Korona i dokolica

SVEMOĆ PARTITOKRATIJE (21)

Jul 18, 2022 1 Komentara

(15 riječi)

Djelovi iz knjige M.M. Ražnatovića koja je u pripremi za štampu.

Piše: Milorad Minjo Ražnatović

 

ŠIRENJE PARTITOKRATSKOG VIRUSA

 

Ovom prilikom treba naglasiti da u tranzicionim društvima nijesu samo društvene oblasti kojima smo se bavili u analizi „inficirane“ partitokratskim virusom (bilo da se radi o pozicionom ili opzicionom, konsenzualnom – koalicionom, ili jednopartijskom), već su na „tapetu“ i gotovo sve ostale sfere društvenog rada i djelovanja – ekonomija, privreda, istorija, kultura itd. /Navešćemo nekoliko primjera iz različitih oblasti u institucijama čiji je država osnivač: Prvi je oblast prosvjete đe smo u gornjem dijelu „okrznuli“ reagovanje nove vlasti konstituisane na rezultatima  izbora održanih 30. avgusta 2020. godine, kada je nasilnički i nezakonito (što pokazuju i sudske presude ovih dana) u jednom danu smijenjeno oko 160 direktora osnovnih i srednjih škola. I to nije sve, već je i najveći broj zamjenika direktora smijenjen i imenovan novi, a i po dubini je radni odnos zasnovao ne mali broj nastavnog kadra blizak političko-ideološkim nazorima partija na vlasti.  Zapravo ovo je pokazatelj koliko je ova oblast bila važna novoj vlasti zbog ideološko-vjerskog i jezičkog uticaja u školama. Naime, postavljenjem novih kadrova u školama, i ne samo u njima već i u državnoj upravi, Javnom servisu ... odomaćila se klasična srpska „ekavština“, iako Ustav tretira  crnogorski kao službeni jezik. Znaju srpski ideolozi da se najefikasniji vid asimilacije odvija putem jezika, jer kako kaže stara mudrost „Propast čovječanstva počeće onda kad jezik krene da umire“, odnosno primijenjeno na crnogorske prilike, propast crnogorskog naroda počeće onda kada mu se destruira jezik, ili kada mu se oduzme pravo na sopstveni jezik, ili pak kada se raznim sredstvima, umjesto sopstvenog, sve više koristi neki tuđi jezik, što je sve češći slučaj u institucijama koje smo naveli. S druge strane, kao manifestaciju nedozvoljenog širenja vjere u školama imamo  pozivanje osnovaca na molebane u hramovima i manastirima, isticanje ikona srpskih svetaca u školskim objektima itd. No, najradikalniji korak ka legalizaciji i uvođenju vjeronauke u školama je načinjen usvajanjem takozvanog temeljnog ugovora  od strane manjinske Vlade Crne Gore, koji je načinila Crkva Srbije, a vlada se, protivno zakonu, obavezala da će njegovim potpisivanjem, ispuniti obavezu nametnutu ugovorom. Ergo, uvođenjem vjeronauke bile bi ugrožene sve one građanske obrazovne vrijednosti na kojima počiva sistem obrazovanja u jednoj laičkoj/sekularnoj državi, u kojoj nema mjesta za vjersku nastavu, posebno ne za onu zasnovanu na primitivnj rano-srednjovjekovnoj doktrini Crkve Srbije, jer će, u njihovoj izvedbi, vjeronauka biti samo pokrivalica za velikosrpsku svetosavsku indoktrinaciju i mitomaniju, odnosno ideološko-nacionalnu propagandu i asimilaciju.

Istini za volju, izbor direktora škola njihovih pomoćnika, pa čak i određenog dijela nastavnog kadra po partijskoj podobnosti, je nastavak jedne negativne prakse koju je gajila i prethodna vlast. Međutim, razlika je u tome što je vlast  DPS i koalicionih partnera to radila bez ideološkog predznaka i ipak, generalno posmatrano, poštujući važeće zakonske norme. Njima je bilo najvažnije „dokopati se“ glasa na izborima, a kakvog će kvaliteta školska rukovodstva i nastavni kadar biti i kakav će uticaj na učenike vršiti sa ideološkog, istorijskog, kulturološkog, jezičkog, identitetskog, opštecivilizacijskog i činjenično utemeljenog stanovišta bilo je manje bitno. Zato smo i imali situacije, da se slični ekcesi, koji su imali religiozno svetosavsku i jezičku pozadinu, dešavaju i za vrijeme te vlasti. Naravno, u tom kontekstu treba staviti i nebrigu prema obrazovnoj strategiji koja se ogleda u neadekvatnoj udžbeničkoj literaturi, posebno onoj vezanoj za društvenu grupu predmete, kojima je nedovoljno obrađeno crnogorsko istorijsko, kulturološko, crkveno-vjersko i državotvorno nasljeđe. Na potpuno isti način se prilazilo i rukovodstvima Univerziteta, kao i univerzitetskih jedinica/fakulteta u okviru njega. Takvo partijsko, neodgovorno kadriranje rezultiralo je time da se ni Univerzitet i nijedan fakultet nijesu, za vrijeme vođenja referendumske kmpanje za vrtanje nezavisnosti, glasnuli u prilog državi koja ih je osnovala i koja finansira njihovu djelatnost. To nijesu uradili ni kada je crnogorska državnost bila ugrožena, a i još je i danas, od strane litijaša i opšteg napada Crkve Srbije na Crnu Goru. Naprotiv,  jedan broj profesora je zdušno podržao tu „vjersku“ kontrarevoluciju, a po osvojenoj vlasti na njegovom čelu došao velikosrpski i proruski klerikalac i negator svih crnogorskih vrijednosti. Jadne nauke, žalosnih fakulteta, nakaradne profesorske svijesti i misli, koja može naučne istine podrediti vjerskom bajanju, pritom padajući ničice na koljena pred polupismenim popovma i ljubeći im „skute“. U ovom kontekstu se može smjestiti i djelovanje CANU čije je najveće rukovodstvo, u tom periodu, čak vodilo aktivnu propagandu protiv referenduma i vrtanja nezavisnosti Crnoj Gori, poručujući „No pasaran“. Dok ovo sadašnje, za čije ustoličenje velike zasluge pripadaju DPS, ni o jednom značajnom pitanju za opstojnost crnogorskog nacionalnog i državotvornog bića, kao što je Zakon o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica, takozvani Temeljni ugovor između Vlade Crne Gore i Crkve Srbije, Vučićeva inicijativa „Otvoreni Balkan“,  ili svakodnevno orgijanje klero-fašističkih srpskih grupa koje svojim djelovanjem ugrožavaju multietničke, multikonfesionalne, multikulturalne vrijednosti, kao i sami mir u Crnoj Gori, nijesu uputile svoj „aber“ osude; Drugi primjer je vezan za oblast kulture đe se u nedostatku bilo kakve strategije i neizgradnje kulturnih institucija koje će biti  brana zatiranju i prisvajanju kulturnih i umjetničkih crnogorskih vjekovnih vrijednosti, postavljaju kadrovi u institucijama kulture od čijeg pojedinačnog znanja, ideološkog i političkog opredjeljenja, kreativnosti, umješnosti i vizije zavisi i kvalitet rada tih institucija. Propuštena je prilika da se kulturne institucije crnogorske provenijencije, nastale u toku i krajem devedesetih godina prošlog vijeka kao što su: Crnogorski PEN centar, DANU i Društvo nezavisnih književnika Crne Gore, institucionalno inkorporiraju u crnogorsko društvo, što bi bio veliki poduhvat na planu odbrane i utemeljenja crnogorskog indetiteta - kulturnog, istorijskog, državnog ... Naprotiv, ove institucije su marginalizovane, a one sa velikosrpskim predznakom bogato finsnsijski nagrađivane od strane države za njihovu antidržavnu rušilačku djelatnost. Zato je i bilo moguće da se dese izbori 2020. godine, a na čelo državnih kulturnih institucija dođu ekstremni klerikalno-velikosrpski kadrovi; Treći primjer sarkastičnog, a ujedno i katastrofalnog partijskog kadrovanja je Centralna banka Crne Gore, u kojoj su, takođe, na čelnim funkcijama članova Savjeta – guvernera i viceguvernera, svojevremeno, došli kadrovi (ne po stručnosti i kompetentnosti u oblasti bankarstva, već po partijskim zaslugama) koalicione vlasti i tada opozicionih partija sa kojim je bivša  koaliciona vlast pravila dogovor da bi predloženi kandidati dobili potrebnu većinu za izbor – DPS, SD, BS, a ranije SDP i SNP./ Dakle, i ove oblasti, kao što smo viđeli, ne manje,  „pate“ od „diktature“ partitokratske svemoći, koja  prerasta u preovlađujući način ponašanja i razmišljnja,  izdižući na pijadestal društvenih vrijednosti partijsku „pamet“ i njene „istine“, koje postaju društveno mnogo dominantnije i prodornije od naučnih i stručnih saznanja i dostignuća. U takvoj  društvenoj situaciju „realan život žive“ partijski ekonomski i privredni razvojni planovi,  partijske kulturne „strategije“, partijske istorijske istine... Ilustrovat ćemo to sa dva različita (iz dvije oblasti društvenog djelovanja), ali veoma upečatljiva primjera koji razotkrivaju suštinu partitokratske diktature kao načina vladanja, a istovremeno ukazuju na sličnosti takvog vladanja u državama koje još nijesu završile tranzicioni proces. Prvi se odnosi na suśednu Srbiju i vezan je za privrednu djelatnost, odnosno aferu „Krušik“ – prodaju oružja, u kojoj je bio uključen i otac jednog od ministara.  U autorskom tekstu sociologa Daria Hajrića za Dojče Vele se kaže: „Bukteća afera ’Krušik’ je ilustrativan primjer brisanja granica između partije i države. Kao što su pisali BIRN, NIN, Vreme, N1, Danas i ostatak nezavisnih medija, privatni izvoznik GIM kupovao je od tog državnog preduzeća oružje ispod cene i zahvaljujući tome ostvario veliku dobit, dok je sam „Krušik“ zbog dugova završio blokiranih računa.

Taj tranzicioni scenario smo već gledali nebrojeno puta i znamo da vodi upropašćavanju profitabilnog preduzeća i izbacivanja radnika na ulicu“. I dalje: „Kako smo došli u situaciju da stranka na vlasti usisa u sebe i državne i nezavisne institucije, faktički ih svodeći na svoje drvene advokate i saučesnike? Razloga je mnogo, ali jedan od ređe pominjanih leži u samoj strukturi Srpske napredne stranke, koja sve više podseća na piramidalne šeme  Jezde i Dafine iz devedesetih.

Kao i sve piramidalne šeme, i ova eksploatiše ljude na nižim herarhijskim stepenicama da bi profitirali oni na višim. Stranačka sitnarija dobija uhljebljenje lepljenjem plakata i dovlačenjem novih ljudi, bilo kao „sigurnih glasova“ ili u vidu statista na stranačkim skupovima.

Krupniji primerci grade karijeru finansirajući stranku, a državne institucije i preduzeća im služe kao resursi za eksploataciju, bilo da se to radi indirektno, kroz raspisivanje nameštenih tendera i dodelu budžetskog novca režimskoj klijenteli, ili direktno, ispumpavanjem novca kroz nameštanje cena kao što je slučaj s ’Krušikom’. Onaj ko nema uspeha u ispunjavanju kvota, bilo da je reč o prikupljanju glasova ili o punjenju kase, biva zamenjen.

Stranka zato neprestano mora da se širi, i u tom širenju postepeno proždire državu na kojoj uspešno parazitira već sedam godina

Sada se već nalazimo  u tački u kojoj ona u svojim rukama drži republičku vladu, skupštinu, funkciju predsednika, pokrajinsku vladu, državni budžet, sve lokalne skupštine osim jednog grada i par opština, vojsku policiju BIA, VBA i sve ostale skraćenice koje nose oružje, sve televizije sa nacionalnom frenkvencijom, a po svoj prilici i tužilaštvo. U takvoj situaciji, korupcija i klijentelizam više nisu odstupanje od sistema nego jedini logičan ishod.“ I nešto niže „...U prevertiranom smislu, to jedino ima logike: SNS je porasla do te mere da je postala sistem umesto sistema, a država je svedena na ispraznu formu, puku kulisu za samovlašće režimskog plemstva. Institucije služe samo nove gospodare.“[1]

Ovaj drugi, crnogorski, je još bizarniji i banalaniji, ali i veoma indikativan sa aspekta odnosne analize. Naime, kada je u Podgorici 2013. godine rekonstruisan Kraljev park, preko puta nekadašnjeg hotela „Crna Gora“, a sadašnjeg hotela „Hilton“, čiju je rekonstrukciju finansirala vlada Azerbejdžana, i kada je, na svoje mjesto, trebao biti vraćen „osvježeni“ spomenik štamparu Božidaru Vukoviću Podgoričaninu, u gradskoj upravi se postavilo  pitanje natpisa koji označava njegovu nacionalnu pripadnost. Naime, 1938 godine prošlog vijeka, kada je spomenik izgrađen - poslije prisajedinjenja crnogorske države Srbiji, ukidanja Crnogorske pravoslavne crkve i brutalnog zatiranja crnogorske istorije, te nacionalnog i kulturnog bića, na spomeničkom postamentu ovog znamenitog štampara, ugravirano je ime, prezime i nadimak, koji je dobio po rodnom gradu, kao i nacionalna odrednica „Srbin“. Uzalud  su, prilikom postavljanja obnovljenog spomenika, poznavaoci  istorijskog razdoblja od 1918. godine i prisajedinjenja Crne Gore Srbiji, do 1941. godine, predočavali činjenice, da je to vrijeme brutalne asimilacije/ srbizacije Crnogoraca i da je nacionalna odrednica na spomeniku imala upravo  tu funkciju, te da istorija uz ime ovog genijalnog štampara i umjetnika, u doba njegovog života i rada, sve do naznačene crnogorske okupacije, ne bilježi nikakvu nacionalnu odrednicu tog „tipa“, a kamoli  prepoznatljivost po njoj, već da je u ondašnjim evropskim kulturnim krugovima bio prepoznat po nadimku Podgoričanin, a u pojedinim krugovima je figurirao i nadimak Grk, ne vezujući ga sa negovom nacionalnošću, već za pripadnost pravoslavnom hrišćanstvu. Polazeći od  te argumentacije, upozoravali su, da ova nacionalna odrednica ne smije ostati na obnovljenom spomeniku. Uprkos tome, tadašnji gradonačelnik Podgorice, koji je bio na vrhuncu svoje partijske, a samim tim i gradske moći, uz podršku svoje partije (voljnu ili nevoljnu, javnu ili prećutnu – bez koje nije bilo moguće donijeti jednu ovakvu odluku), beskrupulozno provodeći svoje zamisli i volju, pritom iskazujući i svoj lični odnos prema ovom pitanju, u konsultaciji i uz saglasnost, ne nauke i struke, već, kako sam saopšti, predśednika Socijalističke narodne partije (koja je, svih ovih godina, najvjerniji sljedbenik Miloševićeve velikosrpske politike), iste one čijom je tadašnjom imperijalnom voljom i rukom na spomeniku ispisana nacionalna pripadnost ovog crnogorskog štampara, donosi odluku da na spomeniku  ostane isti onaj natpis iz tridesetih godina prošlog vijeka (iako je on, kao i Aleksandrova kapela na Lovćenu iz 1925. godine, bio u funkciji negiranja crnogogorskog identiteta), pravadajući taj čin  njegovom autentičnošću i navodnom političkom nestabilnošću koju bi moglo izazvati uklanjanje te nacionalne odrednice?! I bi kako odluči gradonačelnik! Na spomeniku ostade natpis „PRVOM SRBINU ŠTAMPARU I IZDAVAČU“. Može li biti slikovitijeg primjera ignorisanja struke i nauke, te neskrivenog demonstriranja diktature partijskih moćnika i partitokratskog načina vladanja od navedenog?! Ovo je ujedno i groteskno i tragično. Groteskno zbog toga, što način donošenja ovako važnih  odluka - u režiji partitokratsko-autokratskog aparata, kojima se politički marginalizuju i banalizuju veoma važna nacionalna, istorijska, kulturna i identitetska  pitanja, a to se sve  dešava u eri „treće industrijske revolucije“, odnosno „informatičke revolucije“, u srcu demokratske Evrope i zemlji, gotovo, tridecenijskog višestranačkog parlamentarnog sistema sa podijeljenom vlašću, koja je, ipak, dostigla određeni nivo demokratske društvene svijesti - jeste anahrono, karikaturalno i nepojmljivo glupo, a to je  samo po sebi humorno.  Teško da slične primjere možemo naći i u diktatorskim režimima Azije, Afrike i Latinske Amerike, u kojima vođa o svemu odlučuje, a bogami ni u filmskim ostvarenjima koja na jedan komedigrafski način ismijavaju diktatorski  način vladanja, te posljedice i ordinarne gluposti,  koji on proizvodi. Zato bi ovo moglo biti inspirativno filmskim i teatarskim stvaraocima za neko „novo osvjetljavanje“ diktatorskih ličnosti i pojava na Balkanu! Tragično, zbog toga što se ovakve pojave, nažalost, mogu dešavati u 21 vijeku  u zemlji poodmakle tranzicije i njene „zahuktalosti“ ka Evropskoj uniji! Ovaj primjer nam slikovito pokazuje da partitokratija nije samo „privilegija“ ondašnje vladajuće strukture, već  preovlađujuće stanje svijesti  i u opozicionim krugovima, iako su na riječima, dok su bili opozicija, glumili velike protivnike i kritičare ove društvene pojave (na čemu su, uz narativ o korupciji i organizovanom kriminalu, uz pomoć nevladinog sektora, evropskih i američkih zvaničnika i ambasada, gradili pozicije za smjenu vlasti). Logična kosekvenca takve svijesti je i nastavak kontinuiteta partitokratske prakse i po osvajanju vlasti ondašnje opozicije.

 

 

                                                                                                           Nastaviće se