Prvi april se u bivšoj SFRJ, a u nekim eksjugoslovenskim državama i danas , od 1947.godine obilježava kao Dan omladinskih radnih akcija. Godinu dana ranije, 1. aprila, počele su  pripreme za izgradnju pruge Brčko-Banovići u BiH. Tako je dan šale uzet za vrlo ozbiljan datum-Dan ORA, iako odavno nema ni države SFRJ, ni bratstva i jedinstva, koje su simbolizovale upravo ORA. Bivši akcijaši, pak, uvijek rado pričaju i pročitaju priču o akcijama, a zašto suvišno je objašnjavati.

Radne akcije organizovane poslije Drugog svjetskog rata bile  su „iznuđene“ jer se zbog rata zemlja morala izgrađivati, a pošto nije bilo  novca i mehanizacije, jedino i glavno  oruđe bile su ljudske ruke i snaga. Na akciju se tada moralo ići, vlast je sama pravila spiskove. To je, štaviše, bila privilegija, nije svakome, ne bar u prvim poslijeratnim godinama, moglo biti da postane akcijaš.

Međutim  sasvim drugačija  je priča o radnim akcijama koje su organizovane   sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog vijeka, jer  Jugolslavija  je ekonomski bila ojačala, pa dobrovoljni omladinski rad u tom smislu nije bio neophodan, a ni organizovanje radnih akcija nije bilo jeftino. Ali i tada se rado odlazilo na radne akcije. Ipak, vjerovatno ne sa  motivima prvih generacija akcijaša. U prvi mah, radnim akcijama se dokazivala lojalnost državi, potvrda bratstva i jedinstva, a kako je vrijeme odmicalo, mladi koji su i dalje hrlili na radne akcije, sve više su imali svoju računicu.

Učešće na radnim akcijama  bila je  dobra preporuka, možda bolje reći,   prva stepenica u građenju političke i radne  karijere. Jer  učesnici radnih akcija vrlo često su primani u Savez komunista ili ubrzo postajali rukovodioci u Savezu socijalsitičke omladine. A već samo po sebi, to članstvo je povlačilo  i druge povoljnosti u društvu, lakše dolaženje do školskih stipendija, zaposljenja, itd.

Bilo je i manjih privilegija za učesnike radnih akcija. Tako su studentima akcijašima odobravani  vanredni ispitni rokovi, dok su zaposleni tretirani kao da su na poslu i  dobijali  punu platu . Bilo je, pak, i omladinaca   koji su išli da bi se družili i negdje drugo besplatno i zanimljivo proveli ljetnje ferije.

U vrijeme ljetnjih mjeseci  u junu, julu i avgustu kada su se održavale radne akcije, malo omladine je moglo ići  na ljetovanje, pa je učešče  na radnim akcijama bilo poželjno i iz tog razloga. Na radnim akcijama u smjeni su obično bile  brigade iz različitih republika, što je takođe   imalo svojevrsnu draž - upoznati i družiti se s vršnjacima iz različitih krajeva tadašnje Jugoslavije. Jedna akcijaška smjena trajala je  četiri nedjelje, pa su na akcijama stvorena brojna prijateljstva , pa i ljubavi  koje su nerijetko nastavljane  i nakon akcije. 

Na rad se išlo svakog dana sem nedjelje, kada je bio slobodan  dan i u slučaju kiše.  Popodne i večernji sati bili su rezervisani za razne kurseve, organizovani su kulturno umjetnički programi, najčešće muzički,  a akcijašima su često pjevali tada popularni pjevači zabavne muzike. Dakle zabave, pjesme, šale  bilo je više nego dovoljno, kao i sitnih nestašluka poput polivanja vodom noću, buđenje lažnom uzbunom i slično na koje se niko nije ljutio.

Brigade su bile sastavljene od  mladića i djevojaka  svih struktura-studenti, zaposleni, nezaposleni, srednjoškolci, a bilo je i osnovaca.

Disciplina i odgovornost  na akcijama  bila je na visokom nivou i vodilo se računa o svemu, u nekim segmentima bilo je kao u vojsci. Ustajanje je bilo rano u pet sati, nakon čega je slijedila obavezna gimnastika, doručak i odlazak na trasu. U toku rada postojala je polučasovna pauza, a sa obrokom popularno zvanim  marenda. Nakon sedmočasovnog rada i  povratka u naselje, ručka, popodnevnih aktivnosti i večere  slijedilo je povečerje, postrojavanje i odlazak na spavanje u tačno  određeno vrijeme. Za izlazak u grad ili najbliže mjesto, pošto su akcijaška naselja najčešće bila smještena van grada morala se tražiti dozvola  od svog komandanta brigade.

Inače svi uslovi u naselju, počev od smještaja do ishrane, bili su više nego dobri. Svi brigadiri su  dobijali patike i uniformu koja se sastojala od pantalona, jakne i majica s oznakama akcije i svoje brigade, koje su mnogi akcijaši  kasnije godinama čuvali kao drag i jedinstven suvenir. 

Akcijaške priče mogu se i dan-danas čuti. Veterana ORA gotovo da više i nema u životu. Njihovi nasljednici ne nose tako snažne uspomene iz godina svojeg akcijašenja. A gradili su puteve, pruge, hidrocentrale, sportske objekte…Sve je to sada u drugim državama, a ne u Jugoslaviji, u čije ime su tako masovno odlazili na gradilišta. 

B.Pejović