toga jedno dvije generacije ona bila temeljno vojnički razrušena i uništena, dakle, okupirana i pripremljena za pravoslavnu Mitropoliju s obzirom da se Nemanja bio strateški okrenuo istočnom hrišćanstvu. Treći:  mnogi okupatori koji su vojnički pobjeđivali potom su bili pobijeđeni trajnom kulturnom i duhovnom pobjedom od strane onih koje su prethodno bili pobijedili vojnički. To je slučaj i sa Dukljom, Zetom i Crnom Gorom, koja je znala da se odbrani ne samo vojnički, već  u rijetkim trenucima kada je vojnički bila pobijeđena i da se odbrani i zapravo pobijedi kulturno i duhovno sa svojom autentičnošću identiteta i samosvijesti koja proističe iz osobenog geopolitičkog, duhovnog, vjerskog, kulturnog, filozofsko-etičkog, jezičkog i svakog drugog etničkog, narodnog i nacionalnog bića. Marjanović  piše da je Zeta pod Vladimirom bila razvijena hrišćanska država i kultura, što se kasnije nastavilo i u doba Stefana Vojislava, Mihaila i Bodina, a poslije okupacije Nemanjića i u doba Balšića i Crnojevića sa krunom ''Oktoiha'', prve crnogorske štampane knjige, što je sve dokaz osobenog identitetskog i duhovnog razvoja jednog društva i jedne autentične  civilizacijske snage, političke volje i kulturne supstancije državotvornosti kao njene srži koja traje više od hiljadu godina baštineći vrijednosti i Istoka i Zapada, pri čemu je nesumnjivo da u svojoj bogatoj kulturnoj i vjerskoj raznolikosti nezaustavljivo i prirodno inklinira i pripada zapadnoevropskom političko-državnom, kulturno-vjerskom i civilizacijskom krugu. Jasno je da pitanje CPC-a nije izolovano već pitanje koje je sudbinski povezano sa budućnošću Crne Gore i pravcem razvoja crnogorske države i crnogorskog društva, odnosno da je integralno sa ostalim nacionalnim osobenostima Crnogoraca, što se sve nužno u narednom periodu mora izraziti i konstituisati kroz nacionalni crnogorski korpus i unutar same matične crnogorske države,  tj. da je to ono pitanje koje se tiče svih suštinskih aspekata Crne Gore i crnogorskog naroda kao multikulturalne i interkulturalne matice crnogorske države, a samim tim koje se tiče i svih naroda i nacija koje žive u Crnoj Gori i konstituišu crnogorsku državu i  crnogorsku naciju u građanskom, domovinsko-otadžbinskom i državljanskom smislu.