Ekonomija

Gordana Đurović o lobističkoj mreži na relaciji Beograd – Brisel i povratku regionalnog pristupa EU integracijama kroz ,,Agendu 2030“

Crna Gora najviše na gubitku

Okt 17, 2023 0 Komentara

(15 riječi)

Oslabili smo administrativne kapacitete, desetkovali pregovaračku strukturu, privremena mjerila vladavine prava još su daleko od ispunjenja, postali smo prepolitizovano i populistički orjentisano društvo, sa snažnim i negativnim eksternim uticajima, posebno u sferi politike, etničkih odnosa, ekonomije i medija – ukazuje Đurović i podsjeća da su to davno konstatovali mnogi međunarodni izvještaji

osljednjih godina veliki je broj različitih prijedloga i razvijena je snažna lobistička mreža (prvenstveno na relaciji Brisel – Beograd) za podršku faznom pristupanju EU, koje bi značilo ,,više integracije prije članstva“, uz više finansijske podrške i posmatračkog statusa u EU institucijama, dok bi se punopravno članstvo, zbog osjetljivosti nereformisanog procesa odlučivanja u EU i velikog broja prava veta – odložilo dok se taj isti proces ne transformiše kroz reformu EU, navodi profesorka Univerziteta Crne Gore i predsjednica Crnogorske panevropske unije Gordana Đurović, komentarišući jedan od zaključaka međunarodne konferencije u Budvi održane prošle sedmice.

Na konferenciji, koja je okupila 300 učesnika iz više zemalja, zaključeno je da više nema očekivanja da Crna Gora može sama ući u Evropsku uniju, zbog čega regionalni pristup ponovo postaje aktuelan, pa je harmonizacija interesa članica EU preduslov uspješnog pridruživanja Zapadnog Balkana.

Lobiranje

Đurović navodi da Briselu treba vremena za unutrašnje reforme EU, a Beogradu (prvenstveno) više vremena za prethodna pitanja integracija koja su stala u poglavlje 35 (,Ostalo“), a da nije na odmet u međuvremenu malo više ,,šargarepe“ u vidu pretpristupne podrške, kad se sve već tako odlužilo.

– Prijedlozi se odnose na šest zemalja Zapadnog Balkana i tri zemlje istočnog susjedstva koje su dobile perspektivu članstva (Ukrajina, Gruzija i Moldavija). Dok bi kolektivno pristupanje regiona izazvalo manje turbulencije po EU budžet, ovo potencijalno veliko pristupanje, povećalo bi EU za devet novih članica, koje bi donijele 62 miliona stanovnika, ali i znatno smanjile evropski prosjek razvijenosti – objašnjava Đurović i ističe da je u konstelaciji zemalja kandidata Crna Gora sigurno najviše na gubitku u slučaju ovog daljeg odlaganja ,,datuma pristupanja“ i još uz to na regionalnom pristupu.

Gordana Đurović

– Crna Gora je do sada najviše uložila u proces integracija, najduže pregovara, najviše propisa je uskladila, CFSP 100 posto, veoma je liberalizovana, a strukturnih fondova ni na vidiku. Imamo problem da povlačimo i IPA sredstva, kao i sa pripremom projekata za finansiranje infrastrukture. Iako zaista nijesmo spremni za članstvo, očekivanje da treba da poradimo na reformama do 2030. da bi pristupili ne ohrabruje – navodi ona i ističe da proces treba sagledati realno i objektivno suditi.

– Oslabili smo administrativne kapacitete, desetkovali pregovaračku strukturu, privremena mjerila vladavine prava još su daleko od ispunjenja, postali smo prepolitizovano i populistički orjentisano društvo, sa snažnim i negativnim eksternim uticajima, posebno u sferi politike, etničkih odnosa, ekonomije i medija – ukazuje Đurović i podsjeća da su to davno konstatovali mnogi međunarodni izvještaji.

Agenda 2030. uzeta je kao okvirni datum, koji ne bi značio za sve zemlje punopravno članstvo, jer bi se neke od njih mogle zaustaviti na trećem prstenu pridruženog člana, a neke nove da se pridruže Evropskoj političkoj zajednici.

Aspiranti

– Aspiranti za članstvo bili bi u najužoj grupi oko eurozone i dalje federalizacije, dok bi najveći broj aspiranata bio u drugom prstenu. Taj raspored po prstenima, za sada su samo mogućnosti i nema preciznih raspodjela. Zavisiće od uspjeha demokratskih i ekonomskih reformi u zemljama aspirantima za članstvo. Naravno, to podrazumijeva prethodnu normalizaciju odnosa međusobno i rješenje bilateralnih sporova – ističe Đurović.

Naglašava da i EU ima svoju reformu, uslovno postavljenu kao petogodišnju, od izbora za Evropski parlament maja 2024. do novih izbora 2029, kada bi se promijenila pravila donošenja odluka, smanjilo pravo veta (u mnogim slučajevima na konsenzus -1 ili na dvostruku kvalifikovanu većinu) i prilagodila ova predložena fazna pravila pristupanja.

– To bi značilo i da sljedeći ciklus budžeta EU više ne bude sedam, već pet godina i da se vezuje za izborni ciklus za Evropski parlament i Komisiju (2028-2032). Mnogo je zadataka pred EU po ovom pitanju. Između ostalog i harmonizacija propisa koji uređuju izbore za Evropski parlament, kao i dalje usklađivanje spoljne i bezbjednosne politike, odbrambenog sektora, ali i dublje harmonizacije fiskalne politike, koja uključuje nove ,,evropske“ profederalne poreze – kaže Đurović i objašnjava da se EU već značajno zadužila i zadužuje na finansijskim tržištima, zbog postpandemijskog oporavka i pomoći Ukrajini, pa bi u prvim godinama proširenje moglo povećati pritisak na finansije Unije i uticati na dodatno zaduživanje, ali ne kao pravilo, već opravdani izuzetak.

– Budžet bi se povećao i do 20 odsto, jer bi raspon u razvijenosti mjeren bruto nacionalnim dohotkom po stanovniku najmanje razvijene Ukrajine i najviše razvijenog Luksemburga bio sedmostruk. Postepeno, Unija bi se vratila zlatnom budžetskom pravilu i budžetskoj ravnoteži, ali na novim osnovama – pojasnila je Đurović i naglasila da su planovi stavljeni pred evropske političare i pred zemlje kandidate. Na njihovoj razradi se radi. Ko ne prati znake po integracionoj trasi, zaostaće, uljuljkan starom slavom i jeftinim političkim porukama, koje su davno izgubile na kredibilitetu.

– Iako u biti ostaje individualno ocjenjivanje, regionalni pristup podrazumijeva prevagu političkog odlučivanja i čekanje spremnih na one manje spremne, da bi se zajedno pristupilo. Jedino dobro u ovom novom ,,integracionom otrežnjivanju“, jeste što bi morali priznati da se trebamo pozabaviti internim faktorima stagnacije u procesu, a ne samo tražiti opravdanje u eksternim faktorima. Preuzmimo odgovornost i mobilišimo resurse, to nam je jedini put – zaključila je Đurović.  izvor; pobjeda