Dezinformacije u medijima: Prepreka za smanjenje štete od pušenja
Plasiranje dezinformacija u
medijima, kada je riječ o alternativnim nikotinskim proizvodima, direktno šteti
javnom zdravlju. Ovo je poruka koju su poslali učesnici panel-diskusije "Dezinformacije
u medijima i javno zdravlje” na ovogodišnjoj konferenciji Global Forum on
Nicotine (GFN) koja je nedavno održana u Varšavi.
Stručnjaci iz oblasti javnog
zdravlja, medija, politike i nauke, iznijeli su kritike na račun medijskog
izjveštavanja o alternativama pušenju, poput elektronskih cigareta, nikotinskih
vrećica i uređaja za zagrijavanje duvana.
Moderator Christopher Snowdon iz
Instituta za ekonomska pitanja podsjetio je da se i nakon više od decenije
borbe sa dezinformacijama, javnost i dalje suočava sa istim mitovima i
zabludama.
“Prije 12 godina, kada je prvi
put održan ovaj forum, govorili smo o mitovima poput kokičastih pluća i
formaldehidu. Iako je nauka napredovala, a brojne naučne studije osporile ove
tvrdnje, percepcija javnosti ostala je ista ili se čak dodatno pogoršala”,
upozorio je Snowdon.
Istakao je da su mediji ključni
faktor u oblikovanju javnog mnjenja, ali da često prenose neprovjerene
informacije.
Profesorka Lynn Dawkins istakla
je da mediji prenose senzacionalističke informacije, dok ozbiljna naučna
saznanja ostaju na marginama.
“Dezinformacije o proizvodima za
smanjenje štete, kao što su e-cigarete i nikotinske vrećice, i dalje dominiraju
u javnosti. Čak i kada postoje pouzdani dokazi da ovi proizvodi mogu da pomognu
pušačima da prestanu sa pušenjem, ti rezultati se, ili ne prenose uopšte, ili
se prikazuju u negativnom svjetlu”, rekla je Dawkins.
Koliko dezinformacije mogu biti
pogubne naglasila je i Fiona Patten, bivša poslanica australijskog parlamenta i
dugogodišnja aktivistkinja za smanjenje štete u svim oblastima javnog zdravlja.
Ona je navela konkretan primjer iz Australije gdje su restriktivne zakonske
mjere, zasnovane na dezinformacijama, nanijele više štete nego koristi javnom
zdravlju.
“Zabranom proizvoda za smanjenje
štete ostavili smo pušače bez izbora. Umjesto da im pomognemo da se okrenu
manje štetnim opcijama, podstakli smo ih da nastave sa klasičnim cigaretama”,
rekla je Patten i dodala:
“To nije politika zasnovana na
zdravlju, to je politika zasnovana na strahu i pogrešnim informacijama”.
Podsjetila je da se u Australiji
vejping proizvodi često tretiraju kao da su jednako štetni ili štetniji od
cigareta, što se ne temelji na naučnim dokazima.
Profesor David Zaruk, stručnjak
za procjenu i komunikaciju rizika, poznat i kao “Risk-monger”, osvrnuo se na
ulogu takozvanih klik bejt (click-bait) naslova u medijima i pogrešne
interpretacije studija.
“U medijima se senzacionalistički
izvještava o toksinima, dok se pozitivni rezultati istraživanja gotovo nikad ne
prenose. Primjer je priča o formaldehidu. Iako su nivoi ove supstance niži kod
alternativa nego kod cigareta, mediji prenose isključivo najgore scenarije”,
naglasio je Zaruk.
Dodao je da javnost zbog toga
gubi povjerenje, ne samo u proizvode za smanjenje štete, već i u same
zdravstvene preporuke.
Urednik online magazina “Filter”
Will Godfrey ukazao je na problem loše interpretacije naučnih studija u
medijima. Kako je rekao, najčćešće se prenose sažeci bez konteksta, što kod
čitalaca izaziva paniku i otpor prema proizvodima koji mogu imati pozitivan
efekat na javno zdravlje.
“Naš pristup u “Filteru” je da
direktno razgovaramo s autorima studija, analiziramo rezultate do kojih su
došli i prenesemo informacije koje su korisne za javno zdravlje, a ne za
skupljanje klikova”, rekao je Godfrey.
Zajednička poruka panelista bila
je jasna: bez objektivnog, balansiranog i naukom potkrepljenog izvještavanja,
javnost ostaje u zabludi, što direktno ima negativne posljedice na javno
zdravlje. Svi su se složili da su potrebne kreativne i efikasne strategije
komuniciranja – infografike, intervjui sa naučnicima, podkasti i kampanje koje
edukuju, a ne plaše. U eri u kojoj dezinformacije putuju brže nego ikad,
odgovornost medija, ali i naučne zajednice, veća je nego ikada. Precizno informisanje
može značajno doprinijeti smanjenju štete od duvana, ali samo ako javnost ima
pristup potpunim i tačnim informacijama. Istakli su i ulogu obrazovnog sistema
i civilnog sektora u širenju naučne pismenosti i razumevanja koncepta smanjenja
rizika.
Dezinformacije u medijima ne samo
da otežavaju donošenje odluka zasnovanih na dokazima, već direktno štete javnom
zdravlju tako što podstiču pušače da i dalje konzumiraju cigarete i odvraćaju
ih da pređu na manje štetne alternative. Da bi se to promijenilo, potrebno je
ne samo da se ohrabre stručnjaci i naučnici, već i da se mediji podstaknu na
odgovornije i objektivnije
izvještavanje. Samo tako javnost može dobiti realnu sliku rizika i koristi koje
donose novi proizvodi za unos nikotina.
0 Komentara