Docent dr. Vladan Martić o važnosti primjene novih informatičkih standarda u poslovanju
Inovacije kasne u crnogorskom računovodstvu
Činjenica je, da je implementacija XBRL standarda - koji je po mnogima izazvao revoluciju u digitalizaciji finansijskog izvještavanja - od 2020 godine uvedena u zemljama EU, u Crnoj Gori tek u početnoj fazi. Samim tim implementacija XBRL standarda, predstavlja ogromno i perspektivno, polje za rad, posebno za kompanije koje imaju razvijene odgovarajuće informatičke sposobnosti - navodi Martić
Uz sve veći naglasak na digitalizaciji i inovacijama,
računovodstvena industrija suočava se s izazovima i mogućnostima koje donosi
21. vijek. Nedavno je izašla knjiga "XBRL – bar kod za poslovno
izvještavanje u 21. vijeku" autora docenta Dr Vladana Martića, čija su
istraživanja pokazala da bi do kraja 2025. godine svi u ovoj oblasti trebali
koristiti XBRL. Martić naglašava da je ovo ne samo preporuka već i nužnost, s
obzirom na mandatornu primjenu u zemljama poput Hrvatske i Slovenije od 2020. godine.
Martićeva stručnost kao profesora računovodstva i njegov angažman na
crnogorskim univerzitetima te
Institutu računovođa i revizora Crne Gore govori da je
digitalizacija neizbježna, a primjena standarda poput XBRL-a (Proširiv jezik
poslovnog izvještavanja) ključna je za unapređenje kvaliteta poslovnog
izvještavanja.
Smjernice
- Knjiga nudi smjernice za regulatore, državne organe,
računovodstvo, revizore i finansijske menadžere u Crnoj Gori kako bi se stvorio
povoljan regulatorni ambijent za implementaciju digitalnih standarda. U fokusu
nije samo prihvatanje tehnoloških inovacija već i edukacija računovođa za nove
vještine i prilagođenje novim misaonim procesima, što će, doprinijeti stvaranju
novih radnih mjesta i podsticanju privrednog rasta u Crnoj Gori - kaže Martić
dodajući da bi uskoro svi u računovodstvenoj industriji trebalo da koriste
XBRL, svjesni prednosti koje donosi, ili pak iz razloga što ne postoje dostupne
alternative.
- To je jedini, mogući i najbolji put za Crnu Goru,
prihvatanje bez ograničenja i prilagođavanja regulative EU za XBLR. To treba
činiti kroz zakonsko regulisanje i primjenu Jedinstvenog evropskog elektronskog
formata u Crnoj Gori, koji se bazira na XBLR-u - preporučuje docent dr Vladana
Martića koji naglašava da ukoliko navedene preporuke ubrzo ne primjene,
digitalizacija finansijskog izvještavanja u Crnoj Gori i dalje će biti spora i
ograničena.
- Činjenica je, da je implementacija XBRL standarda –
koji je po mnogima izazvao revoluciju u digitalizaciji finansijskog
izvještavanja – od 2020 godine uvedena u zemljama EU, u Crnoj Gori tek u
početnoj fazi. Samim tim implementacija XBRL standarda, predstavlja ogromno i
perspektivno, polje za rad, posebno za kompanije koje imaju razvijene
odgovarajuće informatičke sposobnosti - navodi Martić koji naglašava da je sa
dosadašnjim lokalnim i regionalnim pristupima priča je završena.
Navodi da za mnogе implеmеntacija XBRL-a i
automatizacija mnogih, ako nе i svih računovodstvеnih procеsa, znači smanjеnjе
broja radnih mjеsta.
- No, potencijalni regulator se ipak treba voditi
zaštitom višeg javnog interesa a to je uvođenje XBLR-a u Crnu Goru. Sa druge
strane, treba da budemo svjesni, da generacija Z, nemilosrdno ulazi u poslovne
procese, mijenja poslovnu sliku radnih mjesta i vrlo brzo će preuzeti liderske
pozicije. Kao native digital generacija, oni neće biti u mogućnosti da
prepoznaju, zaposlene, preduzeća i institucije, koji nijesu prihvatili
digitalnu transformaciju. - ističe Martić.
On je uvjeren da će računovođе u Crnoj Gori postati
svijеsni brojnih velikih koristi kojе XBRL pruža i činjеnicе da implеmеntacija
ovog standarda nеćе proizvеsti tеhnološkе viškovе i gubitak posla.
- Suprotno, promjеniće načinе na koji sе obavlja
posao, te će otvarati čitave baterije novih radnih mjesta i doprinositi višem
privrednom rastu i realnom blagostanju građana u Crnoj Gore. Kroz knjigu
uvodimo računovođe u nove misaone procese da valja redovno isprazniti mentalnu
šolju od pristupa koji više ne funkcionišu. Samo tako moći će je efikasno
puniti novim sadržajima - zaključuje Martić koji je autor jednog od prvih
radova, u Crnoj Gori, na temu Blokčejna u kontekstu računovodstvene profesije.
- Naučna monografija koja se bavi kreativnim i
savremenim spojem računovodstva i tehnologije, XBLR – bar kod za poslovno
izvještavanje u 21 vijeku, namijenjena je Crnoj Gori, da nam pomogne u procesu
transformacije i neodložnih reformi priključenja Evropskoj uniji - kaže Martić.
On objašnjava da dinamične promjene personifikovane
sveopštom globalizacijom i razvojem informacionih tehnologija, kao i gubitkom
povjerenja - koje je uzrokovano globalnom finansijskom krizom značajno se
odražavaju na ulogu i obilježja računovodstvene profesije u vodećim svetskim
privredama ali i u zemljama tranzicije poput Crna Gore.
Na ubrzanom putu evroatlantskih integracija za Crnu
Goru, su kako ističe bitna dva aspekta - brza harmonizacija regulative primarno
sa EU, ali i globalno (Međunarodna federacija računovođa – IFAC, čiji smo
članovi, te imamo velike obaveze u ovoj sferi).
Nacionalna strategija
- Knjiga je po svemu sudeći i po mojoj skromnoj ocjeni
neophodan priručnik i mogla bi korisno poslužili kao fundament kreiranja
nacionalne strategije, uz rastuću potrebu inkorporiranja drugih bitnih
elemenata regulative EU relevantne za pristupanje Crne Gore u ovoj sferi - kaže
Martić.
On je mišljenja da će odlaganje primjene XBRL imati
nesagledive negativne posljedice po poslovne izvještajne entite, nacionalnu
ekonomiju i javne interese oličene kroz poresko prihodnu stranu budžeta ali i
rashodnu.
- Iako je XBRL globalno prihvaćen, te se dokazao kao
standard sui generis, ova tema do sada nije naučno i empirijski obrađivana u
Crnoj Gori - naglašava Martić.
Cilj njegove knjige je bio da procjeni ulogu i mjesto
XBRL-a u funkciji unaprijeđenja kvaliteta poslovnog izvještavanja. Ističe
brojna njegova preimućstva, istovremeno ukazuje na nedostatke.
Pristupom na link vladanmartic.me možete ući u svijet
XBRL-a i ostvariti kontakt sa autorom.
N.Kovačević
0 Komentara