Teren planine Lovćen izgrađuju karbonatne, silicijske i klasične stijene trijasa, jure, krede, kvartara u vulkanogeno-klasične stijene srednjeg trijasa. Crna Gora, dio Dinarida, geološki predstavlja granični prostor između stare rodopske mase na sjeveroistoku i stare jadranske mase, dijela afričkog  geotektonskog kompleksa, na jugu i jugozapadu. Ovdje je u geološkoj prošlosti često dolazilo do promjena odnosa kopna i mora i do moćnih nabiranja i rasijedanja. Posljedica toga je raznovrsnost i složenost facijalne građe, zastupljenost geoloških formacija od paleozoika do kvartara i veliko bogastvo fosila. (Prof.dr  Branko Radojičić ,,Vode Crne Gore” Nikšić 2005.) Kako bismo predstavili samo dio bogate i jako složene građe poznatih naučnika i istraživača navešćemo samo dio najznačajnih: A. Boue, 1839, 1862, 1874; E. Tietze 1881.,1883, 1884; A. Baldaci, 1886, 1888,1889, 1905; K. Hassert, 1892, 1893, 1895; J. Cvijić, 1899, 1913, 1921; G.Bukovski, 1894, 1912, 1913, A. Martelli, 1904, 1908; F. Nopesa, 1921, 1928, 1932, Z. Bešić 1933, 1940, 1969, 1975, 1980, 1983; A. Pavić 1970; V. Radulović, 1983: M. Mirković 1983; M. Radulović 2000, kao i B. Radojičić. Na osnovu podataka brojnih istraživanja možemo konstatovati da u građi Lovćena učestvuju pretežno karbonatni, a manje silicijski i klastični sedimenti. Geološki oblici Lovćena pripadaju trijasu, juri, kredi, paleogenu i kvartaru.

Geološka građa prostora planine ,,Lovćen“ ukazuje na dosta burnu geološku evoluciju tih terena sa znatnim i dosta različitim uslovima u dva odvojena regiona koji danas pripadaju  geotektonskim jedinicama - Zoni visokog krša i Cukali zoni. Veći dio prostora planine pripada Zoni visokog krša i izgrađen je uglavnom od mezozojskih karbonantnih sedimenata krečnjaka i dolomita i njihovih prelaznih varijeteta. Karakteristična za tektoniku terena ovog prostora je najvažnija i najveća razlomna struktura kroz planinu Lovćen. Mezozojski karbonatni kompleks Zone visokog krša je od sjeveroistoka ka jugozapadu navučen na litološki kompleks Cukali zone. Te dvije jedinice razdvaja regionalni razlom čiji je prostorni položaj regionalno gledano - dinarski, a lokalno odstupa od dinarskog pravca zbog složenih naprezanja i pokreta ovog dijela litosfere Dinarida. Veliki broj i položaj razlomnih i nabornih struktura daje prostoru Lovćena izgled nepravilnog mozaika. Planina Lovćen i njeni obodni tereni izgrađeni su od brojnih stratiografsko-ficijalno-litoloških članova mezozojske i kenozojske starosti. Mezozoik je predstavljen stijenama trijasa, jure i krede. Donji trijas se javlja oko sela Brajića, a predstavljen je dolomitima i krečnjacima čija je debljina procijenjena na oko 100 metara. Srednji trijas je zastupljen u ataru sela Brajića, Obzovice, Uganja, istočni rub cetinjskog polja i jugozapadne padine planine. U ovim terenima su izdvojeni brojni litološki članovi čija je mogućnost procijenjena na oko 400 metara. Srednji i gornji trijas je zastupljen slojevitim i pločastim krečnjacima sa proslojcima rožnaca i dolomita, a javlja se duž jugozapadnih padina Lovćena u Cukali zoni.

Debljina ove serije je procijenjena na oko 200 metara. Gornji trijas je predstavljen sedimentnim stijenama-dolomitima, krečnjačkim dolomitima, dolomitičnim krečnjacima, a srijeću se i  karbonatne breče. Debljina ovog kompleksa koji pripada Zoni visokog krša je preko 600 metara. Jura u dijelu terena koji pripada Cukali zoni predstavljena je sedimentnim stijenama među kojima su najzastupljeniji kalkareniti, rožnaci, mikriti, karbonatne breče i dolomiti. Ovaj litološki kompleks je debljine oko 250 metara. Donja jura u Zoni visokog krša predstavljena je brojnim sedimentima litološkim članovima koji izgrađuju karbonatnu i lovćensko-ledničku faciju. Karbonatnu faciju sačinjavaju stratifikovani krečnjaci, rjeđe dolomitični ili laporoviti krečnjaci procijenjene debljine oko 400 metara. Lovćensko lednička facija je predstavljena tankoslojevitim krečnjacima sa proslojcima rožnaca i dolomita, procijenjene debljine oko 200 metara. Tereni Štirovnika, Jezerskog vrha i Ivanovih    Korita su izgrađeni od stijena donje jure. Srednjejurske sedimente je teško odvojiti od gornjojurskih. To su uglavnom stratifikovani krečnjaci koji su zastupljeni u masivu Štirovnika i Jezerskog vrha, kao i terena sjeverno od planine Lovćen. Procijenjena debljina im je oko 700 metara. Gornjojurski masivni i bankoviti krečnjaci izgrađuju krajnje zapadne i sjeverozapadne padine Lovćena prema Kotorskom zalivu, procijenjene debljine oko 500 metara. Donja kreda je predstavljena rožnacima i silifikovanolaporovitim sedimentima koji izgrađuju zapadne i jugozapadne djelove planine prema Tivatskom, Mrčevom i Budvanskom polju, procijenjene debljine oko 50 metara.

Odnos reljefa i voda

Današnji reljef Crne Gore, poslije intezivnih geotektonskih poremećaja tokom tercijara, najvećim dijelom je formiran djelovanjem spoljašnih sila. U pojedinim etapama tercijara klima je u našim krajevima bila dosta ujednačena u dužim periodima, a karakterisale su je veće tenperature i obilje padavina što je omogućilo razvoj bujnog organskog života. Ovdje moramo posebno istaći doprinos prof. dr Branka Radojičića koji je u svojim radovima  ukazivao na greške koje su u pojašnjenu reljefa u Crnoj Gori pravili neki od istaknutih istraživača i naučnika. U takvim uslovima na prostoru dubokog krša Crne Gore djelovala je intezivna korozija, a na fluviokršu i fluvijalnom reljefu odvijao se intezivan fluvijalni proces i denudacija. U periodu dužeg mirovanja terena u ologo-miocenu formirana je kraška zaravan Katunskog krša. A u vrijeme srednjeg i gornjeg pilocena zaravni koje se nalaze ispod alogenih nanosa u kraškim poljima: njeguškom i cetinjskom. Visoke planine i površi bile su zahvaćene  moćnom galacijacijom. Sniježna granica na Lovćenu (Orjenu) je bila na 1300 mnv a na unutrašnjim planinama na 1400 i 1500 mnv. Na visokim površima glacijala je imala platoski karakter. Sadašnju fazu formiranja reljefa u dobrom dijelu Crne Gore, osobito na padinama primorja, unutrašnjih planina i prostora na kojima je požarima ili sječom (Lovćen) uništen šumski pokrivač, karakteriše erozija zemljišta. Prema poznatom geografu i speologu Radenku Lazareviću 36 odsto prostora Crne Gore je zahvaćeno jakom erozijom zemlljišta. Reljef Lovćena (kao i Orjena, Sutormana, Rumije) se strmo spušta prema moru. Na kontaktu mezozojskih krečnjaka navučenih preko klastičnih sedimenata budvanske geotektonske zone i paleogenog fliša u obliku kraljušti javljaju se manja vrela koja hrane rječice i potoke koje su stvorile naplavne ravnice u primorja.

Između niza primorskih planina Lovćen (1749 mnv) pripada kraškoj zaravni. U svojim zapažanjima istaknuti naučnici donose svoj sud. Jovan Cvijić kaže: ,,Nema dubljeg ni  celacitijeg karsta nego što je onaj hercegovačko-crnogorski, između Donje Neretve, Skadarskog blata i Jadranskog mora. Ni kap vode ne otiče na površini, već sve ponire u jame, ponore, izduhe i pukotine." Cvijić ovu karstnu zaravan naziva ,,Rudine”, geolog Zarija Bešić naziva je ,,zaravn Stare Crne Gore”, a K. Kayser ,,zaravn zapadne Crne Gore.” Za ovaj najtipičnji kraj krša na svijetu najpogodnji je naziv zaravn dubokog krša koji geolozi već duže vremena koriste u svojim radovima. K. Kayser je prvi uočio da ovaj prostor ima karakter zaravni, s kojeg se uzdižu pojedini ,,mosori”, (složenica od ilirskih riječi ,,mol”(brdo) i ,,sor”(izvor) što bi dakle u slobodnom prijevodu značilo brdo-izvor) i zaključio da je takva zaravan mogla nastati korozijom. Prof. dr Branko Radojičić u svojim radovima demantuje Kayserovo mišljenje, ali i drugih istraživača koji su to prihvatili, da su preko te zaravni  nekada ,,prije skaršćavanja” tekle rijeke, jer bi on bio ispresijecan kanjonima. Rijeke u čistim krečnjacima vrše samo dubinsku eroziju. Hidrološki i svestrano najveći značaj imaju polja i veće uvale i dolovi. Među tim kraškim poljima ističu se Njeguško i Cetinjsko, ali i Grahovsko i Dragaljsko.

Njeguško (kraško) polje

 Njeguško polje se nalazi u sjevernom podnožju Lovćena. Sastoji se od dva ravnija dijela: Krstac, površine 1,1 km2, nadmorske visine od 880 do 935, i Njeguša, površine 1,2 km2 nadmorske visine od 840-860 metara. Između ova dva ravna dijela je krečnjačka zaravn Srednja ljut i Petrova ljut, na kojoj je goli kamenjar i više plitkih rupa. Njeguško polje je formirano na dodiru trijaskih i jurskih dolomita i krečnjaka korozijom i denudacijom u pilocenu a naplavljeno je fluvio glacijalnim nanosom od lovćenske glacijale. Krupniji nanos je na Krscu a nešto sitnji na Njegušima.

Vode zaravni dubokog krša (Lovćen)

 U svojem veoma značajnom radu  ,,Katunski krš: regionalno-geografska studija” Bajo Krivokapić ističe: „Zapaža se potpuno odsustvo površinskih tokova, po čemu se regija odvaja od ostalih predjela Crne Gore“. Prema istraživanjima Krivokapića, Katunski krš prosječno dobija 3475 mmm padavina godišnje, pretežno u zimskoj polovini godine. U vrijeme najvećih padavina, osobito ako je istovremeno i otapanje snijega, koji ovdje zna napadati u velikim količinama, dolazi do poplava u poljima i uvalama. Skoro sredinom zaravni Katunskog krša, pravcem sjeverozapad-jugoistok, proteže se antiklinala, sa pojavom trijaskih i jurskih dolomita, što je usmjerilo podzemne vode dijelom prema crnogorskom primorju. To nam potvrđuju i rezultati istraživanja i kretanja podzemnih voda, to jest utvrđene hidrološke veze između pojedinih ponora i vrela. Vode koje poniru na Ivanovim Koritima javljaju se na vrelu Gurdić i Škurda, vode ponora u Trešnjevu izbijaju na vrelo Ljuta u Orahovcu. Vode Cetinjskog polja podzemno su orjentisane prema Rijeci Crnojevića itd. Bajo Krivpokapić u svom radu navodi 35 ,,živih voda” a od njih 24 pripadaju lovćenskom području  (Njeguši, Konak). Na području Lovćena je prosječno na 4 km2 po jedna živa voda, dok na ostalom dijelu Katunskog krša (krasa) jedna voda na 54 km2. Pored ovih voda na ovom području su prisutne i bistijerne sazidane na suvomeđi  u crvenici ili đeru a pokrivene voltom (svoltane), i ublovi ukopani u crvenici ili đeru (flišolike laporovite stijene) u dnu većih dolova ili uvala. U samom Njeguškom polju je više manjih izvora od kojih veći broj ljeti presuši. Poznatiji su kaptirani izvori: Koritnik (minimalna izdašnost 4 l/s na 870 mnv), Blizurad, Bukovička voda, Pištet, Belov izvor, Studenac, Duboki do, Vrbski pištet, Stara voda, Mučica, Kaluđerovac, Zvjerinjak, Radujevina i Rakita. Svakako, najznačajnije hidrogeološke pojave na širem području NP ,,Lovćen” su stalni i povremeni izvori koji se javljaju po obodu karstnih polja, suvih rječnih dolina i primorskom pojasu na višim kotama i u nivou mora kao i brojne vrulje po obodu Bokokotorskog zaliva. Pored navedenih izvora u sklopu NP ,,Lovćen” su sljedeći stalni, ali i povremeni izvori: ,,Ivanova korita”, Ljubin potok, Jama, izvor Kamenica.