Društvo

Obilježena 78. godišnjica Drugog zasijedanja AVNOJ-a

Nove poruke iz Jajca: Za medjunacionalnu toleranciju, protiv velikodržavnih projekata

Nov 29, 2021 1 Komentara

(15 riječi)

Prigodnim zabavnim programom i polaganjem cvijeća na Spomen-fontani, u Jajcu je  obilježena 78. godišnjica osnivanja AVNOJ-a.

Ni kiša koja  je povremeno padala  nije spriječila antifašiste iz bivših jugo republika da dođu i obilježe  taj istorijski dogadjaj.

Skupovi u Jajcu, povodom nekadašnjeg Dana republike, kako se zvao opštejugoslovenski dvodnevni praznik, obično privuče izmedju tri i pet hiljada posjetilaca i to ne samo iz BiH, nego i iz Slovenije, CRNE GORE, zatim Hrvatske, Srbije  i Sjeverne Makedonije, ali ovoga puta ih je, zbog epidemiološke situacije bilo manje. Ipak, dovoljno da se osjeti duh  jugoslovenstva.

                    Partizanske uniforme te kape  s crvenim zvijezdama petokrakama  preplavile su centar Jajca, a nisu izostale ni partizanske pjesme praćene harmonikom i dobrim raspoloženjem

Drugo zasjedanje AVNOJ-a održano je 29. i 30. novembra 1943. godine u Jajcu, u prostorijama današnjeg muzeja AVNOJ-a. Usvojena je  odluka o izgradnji Jugoslavije na federalnom principu. U jeku Drugog svjetskog rata i Narodnooslobodilačke antifašističke borbe , toga dana u Jajce su pristigla 142 delegeta iz svih krajeva tadašnje Jugoslavije. Tada je i Josip Broz Tito proglašen maršalom. 

Vijećnici  su u Jajcu  usvojili   Deklaraciju u kojoj su konstatovali: da je u toku narodnooslobodilačke borbe stvoren nov odnos snaga koji mora biti izražen na odgovarajući način u upravnom i državnom vođstvu; da su skršeni ostaci velikosrpske hegemonističke politike i stvoreni materijalni, politički i moralni uslovi za buduću bratsku, demokratsku, federativnu zajednicu jugoslovenskih naroda, koji traže od saveznika da priznaju njihovu borbu protiv okupatora i slobodnu demokratsku volju; da organi narodne vlasti treba da budu priznati i poštovani u inostranstvu; da se jugoslovenskoj "vladi" u inostranstvu oduzme pravo da predstavlja jugoslovenske narode i prema kralju i monarhiji preduzmu mere koje odgovaraju njihovom odnosu prema narodnooslobodilačkoj borbi; izrazili su topla osećanja prema SSSR-u, Velikoj Britaniji i SAD, kao i osećanja divljenja i priznanja za herojsku borbu i slavne pobjede Crvene armije i savezničkih snaga nad fašističkim osvajačem; zahvalili se na prvoj pomoći u ratnom materijalu, opremi i hrani koja je narodima Jugoslavije ukazana od strane saveznika; prihvatili su i pozdravili odluke Moskovske konferencije.

                                    Grupa  antifašista iz Podgorice, koju je predvodio predsjednik Udruženja Boro Banović  

AVNOJ se konstituisao u vrhovno, zakonodavno i izvršno predstavničko tijelo  , kao vrhovni predstavnik suvereniteta naroda i države Jugoslavije. Donijeto je nekoliko odluka od kojih su tri konstitutivnog karaktera: Odluku o vrhovnom zakonodavnom i izvršnom narodnom predstavničkom tijelu Jugoslavije i Nacionalnom komitetu oslobođenja Jugoslavije kao privremenim organima vrhovne narodne vlasti u Jugoslaviji za vrijeme narodnooslobodilačkog rata; Odluku o oduzimanju prava zakonite vlade Jugoslavije tzv. jugoslovenskoj vladi u inostranstvu i o zabrani povratka u zemlju kralju Petru II Karađorđeviću; Odluku o izgradnji Jugoslavije na federativnom principu.

Odlukama AVNOJ-a osnovani su vrhovni državni organi nove Jugoslavije. Izabrano je Predsjedništvo AVNOJ-a koje su sačinjavali predsjednik, pet potpredsjednika, dva sekretara i 55 članova. Predsjedništvo AVNOJ-a je donijelo Odluku o imenovanju NKOJ-a, kao organa sa svim obeležjima vlade, preko koje je AVNOJ ostvarivao svoju izvršnu funkciju.

Odluke Drugog zasijedanja AVNOJ-a imale su  ustavni karakter. Tim odlukama prekinut je unutrašnji kontinuitet sa Kraljevinom Jugoslavijom jer one ne crpe svoju snagu iz Ustava Kraljevine Jugoslavije od 1931, ali nije prekinut međunarodno pravni kontinuitet Jugoslavije kao subjekta međunarodnog prava. Monarhija nije ukinuta, ali je "pravno suspendovana".

Odluke Drugog zasijedanja AVNOJ-a pročitane su nešto pred ponoć 29. novembra, pa je taj datum uzet kao datum njihovog donošenja. AVNOJ je konstituisan u zakonodavno i izvršno predstavničko tijelo Jugoslavije.

I ovoga puta svečanosti u Jajcu prisustvalo je i nekoliko desetina gradjana Crne Gore, uglavnom članova Udruženja boraca i antifašista iz Podgorice, Cetinja, Bara, Kotora, Kolašina...

Na skupu u Jajcu  predstavnici brojnih antifašističkih udruženja iz svih nekadašnjih jugo-republika izrazili su želju da čitav region,ponovo prožima bratstvo i jedinstvo koje krasilo Titovu Jugoslaviju i odražavalo medjunacionalnu toleranciju i medjusobno poštovanje svih naroda i narodnosti.Takvi odnosi biće brana nacionalističkim nasrtajima i velikodržavnim projektima.U ime Udruženje boraca i antifašista Crne Gore pozdrave antifašistima Jugoslavije uputio je sekretar tog Udruženja DRAGAN MITOV DJUROVIĆ.