Autor:Čedomir Bogićević

Rezolucija Generalne skupštine UN o ustanovljenju Međunarodnog dana sjećanja na izvršeni genocid u Srebrenici (11. 7. 1995) ima duboko filozofsko – jurističko i humanističko-moralno utemeljenje i značenje, što je čini jednim od najsvjetlijih i najznačajnijih datuma ljudske povjesnice.

Navodimo neke semantičko-kulturološke odrednice o pojmu i svrsi borbe protiv zločina svih vrsta i stepena.

– ,,Ko se protiv zla ne bori pomaže mu da ono pobjedi“ (Petar I Petrović Njegoš, ,,Poslanice“).

– ,,Teže zlo je zlu se ne opirat/no zlo činjet i zlo podupirat“ (pjesnik Janko Vujisić, član DANU).

– Crnogorski Senat je 1842. godine pored subjektivne individualne krivice učesnika u velikoj krvnoj osveti i međusobnom ratu i zločinu između dva bratstva Spasojevića i Mrđenovića izrekao kolektivnu odgovornost za učesnike zločina putem uništenja sve njihove ljetine, a zbog toga, kako navodi u svojoj sentenciji Senat: ,,Zato što su znali da će se zlo dogoditi a ništa nijesu učinili da ga spriječe“ (dr B. Pavićević – dr T. Nikčević , ,,Crnogorske isprave“).

– Poznati njemački filozof Karl Jaspers iskazao je filozofsko stanovište da ko učestvuje a ne spriječi zločin je njegov saučesnik (pomagač, saizvršilac) jer ako zlo pobijedi dobro, onda više nijesmo ljudi.

Nakon završetka poznatog, i za istoriju slobodnog duha ljudskog roda – Nirnberškog procesa (1946), nakon osuđenja nacističkih glavešina i počinioca genocida za utvrđenu individualnu i subjektivnu međunarodno-pravnu krivičnu vinost, bilo je dogovoreno da američka i sovjetska strana (SAD i SSSR) uz podršku Savjeta bezbjednosti UN, nastavi dalji aspekt istraživanja ovog nečuvenog masovnog zločina tako što će utvrditi iustus titulus za međunarodno-krivičnopravnu kolektivnu odgovornost naroda i država za slična počinjena zla čovječanstvu, ali je ubrzani hladni rat između dvije sile prekinuo rad na ovoj ideji.

izvor i foto: pobjeda