Nik Gašaj                                                      

Komitet ministara Savjeta Evrope na svoj sjednici od 24. aprila 2023. sa više od dvije trećine glasova članica  podržao je zahtjev Kosova za prijem u Savjet Evrope, tj. sa 33 glasa, sedam su bili protiv i pet uzdržanih. Zahtjev Kosova biće proslijeđen Parlamentarnoj skupštini Savjeta Evrope u dalju proceduru i odlučivanje.

Nakon saznanja o glasanju diplomatskog predstavnika Crne Gore za prijem Kosova u Savjet Evrope, začudujuće je da su u Crnoj Gori  uznemireni pojedini politički duhovi iz Demokratskog Fronta i političke partije DEMOS, ocjenujući: da je to jedna od najsramotnijih odluka Vlade Crne Gore u crnogorskoj istoriji; da je to nož u leđama bratskoj i prijateljskoj Srbiji; da je odluka vlade o Kosovu neozbiljna i neodgovorna; da je sada  prava prilika  da se pokrene akcija prikupljanja potpisa u crkvama i manstirima i da se povuče odluka o priznavanju tzv. države Kosovo;  da je ovo izraz volje stranih ambasada, a Crna Gora je kolonija. Zatim, Demokratski Front u Skupštini opštini Zeta najavio donošenje “deklaraciju” o poništenju priznanja Kosova. Dalje, Predsjednik Skupštinskog odbora za međunarodne odnose, Miodrag Lekić, zakazao sjednicu tog odbora i pozvao predsjednika Vlade Crne Gore, Dritana Abazovića na “politički raport”, povodom tog pitanja. Najblaže rečeno,  to je politički cirkus.

S tim u vezi želim istaći, da je sve ovo izmišljeno u cilju manipulacije građanima na vanrednim parlamentarnim izborima 11 juna, kako bi zaradili političke poene. Ali to je i providna i neodgovorna,  ponižavajuća niska politika, koja podcjenuje građane i njihovu inteligenciju.

I  bez podrške Crne Gore u komitetu ministara Savjeta Evrope, zahtjev Kosova je imao dovoljan broj drugih pozitivnih glasova za prolaznost. Učlanjenje Kosova u  Savjet Evrope i u drugim međunarodnim organizacijama u skladu je sa postignutIm dogovorom i usvajanjem Briselskog sporazuma od strane Srbije i Kosova. Član 4 sporazuma predviđa da se Srbija neće protiviti članstvu Kosova u međunarodnim institucijama. Lideri nisu potpisali ovaj sporazum, ali bez obzira na to, evropska strana i SAD smatraju da je sporazum pravno obavezajući za obe strane. Naprijedak u dijalogu i implementaciji Sporazuma odraziće se politički i finansijski na njihovom evropskom putu, poručio je potparol EU Peter Stano.

Učlanjenje Kosova u svim međunarodnim organizacijama jeste u fokusu evropske i američke političke agende u cilju obezbjeđivanja regionalnog mira, političke i bezbjednosne stabilnosti i protiv političkih destruktivnih uticaja sa bilo koje strane, kao i ubrzanje integracja Srbije i Kosova u Evropsku uniju, tj. za njihov prosperitet i progres. Nažalost, po svemu sudeći neke političke strukture u Crnoj Gori su protiv normalizacije odnosa Kosova i Srbije, odnosno, protiv  mira i regionalne stabilnosti.

Kosovo je kao samostalnu i suverenu državu priznalo 117 država u svijetu, među njima i velike sile, kao što su: SAD, Njemačka, Velika Britaija, Francuska, Italija, Turska itd. Takođe, treba istaći, da je Međunarodni sud pravde u Hagu, po zahtjevu Srbije da ispita zakonitost  međunarodnog prava o proglašenju nezavisnosti Kosova, donio odluku, u julu 2010. godine, u kojoj se navodi “da se proglašenjem nezavisnosti Kosova nije kršilo međunarodno pravo”.  

 Srbija i Kosovo se zalažu za evropske integracije. Ali, EU ima utvrđene kriterijume o prijemu novih članica u svoje redove. Pored vladavine prava, razvoja demokratije i zaštite manjinskih prava, EU traži i normalizacije odnosa između Srbije i Kosova, koji treba da rezultira obavezajućim pravnim sporazumom, a što podrazumjeva i njihovo međusobno priznavanje. U političkom smislu to bi se moglo nazvati i istorijskim sporazumom o normalizaciji srpsko-albanskih odnosa. A to bi značilo da se trajno i zauvijek zatvara jedno otvoreno pitanje ili poglavlje u njihovim međusobnim odnosima, kao i da se Srbija i Kosovo okreću evropskim vrijednostima i evropskoj budučnosti, tj. progresu i prosperitetu njihovih država i naroda. Time bi uvjerili i dokazali široj demokratskoj javnosti u regionu, Evropi i Svijetu da imaju demokratski kapacitet, racionalnost i mudrost da rješavaju i teška pitanja kao nasleđe prošlosti. To bi pozdravio čitav demokratski i civilizovani svijet.

 Dobrica Ćosić je u svom intervju za „Nedeljnik“ poručio „da je Kosovo izgubljeno i da Srbija više na Kosovo ne smije da izgubi ni atom snage“. Zatim, treba navesti i riječi bivšeg predsjednika Srpske akademije nauka i umjetnosti Vladimira Kostića, koji je istakao: „Neko ovom narodu mora da kaže da Kosovo više nije de fakto niti de jure u našim rukama. Treba dostojanstveno napustiti Kosovo….”.

Međutim, kosovsko pitanje i položaj kosovskih Srba odavno su politički instrumentalizovani i služe u političke svrhe, odnosno u borbi za vlast u Srbiji i u Crnoj Gori. Sjetimo se devedesetih godna u takozvanoj antibirokratskoj revoluciji u Crnoj Gori po pitanju Kosova smijenjena je legitimna državna vlast i na njeno mjesto je došla druga, nelegitimna vlast s ulice, kako bi navodno zaštitila srpske nacionalne interese. To potvrđuju i riječi, bivšeg predsjednika Srbije Borisa Tadića, koji je u emisiji Televizije Hrvatske u Zgrebu rekao: “ Svi znamo da je Kosovo izgubljeno i da više nije dio Srbije, ali ko će to od političara reći narodu, a da time ne izgubi vlast? Dale, preko Kosova i kosovski Srba iscrpljuje se politička snaga na izborima. To pitanje je aktuelno i danas za političku poziciju i opoziciju u Srbiji, ali i za prosrpske političke partije u Crnoj Gori. Dakle, uglavnom se u tome ogleda dušebrižništvo za Kosovo i kosovske Srbe.

Treba ih podsjetiti pojedine aktere u političkoj sceni u Crnoj Gori, da  Crna Gora nije jednonacionalna država, da nema većinskog naroda, nego je Crna Gora višenacionalna, multikulturalna i multivjerska državna zajednica. Stoga niko od političara nejma pravo da nastupa ni u zemlji ni u inostrnstvu, kao da  ova država pripada samo njima i njihovoj etniji. Što prije to shvate, biće to bolje za društvo i državu u cjelini. Dok, dušebridžnicima o Kosovu preporučujem da budu potpuno relaksirani, jer po pitanju Kosova nisu se pitali u prošlosti, niti će se pitati u budućnosti.

Najzad, treba konstatovati da su najopasnije pojave etnonacionalizma, ksenofobije i nacionalne mržnje kada uđu u institucije pravno-političkog sistema, kao što je to bio slučaj devedesetih godina u bivšoj Jugoslaviji, ali i u Crnoj Gori. Ne daj Bože da se povrati to vrijeme.