Za većinu građana zapadnih zemalja, identitet je nominalna, čak i fluidna definicija koja pretežno počiva na pripadnosti državi čiji pasoš pojedinac nosi. Naravno, ovakva jednostavna percepcija apsolutno ne važi za sve građane niti za sve države, od kojih mnoge itekako drže do odrednica svog nacionalnog identiteta, ali kako zakonski tako i opšteprihvaćeno, većina zapadnih društava prihvata ljude različitog rasnog, etničkog i vjerskog porijekla u svoje nacionalne zajednice, piše u novoj analizi istoričara mr Miloša Vukanovića pod nazivom „Upotreba i zloupotreba istorijskog revizionizma“, koju je objavio Digitalni forenzički centar (DFC).

Vukanović je u analizi naglasio da je Crna Gora pokušala da uspostavi društvo u kojem će državni/građanski koncept identiteta nadjačati heterogeno vjersko-etnički.

“O stepenu uspjeha ovog koncepta može se raspravljati, a sigurno je da su se određene strukture u našoj državi zalagale za potenciranje i dominaciju jednog crnogorskog identiteta. Međutim, problematizovanje autonomne identitetske strukture, u bilo kom obliku, intenzivirano je nakon proglašenja nezavisnosti, a percepcija ugroženost srpskog nacionalnog korpusa je rasla sa sve autonomnijim djelovanjem”, piše u analizi.

Kompleksnost viđenja sopstvenog crnogorskog identiteta je za građane bio osnov zasebnosti, čak i ponosa. Problem ovakvog ustrojstva je, ističe Vukanović, nastao kad je ta kompleksnost postala prepreka ekspanzionističkim namjerama političkog koncepta srpske spoljne politike odnosno srpskog svijeta.

“Kod građana Crne Gore postoji nekoliko formi identifikacije sa državnim/nacionalnim identitetom, međutim, dva viđenja su dominantna, odnosno da su Crnogorci zasebna nacija (govorili crnogorski ili srpski) i da su Crnogorci u suštini Srbi. Pored ova dva primarna viđenja, postoje i drugi identiteti, definisani po državnosti, vjeri i/ili porijeklu, ali bi u ovom trenutku bilo previše komplikovano sve navesti. Kod Crnogoraca se dualizam javlja uslijed izjednačavanja vjere i nacije, kao i inkorporacije srpskog identiteta od strane crnogorske vladajuće dinastije tokom 19. vijeka i širenja ovih ideja tokom Kraljevine SHS. Dualizam je dodatno oblikovan i u okviru otpora većem identitetu, srpskom, uticaju crkvenih institucija i migracija”, pojašnjava Vukanović.

Na prvi pogled, ističe on, može se pragmatično zaključiti da je logično da će Srbija u službi svojih spoljnopolitičkih ciljeva iskoristiti ove dualizme za kontrolu unutrašnjih prilika u Crnoj Gori, međutim, realna situacija je još složenija. Srpski interes nikada nije bio ograničen na kontrolu već na dominaciju i u konačnici asimilaciju.

“Faktički, ne sprovodi se revizionizam crnogorske istorije već negacionizam bilo kakvih elemenata koji izdvajaju crnogorski identitet od uspostavljenog kalupa u Beogradu. U slučaju neprihvatanja falsifikata, nenaučni revizionizam kreće se u obesmišljavanje i zbunjivanje, da ne kažem tabloidizaciju istorije. Ovakav proces ima cilj da ograniči uticaje koje određeno istorijsko nasljeđe ili društvena vrijednost može da ima pri formiranju svijesti jedne nacije”, naglašava autor analoze.

Ostaje pitanje, kakve veze Rusija ima sa revizionizmom u Crnoj Gori.

“Naime, sve se svodi na ideološki model. Ruska vizija identiteta se gradila na ideji slovensko-pravoslavne nacije koja treba da bude pandan Zapadu. Unutar takvog koncepta, zasnovanog i na autoritetu cara i vjere, nije bilo prostora za bilo kakvo drugačije samodefinisanje. Samim tim ukrajinske različitosti su smatrane „interesantnim i nebitnim“ dok su stavljane u kontekstu Ukrajine kao mlađeg brata Rusije”, stoji u analizi.

Ukratko, naglašava Vukanović, bilo kakva nacionalna različitost bilo kog slovensko-pravoslavnog naroda u Rusiji je bila ne samo neprihvatljiva već nezamisliva.

“Kod Južnih Slovena, a prije svega Srba, taj nacionalni koncept je prihvaćen uz dodatno poštovanje Rusije kao slovenskog središta, koje će 30-ih godina 20. vijeka evoluirati u antizapadne ideje. Uzimajući sve u obzir, ne treba da čudi sličnost srpskog revizionizma prema Crnoj Gori sa ruskim u Ukrajini, kao ni ruska podrška srpskim krugovima u Crnoj Gori. Rusija se i dalje ne miješa niti negira zasebnost crnogorskog identiteta, ali je itekako očigledna kontinuirana podrška srpskim nacionalističkim strukturama. Ovdje dolazimo do ironične situacije i podsjećamo se da su srpski nacionalistički krugovi i u Crnoj Gori i u Srbiji zbog antikomunističkih stavova veći dio 20. vijeka bili antiruski, a nakon 1945. godine i izuzetno prozapadno nastrojeni. Do promjene je došlo tek nakon evolucije postkomunističkog ruskog nacionalizma u simbiozu rusko-slovenskog unitarizma i pravoslavnog ekstremizma”, piše Vukanović.

Prema njegovim riječima politički koncept „ruskog svijeta“ upravo je proizvod redefinisanja carističkih ideoloških normi, a u njima Ukrajina i Ukrajinci su dio, odnosno varijacija Rusa, i treba da budu dio Rusije.

“Po uzoru na Rusiju, do istog koncepta su došle i vlasti u Srbiji koje smatraju Crnu Goru srpskom državom, koja eventualno treba da uđe u uniju ili postane dio Srbije, a Crnogorce geografskom odrednicom za Srbe u Crnoj Gori. Paralela Srbija-Crna Gora je ovdje bitna i zbog sličnosti zloupotrebe istorijskog narativa kroz ulogu crkve i odnosa prema Rusiji. Negacija crnogorskog identiteta i crkve, kao i ugroženost srpstva u Crnoj Gori, dopunjena je agresivnom kampanjom izdaje vjekovnih odnosa Crne Gore i Rusije i pravoslavlja”, kaže Vukanović u analizi.

Da li slučajno, ali sličnost teze o Ukrajincima nacistima potkrijepljena je tezom da je crnogorski nacionalizam isto što i ustaštvo, a vrhunac je doživljen ocjenom da je crnogorska nacija nastala pod pokroviteljstvom fašističke Italije.

Država Srbija, napominje Vukanović, ima pravo da pogled na sopstvenu prošlost otuđi od realnosti, međutim, ovaj proces dobija na značaju kada se koristi za jačanje političkog narativa, narativa koji izaziva blokade, bilo puteva ili državnog sistema BiH, Kosova ili Crne Gore.

“Pristup ka sopstvenoj prošlosti u Srbiji i Rusiji nije sličan samo prema metodi koja se koristi za kreiranje narativa, već u apsolutno istim rezultatima; slični obrasci manipulacije istorijom koje Rusija koristi da opravda intervenciju, destabilizaciju i blokadu Moldavije, Gruzije i na kraju Ukrajine, mogu se prepoznati u političkim narativima Srbije u odnosu prema susjedima. I dok se u BiH i na Kosovu nalaze međunarodne trupe koje mogu intervenisati u slučaju nestabilnosti, kulminacija tenzija u Crnoj Gori biće unutrašnji sukob koji adekvatno nema ko da spriječi”, navodi se između ostalog u analizi.

izvor cdm