Dobro jutro! Srpski mitropolit za jug Crne Gore, Joanikije II, nije poglavar pravoslavne crkve u Crnoj Gori. On je jedan od 44 srpska episkopa globalno, i jedan od 4 episkopa u Crnoj Gori. Iz istorijskih razloga njegova episkopija ima rang mitropolije, ali ona nema “ingerencije” na cijeloj crnogorskoj teritoriji. A i to što ima ne priznaje za Crnu Goru. Bez imalo mržnje prema bilo kome u SPC u Crnoj Gori, bez imalo malicioznosti, treba ovo ljudima objasniti kako bi razumjeli misiju i strukturu srpske crkve u Crnoj Gori.

Kliknite ovdje da se uključite u našu viber grupu, u kojoj se nalazite u času uživo obavještavamo o novostima i direktno odgovaramo na vaša pitanja.

Mitropolija Crnogosko-Primorska Nije Crnogorska

Dakle, da objasnim naslov. SPC je dominantna vjerska zajednica u Crnoj Gori, ali nije crnogorska. Ona je srpska institucija. Hramovi, crkve i groblja su crnogorskaa, ali njima iz istorijskih razloga upravlja crkva koja ima sjedište u Beogradu, dakle u Srbiji. Mitropolija crnogorsko-primorska, episkopija budimljansko-nikšićka, mileševska i zahumsko-hercegovačka su četiri episkopije koje kontrolišu i upravljaju crkvenim poslovima kao djelovi crkve koji nemaju nikakvu suštinsku autonomiju ili ne daj Bože autokefalnost. Poglavara crkve u Crnoj Gori nema. Neformalni koraci ka objedinjavanju, koordinaciji i široj autonomiji unutar SPC u Crnoj Gori, poništeni su nakon smrti mitropolita Amfilohija.

Koliko smo mi u Crnoj Gori samosaboteri i koliko sami sebe obmanjujemo, ali smo i licemjeri, najbolje objašnjava činjenicu da naši političari koji profitiraju od veza i bliskosti sa SPC, u javnosti nikada ne govore o Srpskoj pravoslavnoj crkvi nego govore o mitropoliji, često mitropoliji crnogorskoj, ili mitropoliji crnogorsko-primorskoj. Na ovaj način oni svjesno učestvuju u obmani da je MCP crnogorska crkva, autonomna i autoritetna, iako je činjenica da MCP ne kontroliše većinu crnogorske teritorije. Druge tri episkopije kontrolišu veći komad crnogorske teritorije. A i ovaj dio koji MCP kontroliše u svom zvaničnom nazivu dijeli na staru Crnu Goru, primorje i brda, vodeći u svom narativu crnogorskog identiteta na subetnicitetu velikog srpskog naroda vezan isključivo za četiri nahije. I kako hrišćanin uz svu hrišćansku ljubav i smirenost treba da se pomiri sa ovom obmanom i sa lažima.

Prije neki dan sam pažljivo pročitao poslanicu mitropolita Joanikija. Ovaj put je mitropolit bio zabrinut za sudbinu Estonske pravoslavne crkve. Ej! Estonske. Pravoslavne. Crkve. Kako može mitropolit Joanikije sebi da objasni da Estonija i Estonci imaju pravo da crkvu nazovu svojim imenom, a da Crnogorci ne mogu? Daleko je bilo da ovđe nipodaštavam Estonce, ali estonski pravoslavci su većinom etnički Rusi, i EPC je dio moskovske patrijaršije. Dakle, Ruska pravoslavna crkva se u Estoniji zove EPC. Isto kao iu Ukrajini. Ona se tamo zove Ukrajinska pravoslavna crkva. Prava autokefalna ukrajinska crkva se zove Pravoslavna crkva Ukrajine. I to nije smetalo Amfilohiju i Joaniku da podržava UPC iako su negirali poseban etnički i nacionalni identitet Ukrajine.

Zar ne mislite da je čudno, iskreno—nebitno jeste li Crnogorci, Srbi, kojim god jezikom da govorite—da srpski pravoslavni velikodostojnici u Crnoj Gori brinu o japanskoj, kineskoj, estonskoj, letonskoj, moldavskoj pravoslavnoj crkvi po ruskom diktatu, a da odbijaju da se zauzmu da crnogorska crkva povrati svoje ime koje je istorijski imala. Pa neka je i pod beogradskim krovom za prvo vrijeme. Vjerujete li da Joanikije pored svih ovih nabrojanih crkava koje nisu autokefalne ali su autonomne, priznaje još i poljsku i češko-moravsku pravoslavnu crkvu. Ali ne priznaje crnogorsku? Svoju crkvu sa svojim imenom?

O čemu se radi? Sva istraživanja pokazuju da najveći dio pravoslavnih vjernika u Crnoj Gori ne haje mnogo za etnički predznak crkve. Najveći dio ljudi u crkvi ide zbog vjere. Oni nisu mobilisani da u crkvi rješavaju identitetska pitanja. Zašto se onda povlađuje Beogradu i manjini agresivnih srpskih nacionalista koji rade po diktatu Beograda i Moskve?

Toliko za danas i za ovu neđelju. Čitamo se ponovo u poneđeljak.

s poštovanjem,

Ljubomir Filipović , analitičar i kolumnista CdM-a

(Mišljenja i stavovi autora kolumni nisu nužno stavovi redakcije CdM-a)