Zaključci i preporuke o ekonomiji Montenegro 2023, „Ekonomski horizont regiona”
Zaključke i preporuke Konferencije o ekonomiji
Montenegro 2023, u organizaciji Privredne komore na temu „Ekonomski horizont
regiona” saopštio je prof. dr Saša Popović.
On je kazao da je cilj organizovanja konferencije
bio da se ekonomski problemi regiona Zapadnog Balkana sagledaju u širem
vremenskom okviru i kroz razmjene ekspertskih mišljenja i poslovnih iskustava
doprinese unapređenju nacionalne ekonomije i snaženju regionalne saradnje.
Naveo je da je preko 30 panelista, među kojima su
bili predstavnici međunarodnih organizacija, profesori univerziteta, ugledni
privrednici i drugi, iznijelo svoje stavove pred oko 300 učesnika konferencije
iz više zemalja. Pored kvalitetnih panel diskusija realizovani su i poslovni
susreti predstavnika biznisa iz zemlje i regiona.
Privredna komora Crne Gore je, takođe, u saradnji sa
Forumom privrednih komora Jadransko-jonske regije, 10. oktobra organizovala 13.
Kongres ženskog preduzetništva, koji je okupio istaknute regionalne stručnjake
i žene iz biznisa.
Osnovni zaključci i preporuka koji mogu biti dobar
putokaz za biznis zajednicu, kreatore politika i društvo u cjelini:
• Globalna i regionalna politička nestabilnost
značajno ugrožavaju poslovne perspektive Zapadnog Balkana. Poslovna zajednica
regiona izražava zabrinutost zbog posljedica te nestabilnosti na bezbjednost,
psihološki i ekonomski integritet građana ovog regiona.
• Pored ispunjavanja pristupnih kriterijuma od
strane zemalja kandidata, harmonizacija interesa članica EU je preduslov
uspješnog procesa pridruživanja regiona Zapadnog Balkana Evropskoj uniji.
• Javno-privatni dijalog je izgubio na intenzitetu i
kvalitetu nakon pandemije COVID19. Neophodan je veći nivo koordinacije u
artikulaciji zahtjeva biznis zajednice.
• Evidentan je nizak nivo finansijske pismenosti
građana u regionu Zapadnog Balkana, koji postaje vidljiviji s promjenama
razvojnih paradigmi. Preporuka finansijskim i drugim institucijama je da se finansijska
i uopšte biznis edukacija poboljša.
• Problem ekonomskih migracija iz Zapadnog Balkana
ka zemljama sa boljim radnim oportunitetima i višim nivoom životnog standarda
ozbiljno ugrožava privredne potencijale ovog regiona. Značajan humani kapital
koji region stvara, koristi se za stvaranje nove vrijednosti u zemljama izvan
ovog regiona.
• Preduzetnici mogu sačuvati eksternu konkurentnost
smanjenjem karbonskog otiska svojih proizvodnih i uslužnih aktivnosti. Za to su
potrebni paketi pomoći malim i srednjim preduzećima, kojima bi se podstaklo
smanjenje karbonskog otiska.
• Inflacija je ozbiljan problem koji pogađa
ekonomije regiona. Potencijalni problem postoji u prelivanju inflacije sa
velikih ekonomija na male, usljed visoke uvozne zavisnosti malih ekonomija.
• Turizam je dobra dodatna djelatnost, ali ne i
jedini osnov rasta nacionalnih ekonomija. Industrijski sektor je zapostavljen.
Potrebno je razvijati i stimulisati prerađivačku industriju, koja može biti
najveći generator nove vrijednosti.
• Inovacije nisu nužno radikalne promjene, već
unapređenje postojećih rješenja. Zato je neophodno stalno preispitivanje
postojećih rješenja u svim aspektima ekonomske aktivnosti.
• Pristupanje EU ostaje strateški spoljnopolitički
prioritet regiona Zapadni Balkan (WB6), koji pristupanjem Uniji u nju unosi
5,1% teritorije, 4% stanovnistva, ali
svega 0,8% BDP-a EU. Predlog faznog pristupanja 2030. i kreiranje EU
30+, veliki je izazov za projekat integrisane digitalne, zelene i konkurentne
EU, veliki izazov za sve nas.
• Integracija je investicija. Održivost jača sa
boljom pripremom za članstvo. Međutim, očekivanja da Crna Gora može pojedinačno
ući u EU su se istopila i regionalni pristup ponovo dobija na aktuelnosti.
0 Komentara