CG u srcu

STEGA: Sekularnost ne isključuje vjeru – već moć nad državom

Jul 02, 2025 1 Komentara

(15 riječi)

U Petrovcu je sinoć održana panel-diskusija pod nazivom „Crna Gora između sekularizma i klerikalizma“, u organizaciji neformalne građanske asocijacije STEGA. Događaj je okupio brojne univerzitetske profesore, pravnike, istoričare, politikologe i kulturne radnike, a cilj panela bio je, kako ističu organizatori, otvaranje javnog dijaloga i podsticanje kritičke svijesti o procesima koji, prema njihovim ocjenama, ugrožavaju sekularni, demokratski i evropski razvoj države.

Skup je otvorio  Vladimira Nikaljevića , koji je upozorio, kako je rekao, „nenaučni revizionizam“ koji prolazi bez adekvatnog institucionalnog odgovora. Nikaljević je naručio da će STEGA kroz građanski aktivizam doprinijeti borbi za socijalnu pravdu i očuvanje antifašističkih vrijednosti u Crnoj Gori.

Sekularnost ne isključuje vjeru – već moć nad državom

Jedan od glavnih govornika, prof. dr  Čedomir Čupić , istakao je da je pogrešno vjerovati da sekularnost ukida religije. „Sekularnost samo određuje odgovarajuće mjesto religije u društvu“, poručio je Čupić, dodavši da su nacionalizam i klerikalizam dvije ideologije koje razaraju ne samo sekularnost, već i samu državu.

U istom tonu govorio je i prof. dr  Branislav Radulović,  podsjetivši da je Evropski parlament ovog mjeseca usvojio rezoluciju u kojoj se prepoznaju nove prijetnje crnogorskom društvu. On je posebno ukazao na „nekritički revizionizam“ koji podstiče poricanje zločina iz prošlosti, kao i na „radikalni klerikalizam“ koji podrazumijeva uplitanje crkve u državne poslove.

Ko zapravo sprovodi klerikalizam?

Govoreći o političkoj dimenziji ove pojave, prof. dr  Adnan Prekić  je istakao da se nosioci klerikalnog uticaja ne nalaze samo u crkvi, već i među političkim akterima koji, kako kaže, „služe interesima crkve“. Iako istraživanja pokazuju visoku formalnu podršku evropskim integracijama (oko 80 odsto), Prekić smatra da bi građani Crne Gore pali „na prvim testovima zapadnih vrijednosti“, posebno kada je riječ o odnosu prema manjinama.

Vjeronauka ili istorija religije?

Na temu obrazovanja, prof. dr  Miomir Jovanović  za ocjenu da je skriveni motiv uvođenja vjeronauke – jačanje uticaja vjerskih zajednica. On je upozorio na moguće posljedice: podjele u društvu, širenje klerikalizma i zapošljavanje novog kadra na račun državnog budžeta. Kao alternativu, Jovanović je predložio predmet „Istorija religije“, koji bi različite religije predstavio iz neutralne, informativne perspektive.

Doc. dr  Nikola Šaranović  istakao je važnost razlikovanja termina: sekularizacija kao proces, sekularnost kao zajednička evropska vrijednost i sekularizam kao ideologija. On je istakao da Crna Gora nije dovoljno analizirala religijski uticaj na svoje društvo, dodajući: „Naša istorija je istorija revizionizma. Moramo se zaštititi od aktuelnog, nenaučnog revizionizma.“

Medijski uticaj i opasnosti lažne istorije

Istoričar mr  Miloš Vukanović  ukazao je da se opravdavanjem zločina iz Drugog svjetskog rata zapravo prikriva odgovornost za zločine devedesetih godina. Upozorio je na snažan uticaj srpskih medija u pokušaju redefinisanja istorije Crne Gore, navodeći događaj u Duklji u organizaciji Srpske pravoslavne crkve kao primjer istorijskog revizionizma i lažnog predstavljanja njene uloge.

Mr  Andro Martinović  na simboličan način zaključio je da su u Crnoj Gori danas „jednako važne vještačka inteligencija i crkva – jer obje imaju odgovor na sve“, aludirajući na sveprisutnu i nekritičku moć religijskih autoriteta u javnom prostoru.

Poruka iz Petrovca: Nema demokratije bez sekularizma

Iz asocijacije STEGA ističe da ovaj panel predstavlja važan društveni odgovor na zabrinjavajuće trendove političkog revizionizma i klerikalizma, koji, kako navode, direktno prijete izgradnju evropskog i građanskog društva u Crnoj Gori.

Na iste pojave ranije su upozorile i institucije poput Evropske unije – u izvještaju o Crnoj Gori usvojenom 18. juna – kao i visoki komesar Ujedinjenih nacija za ljudska prava, koji je tokom nedavnih posjeta Crnoj Gori izrazio zabrinutost zbog porasta govora mržnje i istakao „posebnu odgovornost političara i javnih ličnosti da se protiv toga bore“.  portal standard