Kultura

Dr. sc. Goran Sekulović

Uvod u III tom Istorije crnogorske filozofije (XI)

Mar 17, 2024 1 Komentara

(15 riječi)

OD 1945.G. DO POLOVINE 70-IH GODINA

Ono što je previđela i tada i sada aktuelna klerofašistička i vlast i Vlada u Crnoj Gori jeste da na čelu cetinjskog ‘’remetilačkog faktora’’ nije ni DPS ni Milo Đukanović, kako su oni tvrdili i tvrde, već je to (bio) spontani izraz revolta i pobune iskrenih crnogorskih patriota i izvornih suverenista, koji nijesu samo zbog ustoličenja protestovali već i zbog ukupne anticrnogorske, antigrađanske i velikosrpske nacionalističke retorike i politike koja je zavladala u Crnoj Gori nakon 30. avgusta 2020.g.. O tome moraju voditi računa vlastodršci, jer htjeli oni to priznati ili ne – Crnogorci postoje, postoji Crnogorska pravoslavna crkva, postoji crnogorski jezik, crnogorska kultura, crnogorska istorija, crnogorska nacija kao nacionalni i građanski stožer crnogorskog društva i države, Crnogorci svih vjera i nacija kao najbolji most sa svim nacionalnim zajednicama u Crnoj Gori kojima je na srcu naša zajednička, dična, ponosita i mala-velika domovina. Negirati te činjenice – a to upravo kontinuirano radi svaka aktuelna klerofašistička ‘’crnogorska’’ Vlada i vlast – opasno je ponašanje tako nalik i blizu ratnih devedesetih na prostoru bivše SFRJ, regiona kome i danas treba vrlo malo pa da se opet zapali. Radili su to dok su bili i u opoziciji, ali sada sa aktuelnim i primamljivim ‘’srpskim svetom’’ izazovi su mnogo opojniji, slađi i veći, čini im se gotovo ostvarivi, jer se ima – viđelo se to i na Belvederu i Cetinju dakako!? – državna sila i moć, a tu je i država Srbija i moćna Srpska crkva. No, ne zaboravimo Njegoša: ‘’Kome zakon leži u topuzu, tragovi mu smrde nečovještvom’’.

Crnogorce i Crnoj Gori lojalne i odane građane bez obzira na vjersku i nacionalnu pripadnost sve ovo može i mora samo ujediniti i još više osokoliti i obodriti da istraju i ustraju u borbi za svoja ljudska, politička, vjerska, nacionalna i građanska prava, za multietničku, multikonfesionalnu, sekularnu i evropsku Crnu Goru.’’

               Crna Gora kao nacionalna i državna destinacija mora u valorizovanju svog istorijskog puta da sagledava sva doba i epohe kojima je pripadala i da iz svakog državnog i društvenog uređenja u kome se nalazila i kroz koja je prošla izvlači i usvaja, baštini i koristi ono najpozitivnije, najuniverzalnije i najpragmatičnije, najproduktivnije i najhumanije/najetičkije što može i treba da snaži njenu državotvornu i nacionalnu, interkulturalnu, demokratsku, suverenu, antifašističku, sekularnu i građansku supstancu. Tako je i sa periodom crnogorskog postojanja i razvoja u vremenu pripadništva i funkcionisanja SFRJ, koja je jedna (ali nikako ne i jedina!) faza i etapa od odsudnog značenja za afirmisanje i razvoj, očuvanje i prepoznatljivost crnogorskog antifašizma. U ovom smislu crnogorski antifašizam je jedna od vječnih kategorija i uslova postojanja crnogorskog identiteta, njegovog nacionalnog i državnog bića i kulturne samobitnosti i individualnosti. Crnogorski antifašizam kao i crnogorska i materijalna i duhovna kultura (filozofija, umjetnost, religija, ukupan pogled na svijet), može se na pravi način i cjelovito sagledati i objasniti jedino pod i u skladu sa uslovima u kojima je nastao i u kojima se formirao. To znači da Crnogorski antifašizam, iako naravno dijeli sve ključne univerzalne vrijednosti sa antifašizmom u svijetu, ima svoje ne male specifičnosti i osobine koje bogate upravo tu svjetsku antifašističku riznicu znanja, empatije, demokratije, slobode, pravde i pravičnosti, jednakosti, ravnopravnosti, bratstva, solidarnosti, borbenosti, čovjekoljublja i dobročinstva, ali koje ne bi mogle se pojaviti i opstojavati bez temeljnog uslova a to je samobitan bitak i razvoj svih  ontoloških posebnosti crnogorskog naroda i nacije koje su se u rasponu od etnoloških, folklornih, običajnih, etničkih, narodnosnih, nacionalnih..., pa sve do krajnje apstraktno-duhovnih, filozofskih, religijskih, umjetničkih i drugih bivstvujućih supstrata pojavljivali u kontinuitetu u istoriji od najstarijih vremena do današnjih dana.[1] U ovom smislu može se slobodno reći da su junaci crnogorskog slobodarstva i antifašizma u periodu od 1941-45 zapravo u biti ''samo'' nastavak i moderna, savremena paradigma cjelokupne milenijumske borbe Crnogoraca za slobodu, životni elementarni, materijalni i duhovni opstanak, pravdu, jednakost i ravnopravnost, samopoštovanje i lični dignitet i dostojanstvo.[2] U herojstvu Ljuba Čupića i Joke Baletić sljegao se, ujedinio i provreo gejzir cjelokupnog habitusa najdubljeg oka milenijumskog crnogorskog slobodarskog, sojskog i čojskog, trajanja i bistvovanja.[3]

Jasno je da klerikalizacija crnogorskog društva nikako nije počela od juče. Anticrnogorski naboj koji je temeljno usidren u Srpskoj crkvi odnosno Crkvi države Srbije našao je naravno prirodan spoj sa velikosrpskim nacionalizmom i šovinizmom i konceptom starog-novog načertanijevskog programa potpunog ukinuća Crne Gore i njenog provincijskog i periferijskog urastanja kao neraskidivog ''logičnog'' dijela u unitarnu veliku Srbiju, tj. u tzv. ''srpski svet''. To već niko od perjanica velikosrpstva i ne krije.

Mnoštvo je dokaza koji pokazuju da je u dužem vremenskom periodu iznevjeravana i na kraju i iznevjerena Crna Gora kao nacionalna crnogorska i građanska država od strane mnogih subjekata. I to u dužem vremenskom periodu u sklopu kompleksnih odnosa i stanja u nekoliko državnih tvorevina, a čini se osobito od polovine 70-ih godina XX-og vijeka pa sve do savremenog doba, tj. do polovine treće decenije XXI-og vijeka – kada se i terminološki i značenjski mijenjaju pojmovi ključni za bit, opstanak, očuvanje, razvoj i identitet Crnogoraca: tako se sve češće i više, gotovo dominantno, počelo  za 13. jul isticati da je to  ''ustanak naroda Crne Gore'', a ne ustanak crnogorskog naroda, dok je vrlo malo institucija koje su u svom nazivlju zadržali pridjev crnogorski, mada i te institucije su praktično u svom radu i djelovanju potpuno sadržajno ispražnjene od suštine crnogorstva kako u etničko-narodno-nacionalnom tako i u istorijsko-državno-političko-suverenističko-emancipacijskom smislu (što uključuje dakako i prosvjetno-kulturno-naučnu i umjetničku praksu). Najbolji primjeri za ovo posljednje su CANU i CNP (Crnogorska akademija nauka i umjetnosti i Crnogorsko narodno pozorište)  

Uz sve ovo, može se slobodno reći da su dešavanja i procesi koji su se odvijali na katedri za filozofiju Filozofskog fakulteta u Nikšiću Univerziteta ''Veljko Vlahović''/ Univerziteta Crne Gore pred sam građanski rat i raspad SFRJ devedesetih godina XX-og vijeka i kasnije tokom čitavog perioda do kraja druge i početka i daljeg toka polovinom treće decenije XXI-og vijeka bili uvod i dio duhovne pripreme i strategije velikosrpskog klerikalizma i nacionalizma/šovinizma koji su vrhunili sa tzv. ''litijama'' krajem 2019. i početkom 2020.g. i pobjedom anticrnogorskih klerofašističkih snaga na državnim parlamentarnim izborima od 30. avgusta 2020.g. Klerikalizacija katedre za filozofiju Filozofskog fakulteta u Nikšiću je tako sprovedena i sistemski i sistematski dosljedno i organizovano uobličena, da je krajnji rezultat koji je time dobijen bio – što smo jasno viđeli prethodno u ovom Uvodu iz eksplicitnih stavova i razmišljanja prof. dr Vujadina Jokića – u potpunom raskoraku i u apsolutnoj suprotnosti sa svim onim što su inspiratori, osnivači i istinski misionari dosljedno prosvjetiteljskog, filozofskog, civilizacijskog i kosmpolitskog humanističkog i univerzalnog duha bili planirali i predviđeli kako može i treba da izgleda jedan moderan studij filozofije.

                                        (Kraj)