U lijepim starim zdanjima na zagrebačkom Trgu kralja Tomislava, na broju osamnaest nalazi se muzička škola “Brkanović”. “Nastala je kao rezultat višedesetljetnog profesionalnog glazbenog iskustva članova obitelji Brkanović, a koji su se kroz generacije dokazali svojom stručnošću, te tako ušli u glazbenu povijest”, piše u uvodu priče o školi koja svoje prapočetke vodi u Boku Kotorsku, i daleku 1906. godine južno kada je u Škaljarima rođen Ivan Brkanović , kompozitor, kompozitor, umjetnik koji će biti u dvadesetom vijeku. ostaviti poseban pečat i uticaj.

Dug je i trnovit put prošao maestra Ivana Brkanovića, od siromašnog djeteta iz Škaljara do umjetnika koji će, pored rada na svom velikom kompozitorskom opusu, biti i direktor Zagrebačke filharmonije, savjetnik u Hrvatskom narodnom kazalištu, predsjednik Saveza kompozitora, profesor na Muzičkoj akademiji, član Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti.

Prvi Brkanovićev susret sa muzikom, koji će ga i nadahnuti i opredijeliti, bio je u adolescentskom periodu kada počinje pjevati u horu katedrale Svetog Tripuna, koji je vodio kasnije čuvenog Antuna Homena u saradnji sa orguljašem Benvenutom Rodeom . Od Rodea je u katedrali Brkanović prvi put čuo Bahovu muziku koja ga je, kako će kasnije pričati, “dovodila do ekstaze”. Nakon učenja krojačkog zanata, krajem ljeta 1927. godine uputiće se u Zagreb da uči muziku, istrajavši na nimalo lakom putu punog odricanja i patnje, radeći u fabrici da bi mogao da preživi, ​​istovremeno osvajajući osnovna znanja iz klavira i teorijskih muzičkih disciplina.

Već krajem juna 1928. godine položiće prva dva razreda srednje škole. Ubrzo će, kao student zagrebačke Muzičke akademije, raditi kao horovođa u pjevačkim društvima, a 1931. godine kao glavni predmet upisaće kompoziciju kod čuvenog profesora Blagoja Bersea i kasnije će u svojim Sjećanjima zapisati kako je tako započeo njegov rad, “izgradnja njegove ličnosti, i pravi procvat njegove osobnosti”. Već tada, u ranim kompozicijama, svoje stvaralaštvo bazira na bogatom muzičkom nasljeđu Boke Kotorske, tekstove uzima iz knjige “Narodni život i običaji”, a Uspavanku , komponovanu na tekst pjesme koju je mati pjevala u Škaljarima doživjeće veliki uspjeh i zaživjeti na scenama širom Zagreba. U drugom, “proljetnom” semestru kod profesora Berse napisaće Bokeljsko kolo za mješoviti hor, Konavosko pirovanje i Ličku svitu , i njegova se djela, netipično za jednog studenta u to vrijeme, brzo počinju i štampati. Slavni Bersa će mu, u opravdanoj i lijepoj želji da talentovani Bokelj brže napreduje, dozvoliti da uporedo sluša njegova predavanja svim godinama Akademije, vidjevši talent i marljivost Ivana Brkanovića, a kompozicija postaje u formalnom i žanrovskom smislu sve slojevitije i bogatije.

Živio je i stvarao Ivana Brkanovića u burnim vremenima velikih političkih kriza, diktatura i previranja. U “Glasu Boke” 9. oktobra 1937. godine obavještavaju da je njegovu Prvu simfoniju Zagrebačka filharmonija izvela sa velikim uspjehom, a isti list sa ponosom piše godinu dana kasnije o stipendijama za usavršavanje u Parizu.

Početkom četrdesete piše Živo srce u mrtvom gradu , simfonijsku poemu posvećenu Perastu, i praizvedba će biti u surovim ratnim vremenima, krajem decembra 1941. godine. Veliki uspjeh postići će i njegovo kapitalno djelo Ekvinocij , opera u tri čina bazirana na drami Ive Vojnovića i libretu Tomislava Prpića , premijerno izvedena 1950. godine. Duboko ukorijenjen u harmoniji i muzičko bogatstvo rodne Boke kao muzički izraz i kredo Ivana Brkanovića, uz snažne emocionalne i tonalne ekspresije, bogato i slojevito orkestrirane, opus ovog velikog autora obuhvata Triptihon, “narodni obred kod smrti” za soliste, hor i orkestar, pet simfoniju, tri gudače, zabavne i bakvarske opere. oratorijum Heloti, Sarajevsku svitu, oratorijum Stabat Mater, Misu profana Croaticu, veliki broj vokalnih kompozicija.

Foto: porodični arhiv

Vezavši svoj pedagoški rad za akademiju u Sarajevu, život je posvetio Zagrebu i Kotoru. Nagrađivan i skroman, posvećen muzici u najplemenitijem smislu, vjeran Boki Kotorskoj i svojim Škaljarima, umire u Zagrebu februara 1987. godine. I danas traje veliki opus Ivana Brkanovića kroz brojna izvođenja njegovih djela, ali i muzičko djelovanje njegovih potomaka. Sin Željko (1937–2018.) takođe kompozitor, dirigent i pijanista, sredinom osamdesetih će, na poziv Manje Radulović , dekanice Muzičke akademije u tadašnjem Titogradu, postati mentor Senadu Gačeviću , prvom studentu kompozicije u Crnoj Gori. Unuk Vedran Brkanović , violinista i ravnatelj muzičke škole s početka ovog teksta, nastavlja porodičnu tradiciju muzičke i bokeljske, a kroz brojne generacije koje u rafiniranom prostoru porodice Brkanović uče o umjetnosti, traje i nastavlja se priča i muzika njegovog djeda Ivana.