Korona i dokolica

Lješnjani sve više sade "đavolju travu"

Jul 11, 2020 2 Komentara

(15 riječi)

Poslije dužeg perioda stagnacije,  posljednjih godina  povećava se proizvodnja duvana na području Lješanske Nahije. To je postignuto zahvaljujući i direktnim mjerama podrške koje Ministarstvo poljoprivrede sprovodi  u vidu direktnih plaćanja.

 

Podrška iznosi 1.000 eura po hektaru površine zasađene duvanom,  a pravo na podršku imaju registrovani proizvođači koji imaju sklopljene ugovore sa registrovanim obrađivaćima duvana i koji u  zasadima poštuju principe dobre poljoprivredne prakse.Prošle godine, kako je saopšteno Crnogorskom portalu iz Ministastva poljoprivrede i ruralnog razvoja,  po ovom osnovu podržana su 43 proizvođača duvana za 26,5 hektara zasađene površine.
Na osnovu Zakona o duvanu, kako pojašnjeno, Novi duvanski kombinat AD Podgorica za ovu godinu zaključio je ugovor o proizvodnji duvana sa 38 proizvođača sa područja Tuzi i Podgorice,  sa ugovorenom površinom od  od oko 29 hektara.Proizvođači su se obavezali da će u ovoj godini zasaditi ukupno 632 hiljade strukova duvana, od toga sorte  Berlej 586 hiljada, a tipa  hercegovac 46 hiljada.Isplata subvencija proizvođaćima Ministarstvo poljoprivrede ove godine izvršiće nakon završetka terenske kontrole prijavljenih zahtjeva.

 

Pored subvencija proizvođačima, Ministarstvo poljoprivrede će, kao i ranijih godina, podržati i  rad Udruženja proizvođača  duvana sa 15 hiljada eura za nabavku repromaterijala,đubriva i folije za sušenje duvana.Proizvodnja duvana je sada mnogo lakša, ne samo zbog subvencija države, već I zato što se koristi savremena mehaniuzacija, a I problem navodnjavanja je riješen.

 

Uzgajanje duvana u Crnoj Gori, naročito  na području  Podgorice, predstavljalo je značajan izvor prihoda još s početka 20. Vijeka.Već 1902. Godine podignuta je fabrika duvana, jedan od prvih industrijskih objekata u Crnoj Gori. Proizvodnja duvana naročito se razvila  osamedestih godina prošlog vijeka,najviše u krševitim i bezvodnim  krajevima u okolini Podgorice. Duvan se uzgajao i u Zeti I okolini Tuzi.

 

Zanimljivo je  prisjetiti se  uzgajanja duvana ili kako ga seljaci zovu „đavolja trava"  minulih decenija iz razloga što je nelegalna prodaja duvana, kao i sada, bila zabranjena, pa su se seljaci na razne načine dovijali kako da određenu količinu sačuavju i prodaju na crno.Jer takva prodaja je donosila mnogo veće prihode od onih koji su se mogli obezbijelje od kuće, iako je inspekcija kontrolisala  zasađene površine. Inspektori nijesu uvijek dobro poznavali teren, pa su određeni zasadi duvana ostajali neotkriveni. Za nelegalnu prodaju duvan se rezao. Takođe. krijući,  ručno napravljenom spravom koja se zvala „avan" i oni koji su   to radili, a takvih nije bilo mnogo, zarađivali su pristojno.

 

 Predaja  duvana bila je regulisana tako što su predstavnici Duvanskog kombinata  izlaskom na teren, na osnovu broja zasađenih strukova procjenjivali koliko kilograma  osušenog lista duvana uzgajivač treba da preda fabrici. Seljaci su obično predavali   duvan slabije klase, dok su od  najboljih listova pravili duvan sa nelegalnu prodaju.

 

Kada je riječ o kvalitetu duvana on se na području opštine Podgorice iako je to relativno mala teritorija dosta razlikovao.Tako je na cijeni bio duvan  iz sela Lješanske Nahije, koji je imao dobru prođu, vjerovatno I zbog jačine, jer su pušači  a to su obično bile strastveni ,višegodišnji pušači radije pušili jači, nego li „mekši" duvan.

 

Proizvodnja duvana inače  zahtijevala je puno posla, maltene tokom cijele godine, od februara, kada se počinjalo sa sadnjom rasada  do decembra, kada se osušeni listovi duvana predaju Duvanskom kombinatu.U posao su bile uključene cijele porodice, i djeca i stariji naročito prilikom nizanja duvana, jer se to obavljalo kući i predstavljalo je lakši dio posla.Problem je bilo čuvanje osušenog lista  duvana do njegove predaje ,jer nijesu svi domaćini imali dovoljno pokrivenog prostora i najlona za njegovo  zaštitu. 

 Pušimo svi, hvala, ne pušim

U selima Lješanske Nahije i danas se prepričava jedna anegdota vezana za uzgajanje duvana, koja  na pravi način odslikava (ne)snalažljivost seljaka u nastojanju da prikrije pravu  proizvodnju duvana. Naime , kod jednog  seljaka u selu Goljemadi došla komisija  na procjenu duvana i saopštila  mu koliko kilograma suvog duvana na kraju godine treba da preda. On je, pokušavajući da  ih odobrovolji ,to jest da mu smanje količinu rekao:

„Ajde ljudi mnogo je, ostavite nešto i nama, pušim ja, puši žena, puši kćer".

Dok su tako sjedjeli ovaj iz Duvanskog izvadi kutiju cigaraeta da zapali  i ponudi domaćina,  a  on će:

Hvala ne pušim!

Zbog te njegove iskrenosti  procjenjivač mu je smanjio zaduženje, a događaj koji se zbio prije 50 i više godina i danas se pominje.

B. Pejović