Društvo

Prokletije, Balkanske Alpe jedinstveni rezervat prirode idelane za odmor

Jun 28, 2021 1 Komentara

(15 riječi)

Planinski masiv Prokletije sa svojim nadaleko čuvenim prirodnim biserima poput Alipašinih izvora, Plavskog i Hridskog jezera, rijeka i potoka, dolina, katuna, šuma, nepravedno je decenijama bio zapostavljen. Relativno kasno je proglašen nacionalnim parkom, tek 2009. godine, za razliku od Durmitora, Biogradske gore, Lovćena i Skadarskog jezera, koji  su decenijama nacionalni parkovi. Razlozi su vjerovatno i objektivni: loša infrastruktura, odnosno slaba saobraćajna povezanost sa ostalim djelovima Crne Gore, privredna nerazvijenost i slično. Međutim, posljednjh godina državni organi, lokalne uprave kao i organizacije i ljudi koji se bave zaštitom životne sredine, uz podršku međunarodnih organizacija, ulažu značajna materijalna sredstva da te prirodne resurse sačuvaju i valorizuju  na najbolji mogući način i predstave turistima.

Jedan od takvih projekata koji doprinosi popularizaciji ovih ljepota, kako dijela Prokletija u Crnoj Gori tako i onaj dio na Kosovu je „Razvoj eko-turizma na Balkanskim Alpima“. Centar za zaštitu i proučavanje ptica (CZIP) uz podršku EU organizovao je za grupu crnogorskih novinara obilazak Nacionalnog parka Prokletije. To je podrazumijevalo posjetu Alipašinih izvora, Plavskog i Hridskog jezera, Doline Grebaje,.... Kule Redžepagića, katuna, izvorišta rijeka, vrhova.

Na području opština Plav i Gusinje, koje pripadaju području Prokletija, ima više značajnih kulturno istorisjkih  i vjerskih objekata: manastira, crkava, džamija, kao i kula, starih kuća koje zaslužuju pažnju turista. Prvi i nezaobilazni objekat iz ove kategorije koji se posjećuje je Kula Redžepagića u Plavu, nacionalni spomenik kulture. Ovaj objekat predstavlja najstariju i najljepšu građevinu. Kao izvanredan  primjer tradicionalne lokalne arhitekture sa sačuvanim eksponatima veoma živopisno prikazuje život i običaje stanvnika ovoga područja u prošlosti.

Kulu je 1671. godine sagradio Hasan-beg Redžepagić, služila je kao stambeno-odbrambeni objekat, sastoji se od tri sprata. Danas potomak ove ugledne porodice,   Šućo Redžepagić, rođen u Kući, kao pravi domaćin i kustos gostima priča o istoriji objekta , načinu života i stanovanja u njemu.

Plavsko jezero na čijoj obali leži Plav, bogom je dato za šetnju, posmatranje ptica. Ovo najveće ledničko jezero u Crnoj Gori dobija vodu iz pritoka i obližnjih izvora. Ljeti se u njemu može plivati, voziti čamcem, kajakom, pedalinom.

Sljedeća nezaobilazna posjeta je Hridskom jezeru. Ali, iako je od Plava udalejno svega 20 kilometara ono je „dostupno“ samo  za one sa boljom fizičkom kondicijom. Pješačenjem kroz četinarsku šumu po dobro označenoj pješačkoj stazi dolazi se do Hridskog jezera, na nadmorskoj visini od 1970 metara. Od Bajrovića katuna, odakle se obično polazi u šetnju, do jezera i nazad treba preći oko 12 kilometara, za šta  je potrebno više od dva sata hoda. Turisti ga pohode od juna do novembra.

Da bi se ova zahtjevna tura lakše prešla valja odmoriti na Bajrovića katunu, odnosno „Samelovoj kolibi“ u čijoj je ponudi domaća hrana: sir, kajmak, kačamak, sokovi od maline i borovnice.

Posjeta Botaničkoj bašti Velemun u selu Brezojevice, nadomak Plava je takođe lijep doživljaj i mogućnost da se vidi i sazna nešto novo. Vrt Velemun osnovao je 1993. godine na lokalnom odlagalištu otpada Milutin Mićo Praščević. U bašti se može vidjeti preko 350 biljaka, što je oko 12 procenata od ukupnog broja biljnih vrsta u Crnoj Gori, a zbog svoje vrijednosti vrt je uvršten u turističke ture i godišnje ga posjeti hiljade ljudi.  

Ali-pašini izvori u Gusinju, u podnožju Prokletija, idelano su mjesto za izlet. Veoma su posjećeni tokom ljetnjih mjeseci i mjestosu okupljanja ljudi iz dijaspore, koji na odmor dolaze u zavičaj.

 Vodopadi  Grlje i Oka Skakavice, doline Ropojane i Grebaje, takođe na području opštine Gusinje, prava su mjesta za odmor i za dušu i tijelo. Ne iziskuju veliki napor  pa su preporuka za starije osobe, ali i mlađe koji nijesu navikli na duže pješačenje.

Dolina Grebaje je inače prekrasna alpska dolina, jedan od najpoznatijih krajolika Nacionalnog parka Prokletije.

I područje Nacionalnog parka Prokletije koje pripada Kosovu (Bjeshet e Nemuna) ima izvanrednu, očuvanu prirodu sa jezerima, rijekama, važnim šumskim eko sistemima, brojnim kulturnio-istorijskim spomenicima. Na Kosovu Prokletije su za Nacionalni park proglašene 2013. godine. Prostiru se na području pet opština: Peć, Dečani,Istok, Junik i Đakovica.

 

B.Pejović