Sagovornici

Prof. dr Dušan Ičević

Borba ili otpor?

Avg 17, 2022 3 Komentara

(15 riječi)

U tekstu Apel za odbranu crnogorske kulture i nacije, (Pobjeda, 10. 08. 2022) Milorad Popović se u ime Crnogorskoga društva nezavisnih književnika zalaže za pokret otpora. „Jedini trezveni i odgovorni pristup i odgovor na sadašnju tešku situaciju u kojoj se nalazi Crna Gora je stvaranje jedinstvenog pokreta otpora, prodemokratskih stranaka, građanskih pokreta, nevladinih građanskih i kulturnih organizacija, nestranačkih intelektualaca i dijaspore“. Popović se odranije zalaže za pokret otpora. U tekstu Crnogorska nacija u  novom geopolitičkom kontekstu, (Antena M, 1. maj 2021.) smatra da „... crnogorska nacija mora stvoriti koherentnu ideologiju, koja dijalektički obuhvata milenijumsko dukljansko-zetsko-crnogorsko trajanje, a ne nesrazmjerno  forsiranje tekovina NOB i antifašizma u odnosu na ranije crnogorske istorijske epopeje, kulturne vrijednosti, dinastije, državnike, međunarodna priznanja“. Prigovara što crnogorski nacionalisti, pod pritiskom stare  velikosrpske propagande, marginalizuju Petroviće Njegoše... Svakako sam za cjelovito obuhvatanje razvoja Crne Gore, što opsežno činim u svojim knjigama, najnovije u Crnogorskoj državotvornosti: u/na izvoru, pripremljenoj za štampu. Istorijsko iskustvo kazuje da Duklja/Zeta/Crna Gora nije opstajala i razvijala se – otporom neprijateljima, nego neprekidnom borbom. Možda M. Popović ne polemiše sa mojim stavovima, ali je istrajan u zahtjevu za pokretom otpora. Ja se sporim sa otporom kao načinom da se dođe do valjanih i željenih promjena. Za uzor uzimam upravo Trinaestojulski ustanak, koji Popović relativizuje, što sam obrazložio u knjizi Crnogorska nacija: u izboru:

„Razdjelnica je u okupaciji Crne Gore: na borce za slobodu i na sluge okupatoru.

Ne može se svesti, pogotovu izjednačiti, na pokret otpora kakvih je bilo u porobljenoj Evropi. (Pokret otpora sačinjavaju različiti vidovi: antifašistička propaganda, ekonomski bojkot, sabotaže, ubistva istknutih funkcionera i kolaboracionista, izvođenje gerilskih akcija... NOB je stalna, organizovana   i masovna oružana akcija...(Drago Leković,  Filozofsko osmišljavanje 13-julskog ustanka,  Filozofsko osmišljavanje 13-julskog ustanka, str. 179)

Spominju se pokreti otpora tokom rata u Francuskoj, posebno Pariski ustanak 1944. godine sa barikadama, osvajnjem opština, ustanova i radiostanica pred ulazak savezničkih trupa, „Četiri napuljska dana” 1943. godine u Italiji, Varšavski ustanak od 1. avgusta do 2. oktobra 1944. godine, masovni ustanak u Banskoj Bistrici u Slovačkoj 29. avgusta 1944. godine, prevrati u Bukureštu 23. avgusta i Sofiji 9. septembra 1944. godine, ustanak u Pragu 4. maja 1945. godine. Jesu bili vrsta pokreta otpora, kratkotrajni, pomognuti spolja, pretežno pri kraju rata... Četnički antiokupatorski pokret otpora nazvao je pokretom „antifašističke deklaracije”, pravdajući ga odbranom biološkoga bića srpskoga naroda.(Branko Petranović, Momčilo Zečević, Jugoslovenski federalizam isto, Diskusija, str. 367))

U Jugoslaviji, odnosno u Crnoj Gori vodio se sve vrijeme  Narodno-oslobodilački rat i antifašistička borba:

protiv okupatora, za slobodu

za opstanak protiv genocidnoga nacifašizma.

Istovremeno, za svrgavanje monarhije a uspostavu republike,

za rušenje eksploatatorskoga poretka a stvaranje novoga društva pravde i jednakosti,

za federativnu državnu zajednicu ravnopravnih naroda i narodnosti,

za obnovu nezavisne Crne Gore na osnovu prava na samoopredjeljenje i dobrovoljno ujedinjenje,

za punopravnu crnogorsku naciju, koja je bila potrta u međuratnoj Jugoslaviji...

Narodno-oslobodilačka vojska Jugoslavije vodila je rat protiv sila Osovine. Brojne okupatorske divizije su bile primorane da vojuju u okviru Jugoslavije umjesto na kritičnijim i sudbonosnijim frontovima u Sovjetskome Savezu, u Africi itd.

Trinaestojulskim ustankom data je nada porobljenim evropskim narodima da je moguća borba svakoga i svih za pobjedu i uništenje moćnoga zavojevača i zlotvora”. (Crnogorska nacija: u izboru, autorovo izdanje, Podgorica 2017, str. 118-119)    

S Pokretom otpora zastaje se u postojećemu poretku. Pokret borbe raskida ustaljenu nomenklaturu i jalove, za narod, političko-partijske borbe, do istrage… Pravi izbor je i sada, i svagda, kako sam ustvrdio u posebnome tekstu Crnogorski pokret borbe za evropsku Crnu Goruo, bjavljenome u Pobjedi, 8. 8. 2022, u sveobuhvatnoj borbi za nove razvojne potrebe i ciljeve: slobodne, nezavisne, demokratske, građanske, ekološke, skladne višenacionalne, viševjerske, višekulturalne… Crne Gore..

 

U Podgorici, 10. 8. 2022