Kad interesi nadvladaju demokratske principe
Mnogi od nas se zgražavaju izborom građana Argentine, pobjednikom izbora u Holandiji, prednošću u anketama koju ima Le Pen u Francuskoj, mogućnošću da Tramp pobjedi još jednom na izborima za predsjednika SAD - iako smo i sami na prostorima Zapadnog Balkana dvostruke žrtve sličnih procesa. Kao žrtve očigledne nesposobnosti da odlučujemo o sopstvenoj sudbini i kao žrtve međunarodnih okolnosti u kojima interesi nadvladavaju demokratske principe
„Najcrnja mjesta u paklu su rezervisana za one koji ostaju neutralni u vremenima moralne krize“ (Dante Aligijeri).
Savremeno društvo se sve više susrijeće sa dilemom da li procesi kojima svjedočimo udaljavaju demokratski svijet od bazičnih demokratskih principa i da li se umnožavaju mogućnosti zloupotrebe u stvaranju društvenih simulakruma formalne demokratije.
Sokrat je prije nepunih 2.500 godina pisao: „... Lopovi i prevaranti će htjeti važne državne funkcije, a demokratija će im i to dati. Kada lopovi i prevaranti preuzmu vlast, ... nastaće gora tiranija nego u bilo koje vreme monarhije i oligarhije“.
NA STRANPUTICI
Mnogi od nas se zgražavaju izborom građana Argentine, pobjednikom izbora u Holandiji, prednošću u anketama koju ima Le Pen u Francuskoj, mogućnošću da Tramp pobjedi još jednom na izborima za predsjednika SAD – iako smo i sami na prostorima Zapadnog Balkana dvostruke žrtve sličnih procesa.
Kao žrtve očigledne nesposobnosti da odlučujemo o sopstvenoj sudbini i kao žrtve međunarodnih okolnosti u kojima interesi nadvladavaju demokratske principe.
Rasel Dalton kaže: „Demokratski proces je kao i sve ljudske aktivnosti nesavršen, ali njegova snaga leži u pretpostavci da su ljudi najbolji krojači svoje sudbine“.
Upravo je to mač sa dvije oštrice. Koliko je građanin u postojećim uslovima sposoban da izabere najbolje za sebe kada su mu najmanje dostupne istinite informacije, bitne za njegov život, a bombardovan je i zatrovan hiljadama stranputica, populističkih podvala, jeftinih trikova, prizemnih podilaženja ili, kako bi rekli naši stari, „zavođenjem za Goleš planinu“?
Znači, esencijalna ideja demokratije je da ljudi imaju pravo da odluče ko će njima vladati, što podrazumijeva vladavinu manjine izabrane od većine da vlada u interesu svih građana. Ili bar većine. Ali ako ta vladavina nije po zakonu i pravu onda to nije demokratija. Vladavina prava je princip po kojem moć države mora biti ograničena zakonom, tako da niko ne bude iznad zakona. Kad počnemo da amnestiramo „svoje“ u nepoštovanju tih principa, sami učestvujemo u stvaranju društva koje se udaljava od demokratskog i oduzimamo sebi i potomstvu prosperitetno društvo u budućnosti.
Tako o karakteru 42. vlade u startu govori to što je 23. novembra 2020. izabrana većinom kršeći Ustav Crne Gore, kada je omogućeno poslanicima učešće u radu Skupštine bez ličnog prisustva śednicama, suprotno odredbama člana 91 Ustava Crne Gore.
Kad se počne kršenjem Ustava, onda je jasno da nema riječi o demokratskoj vlasti.
Pak, o karakteru 44. vlade, takođe, najbolje govori to što je za predsjednika parlamenta izabrana ličnost sa stranim državljanstvom, koja je po Zakonu o državljanstvu Crne Gore morala izgubiti državljanstvo Crne Gore. Ta benevolentnost prema kršenju zakona niti može biti odlika demokratske države, niti može biti govora o evropskoj budućnosti Crne Gore sa takvim odnosom prema zakonima. Još je Ciceron prije 2.000 godina pisao: „Svi se pokoravamo zakonima da bismo bili slobodni“.
O 43. vladi besmisleno je govoriti. To je bila vlada koja je najviše ličila na parodiju vladavine u Srbiji i njeno istureno odjeljenje.
Još od Džona Loka, osnovna ljudska prava su pravo na život, tijelo, slobodu i imovinu, sloboda govora i izražavanja, sloboda medija, vjerske slobode, sloboda okupljanja i udruživanja, prava jednake zaštite pred zakonom, pravo na fer suđenje...
I površna analiza postojećeg stanja ljudskih prava u Crnoj Gori ne ide u prilog trijumfalnim izjavama nakon promjene vlasti o slobodi, oslobođenju, prvoj demokratskoj vlasti i slično. Počev od prava na slobodu „traženja, primanja i širenja informacija i ideja putem bilo kojeg sredstva javnog informisanja“, garantovanog članom 19 Opšte deklaracije o ljudskim pravima iz 1948. godine, do zloupotrebe pravosuđa i stvaranja partijskog tužilaštva i sudstva odabirom partijskih podobnih kadrova, što za posljedicu ima brojna revanšistička hapšenja i dugotrajne pritvore bez sudskog epiloga.
KRŠENJE KONVENCIJA
Članom 9 Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima garantuje se da svako ima pravo na slobodu i ličnu bezbjednost i niko ne može biti samovoljno uhapšen ili pritvoren.
Shodno tome i crnogorski zakoni predviđaju kazne za neopravdano lišavanje slobode i do osam godina zatvora. Pakt tretira svojstvo pritvora kao ultima ratio, a ne kao opšte pravilo za obezbjeđivanje nesmetanog vođenja postupka.
U Evropskoj konvenciji o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda koja, osim što detaljno definiše razloge za određivanje pritvora, insistira na tome da svako ko je uhapšen ili lišen slobode mora bez odlaganja biti izveden pred sud. Čak se insistira da predmeti sa pritvorom moraju imati prioritet i što brže se rješavati, inače se smatra da se radi o pretvaranju pritvora u zatvor, odnosno nezakonitom kažnjavanju zatvorom lica koja nijesu osuđena.
Nedopustivo je da Specijalno tužilaštvo drži svog bivšeg kolegu Sašu Čađenovića više od godinu u pritvoru, a da javnost ne zna što je toliko komplikovano u tom predmetu za tako drastičnu mjeru. S pravom mnogi misle da se radi o pukom revanšizmu i kazni što je bio tužilac u predmetu poznatom pod imenom „državni udar“.
Primjera radi, sudski vještak je u tom predmetu vrlo lako utvrdio da je optuženi Milan Knežević svaki put bio na mjestu na kome je korišćen kriptovani telefon, što je utvrđeno triangulacijom položaja njegovog mobilnog telefona. Na isti način se može utvrditi odakle su poslate poruke koje su predmet optužbe ili su podmetnute kao puki revanšizam. I na kraju, što ako dođe do promjene vlasti? Treba li da prisustvujemo istom, sa drugim akterima?
Zaklinjanje predsjednika Milatovića i članova Vlade u predanost putu Crne Gore u članstvo u EU liči na trećerazrednu predstavu ili oni definitivno ne razumiju kakvu transformaciju treba da sprovede Crna Gora da bi ostvarila uslove za članstvo. Sa DF-om u vlasti, garantovanim mjestima po dubini i Crkvom Srbije, kao duhovnim putokazom, prije se ukazuje Vladivostok nego Brisel.
Po tome liče mnogo više na mentora većine u vlasti Aleksandra Vučića i Srbiju, koji deklarativno idu ka članstvu u EU, a sve čine da u nju nikada ne uđu. Kao da se ne razumije da Mađarska nikada ne bi ušla u EU ovakva kakva je danas pod Viktorom Orbanom, jer se ponekad čini da im to nije najjasnije.
The Books of Knjige su suštinu „srpskog sveta“ razumjeli kao mogućnost da glasači iz Srbije, Republike Srpske i Crne Gore mogu da na svakim izborima gostuju jedni kod drugih. Do sada su u Srbiji plaćali gorivo i vozne karte onima poput Đura Radosavovića da mogu, kad odglasaju na Zvezdari, trknu do Konika i obave svoju anticrnogorsku dužnost, a sada je vladajući SNS unaprijedio glasački turizam pa je, najvjerovatnije, o državnom trošku organizovao autobuski prevoz, smjestio ih u telefonsku centralu po 16 njih, u stan od 80 m2 po 160 njih itd.
Malo je smještaj bio skučen, ali „srpski svet“ nema cijenu. Činjenica da se više ni ne skrivaju takve stvari mora svakoga da zabrine. Kao da padaju sve karte. Međutim, oni koji nam otvaraju i zatvaraju poglavlja uglavnom nijesu mnogo potrešeni. Čini se da ih nije mnogo briga hoće li biti novih članova EU, kao da opošljavaju neke druge planove.
GLASAČKO PRAVO
I nije problem samo glasački turizam u toku izbornog dana, sam predizborni period je još veća smijurija i najbolje se može objasniti nacijama koje ljube vaterpolo kao da igrate sa jednom vezanom rukom uz tijelo protiv aktuelne, a izgleda i buduće vlasti u Srbiji.
Kontrola medija, kontrola svih institucija države, od policije, pravosuđa, izbornih komisija, privrede ... omogućava kontrolu nad svim fazama izbornog procesa. Ne zna se kad će biti sljedeći izbori u Crnoj Gori, ali postoji bojazan da ćemo, kao po običaju, gledati imitaciju srpskog scenarija, imajući na umu da je posao sa potpunom kontrolom elektronskih medija već završen. Završni udarac je učinjen pripodobljavanjem Gradske televizije ideologiji vladajuće većine.
Doduše, malo su crnogorske vlasti naprednije u formulisanju napada na ustavni poredak, pa su gurkanje g. Veselina Veljovića sa policijom na Cetinju namjeravali tako da kvalifikuju, dok je Vučić bez zazora proglasio nasrtaj na gradsku skupštinu Beograda nasilnim udarom na ustavni poredak. Kakav bi tek to udar bio da su htjeli da upadnu u Skupštinu opštine Grocka?
Ono što najviše brine jeste da veliki broj pripadnika srpske nacije smatra normalnim da glasa u dvije ili tri države, da je nacionalni interes iznad svih demokratskih principa, po kojima svako glasa u svom mjestu boravka i u zemlji u kojoj plaća porez. Logika govori da niko nema pravo da odlučuje ko će činiti vlast u državi u kojoj ne živi i u kojoj se životno ne ostvaruje, ali logika odavno ne stanuje na našim prostorima.
Čak se može reći da je nečasno glasati, sem u državi u kojoj imate mjesto boravka, i u drugoj državi odlučivati o tuđim životima u njihovo ime. Biračko pravo bi moralo biti jedinstveno. Ali prvi četnički vojvoda na mjestu predsjednika Skupštine Crne Gore uvjeren je da bi Srbi izvan Crne Gore, odnosno Srbi iz Srbije i entiteta BiH Republika Srpska, najbolje znali kakva vlast je potrebna Crnoj Gore, te da im treba podariti crnogorska državljanstva, pored onog koje već imaju. Oko autobusa još nijesmo debatovali, ali i to se da srediti.
Na kraju, izazvan, moram reagovati na nešto nevezano sa dosadašnjom temom. Ili je baš možda vezano. Stanoviti Željko Pantelić, kažu dopisnik iz Rima, pokušao je da se bavi istorijom kao švedskim stolom i na tragu mnogih srpskih nacionalnih djelatnika, koji istoriju doživljavaju kao plastelin, pokušao da dvije potpuno milenijumski odvojene istorije, tradicije, kulture, svede na jedan mali period i da Božićni ustanak degradira na „pobunu“, a njegovu suštinu na dinastički obračun.
Po dobrom starom srpskom običaju pobunu protiv dahija 1804. godine, u kojoj je učestvovalo oko 300 pobunjenika, nazivaju ustankom, protiv čega nemam ništa protiv, ali im zato smeta što se oružano suprotstavljanje oko 5.000 Crnogoraca srpskoj okupaciji naziva ustankom. Kad bi moglo pobunica još bi im više pasalo.
Btw, u proglasu „Crnogorskom narodu i vojsci“, objavljenom u Glasu Crnogorca od 3. marta 1921. godine, posvećenom smrti kralja Nikole I Petrovića Njegoša, princ Danilo, sin kralja Nikole, piše: „Neprijatelji Crne Gore, da bi lakše izveli svoje zavojevačke planove prema njoj i uništili pravo i slobodu Crnogorskoga Naroda, uspjeli su da pred našim moćnim Saveznicima, crnogorsko pitanje lažno predstave, kao pitanje dinastičko, a ne kao pitanje čisto narodno, kao što ono u stvari jest“.
Kako tada, tako i danas. Doduše, malo je čudna ta „dinastička borba“ o kojoj Čarls Velington Furlong, vojni posmatrač američkog predsjednika Vudroa Vilsona u Crnoj Gori, 1919. godine piše sljedeće: „Pitao sam se zašto su Srbi svojoj braći najgori neprijatelji, jer je druga invazija Srbije na Crnu Goru bila gora od invazije Austrije, a primirje gore od rata?“ Pa zbog dinastičke borbe Čarlse. Kako ne razumiješ?
0 Komentara