Društvo

OSVRT NA KNJIGU ISTAKNUTE LIČNOSTI AZERBEJDŽANA

Maj 24, 2021 0 Komentara

(15 riječi)

Piše: Božidar Proročić, književnik i publicista

 

            Kada sam kao član savjeta JU Narodna biblioteka i čitaonica,,Njegoš” predložio da predstavimo kulturu i književnost Azerbejdžana, punu podršku mojoj ideji dali su predsjednica savjeta JU Narodna biblioteka i čitaonica ,,Njegoš” Olivera-Mace Martinović i direktoricabiblioteke Irena Nenadović. Današnji Azerbejdžan je mozaik raznolikihkulturnih svjetova, prostora i vrijednosti. Značajna su kulturna dostignućaiz različitih istorijskih epoha, poput graditeljske baštine, carskih palata ivrtova, industrijskih objekata, folklora, jezika, književnosti, muzike, filma

i drugih umjetnosti. Azerbejdžan je zemlja svete vatre, slobode, pjesnika,drevnih hramova mistika i filozofa. Spomenici istorije sačuvani na teritoriji savremenog Azerbejdžana pamte najsjajnije trenutke istorije čovječanstva. Neprocjenjivo kulturno nasleđe Azerbejdžana čuva se u 150 muzeja

i galerija u republici. Među njima su Muzej istorije Azerbejdžana, Državni muzej, Palata Širvanšah, Muzej umjetnosti, Muzej tepiha i dekorativneprimijenjene umjetnosti, Muzej azerbejdžanske književnosti. Postoji 4.650javnih biblioteka, nekoliko stotina domova kulture, 25 državnih pozorišta,Filharmonija, Muzička akademija, Akademija umjetnosti i mnoge drugeobrazovne ustanove i ustanove kulture.

U ambasadi Azerbejdžana u Podgorici nas predstavnike JU Narodnabiblioteka i čitaonica ,,Njegoš”, u toplom i srdačnom razgovoru, primio jekonzul, gospodin Orkhan Aliyev. Nakon što sam izložio moju ideju za kulturnu saradnju, koja je svesrdno prihvaćena, otišli smo kod Seyrana Mirzazadea, direktora Kulturno-ekonomskog centra Azerbejdžana u Podgoriciđe smo nastavili naš razgovor. U lijepom susretu i dvočasovnom razgovoruna tom prvom sastanku dogovorili smo se da nizom tekstova o istaknutimličnostima Azerbejdžana predstavimo istakute književnike, pjesnike, filozofe, slikare, istoričare i naučnike. Pošto je njihov broj bio impozantan,odlučili smo se za 32 najpoznatije ličnosti u širokoj plejadi slavnih. Našserijal išao je svake sedmice na portalu ,,Avlija” ali i u brojnim drugimštampanim i elektronskim medijima. Na tom sastanku je dogovoreno da

se sav prikupljeni (prevedeni) materijal prezentuje u knjizi. Samim mojimistraživanjima i prevođenjem bio sam fasciniran koliko je Azerbejdžan daosvjetskoj kulturnoj baštini.Knjiga ,,Istaknute ličnosti Azerbejdžana” je brižljivo pripremana dvije godine.  Knjigu smo započeli sa pripovjedačem DedeKorkutom (azerbejdžanski: Dədə Qorqud). To je ujedno i najstariji pisani spomenik azerbejdžanske narodne književnosti (XI-XII vijeka). Nakontoga hronološkim redom predstavljamo ličnosti, dok je za sami kraj knjigeostavljeno svjedočanstvo o antifašističkoj borbi i tradiciji Azerbejdžana tokom Drugog svjetskog rata. Azerbejdžanski narod poslao je na front višeod 700.000 svojih sinova i kćeri. Skoro polovina je poginula u bitkama.Treba podsjetiti da je 223. divizija sovjetske armije imala posebne zasluge u oslobođenju bivše Jugoslavije i neposredno grada Beograda, dobila zvanje Crvenoarmejska 223. beogradska divizija. Više od hiljadu azerbejdžanskih vojnika borilo se i poginulo za oslobođenje Beograda i cijele Jugoslavije. Dodatni povod za izlazak ove knjige je da je godina 2021. proglašenaza godinu Nizami Gandžavi ( 1141-1209 ) odnosno 880 godina od rođenavelikog mislioca i pjesnika čiji je život, ali i kulturno nadsleđe otvorilonovu epohu umjetničke misli čovječanstva.

Azerbejdžan i Crna Gora su svoje diplomatske odnose uspostavili24. aprila 2008. godine. Od tada do danas dva prijateljska naroda razvijajusaradnju na brojnim poljima. Mi smo se trudili da kroz segment kulturepovežemo naša dva naroda pa su neki od istaknutih predstavnika kulturne elite Azerbejdžana predstavljeni u brojnim crnogorskim medijima alii na značajnim manifestacijama kao što su ,,Ratkovićeve večeri poezije”zahvaljujući direktoru te ionstitucije gospodinu Kemalu Musiću. Našimzajedničkim radom crnogorskoj publici su predstavljena neka od najznačajnih imena savremene istorije Azerbejdžana. Kniga ,,Istaknute ličnostiAzerbejdžana” opisuje živote poznatih istorijskih ličnosti koje su promijenile svijet u raznim oblastima života i doprinijele brojnim kako književnimtako i naučnim dostignućima učinivši svijet boljim. Knjiga sadrži biografije ličnosti, podatke o njihovim djelima, okolnostima u kojima su nastala

i praktičnoj primjeni kao i različite zanimljive činjenice. Takođe, knjiganam pokazuje kako se Azerbejdžan razvijao kroz istoriju. Prenijećemo vampriču o hrabrom intelektualcu i piscu Mammad Amin Rasulzade-u čije ćeriječi biti zvijezda vodilja u borbi za slobodu Azerbejdžana: ,,Zastava kojaje podignuta nikada neće pasti”; kao i o prvom modernom ocu nacije, vizionaru, borcu i presjedniku Hejdar Alijevu čija je borba dovela do ponovnog uspostavljanja nezavisnosti 18. oktobra 1991. godine. Tu su i značajnaotkrića za kosmičku nauku Kerim Kerimova kao i otkrića Lotfi Zadea umatematici i logici koja su promijenila i pomjerila granice naučnih disciplina. Naveli smo samo dio onog što je nasljeđe savremenog Azerbejdžanai doprinos istaknutih ličnosti u svim sferama društva. Crna Gora i Azerbejdžan su kroz svoju dugu istoriju imale veoma sličnu i burnu istoriju u borbiza nezavisnost. Obje države slave u maju mjesecu svoj dan nezavisnosti

Crna Gora 21. maj a Azerbejdžan 28. maj (dan Republike).Naša knjiga zamišljena je kao narativno putovanje kroz tri vremenske dimenzije – prošlost, sadašnjost i budućnost. Na samom kraju želimo

istaći da je naša knjiga doprinos prijateljstvu i jačanju kulturnih i bilaternihodnosa između Azerbejdžana i Crne Gore. Ako smo u tome uspjeli, (a nadamo se da jesmo) onda je naša knjiga jedna od najboljih kulturnih sponapovezivanja između naših naroda.Knjiga ,,Istaknute ličnosti Azerbejdžana”predstavlja jedno od najdragocjenih svjedočanstava o Azerbejdžancima koji su gradili ne samo Azerbejdžan već i čitav svijet.