Istorija

Na današnji dan poginuo Ivo Lola Ribar

Nov 28, 2023 0 Komentara

(15 riječi)

Prije 80 godina na današnji dan poginuo je Ivo Lola Ribar. On je bio jedan je od organizatora i predvodnika omladinskog i studentskog revolucionarnog pokreta u Jugoslaviji, sekretar CK SKOJ i predsjednik USAOJ, član Vrhovnog štaba NOV i POJ i narodni heroj Jugoslavije.

Rođen je 23. aprila 1916. godine u Zagrebu. Sin je poznatog hrvatskog i jugoslovenskog političara dr Ivana Ribara. Osnovnu školu pohađao je u Karlovcu i Beogradu, a gimnaziju je završio u Beogradu. Jedno vrijeme živeo je i u Đakovu. Na početku školske 1934/35. godine, Lola je otišao u Pariz gdje je počeo da studira političke nauke. Poslije atentata na kralja Aleksandra, po savjetu Svetozara Pribićevića, napustio je Francusku i prešao u Ženevu, gdje je studirao političku ekonomiju. U jesen 1935. godine vratio se u Beograd i upisao se na Pravni fakultet.

Poslije Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine Lola je aktivno radio na organizovanju i pripremi ustanka naroda Jugoslavije. Učestvovao je na Majskom savjetovanju u Zagrebu; rukovodio sastankom CK SKOJ-a, krajem juna u Beogradu; a bio je i jedan od šestorice članova sednice Politbiroa CK KPJ, 4. jula 1941. godine, kada je narodima jugoslavije upućen poziv na ustanak. Kao član Glavnog štaba Narodnooslobodilakih partizanskih odreda Jugoslavije, koji je formiran 27. juna, Lola je tokom jula i avgusta 1941. godine neposredno rukovodio akcijama skojevaca u okupiranom Beogradu, a septembra iste godine prešao je na slobodnu teritoriju zapadne Srbije.

Učestvovao je na vojno-političkom savjetovanju u Stolicama, 26. septembra 1941. godine, na kojem je, uz ostalo, odlučeno da se u svim krajevima Jugoslavije formiraju štabovi partizanske borbe, a da se Glavni štab preimenuje u Vrhovni štab. Kao lični izaslanik Vrhovnog komandanta NOP odreda Jugoslavije Josipa Broza Tita, nekoliko puta je odlazio u okupirani Zagreb, gdje je zajedno sa Edvardom Kardeljem radio na organizovanju Narodnooslobodilačkog pokreta u neoslobođenim krajevima Jugoslavije – Hrvatskoj, Sloveniji, Srbiji i Makedoniji.

I pored svih obaveza koje mu je imao u CK KPJ i Vrhovnom štabu, Lola je najviše vremena posvećivao radu sa mladima. On je bio pokretač i glavni urednik lista „Omladinska borba“ i član redakcije „Borbe“, koja je izlazila 1941. godine u oslobođenom Užicu. Po Titovoj zamisli o stvaranju široke platforme na kojoj bi se u Narodnooslobodilačkom pokretu okupili svi projugoslovenski i antifašistički raspoloženi mladi ljudi, Lola je radio na organizovanju. Od prvih Narodnooslobodilačkih saveza omladine, koji su u različitim krajevima zemlje dobijali različite nazive, stvoren je, decembra 1942. godine, na Prvom kongresu Antifašističke omladine Jugoslavije u Bihaću, masovni i jedinstveni Ujedinjeni savez antifašističke omladine Jugoslavije (USAOJ). Kroz USAOJ stotine hiljada mladih je pristupilo Narodnooslobodilačkom pokretu, čime je Lolina zasluga u širenju Narodnooslobodilačke borbe neprocenjiva.

Oktobra 1943. godine Ivo Lola Ribar je odlukom Vrhovnog štaba NOV i POJ određen za šefa Prve vojne misije NOV i POJ, koja je trebala da otputuje u Kairo, u Štab savezničke komande za Bliski istok, kao prvi opunomoćeni predstavnik Nove Jugoslavije. Pored Lole u ovoj vojnoj misiji nalazili su se Vladimir Velebit i Miloje Milojević. U trenutku kada se spremao da poleti avionom u Kairo, 27. novembra 1943. godine, neposredno prije poletanja, na aerodromu na Glamočkom polju pogođen je bombom iz neprijateljskog aviona i na licu mjesta poginuo. Avioniom je pilotirao Krešimir Boras koji je prigodom napada ranjen, ali je preživio. Njegova vjerenica Sloboda Trajković takođe je ubijena u NOB-u.

Lolina sahrana održana je Jajcu, odmah poslije Drugog zasedanja AVNOJ-a. Poslije odavanja počasti sahranjen na tajnom mjestu u okolini Glamočkog polja u mjestu Gornji Ribnik kod Kljuca. Na sedmogodišnjicu, od velikih martovskih demonstracija 1941, 27. marta 1948. godine Lolini posmrtni ostaci su, zajedno sa posmrtnim ostacima Ivana Milutinovića svečano prenijeti u novoizgrađenu Grobnicu narodnih heroja na Kalemegdanu. U istu grobnicu kasnije su prenijeti posmrtni ostaci Đure Đakovića, a 1957. godine tu je sahranjen i Moša Pijade.

Ukazom Predsjedništva Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), 18. novembra 1944. godine, na godišnjicu pogibije, među prvim borcima Narodnooslobodilačke vojske, proglašen je za narodnog heroja.