Škrinja

Srpski časopis Banatski almanah 1828. godine navodi Crnogorce i Morlake u Dalmaciji, a za Srbe NE ZNA! (DOKUMENT)

Jul 26, 2023 4 Komentara

(15 riječi)

Stav učenog Dimitrija Tirola i Srba iz Vojvodine da 1828. godine Srba nema u Dalmaciji (i Boki Kotorskoj) je još jedan perfektan dokaz u prilog - istini da je srpska narodnost u ovim krajevima izmišljena u 19. vijeku

Piše: Miroslav Ćosović

Posljednjeg dana maja 1793. godine, u Čakovu je rođen Dimitrije Tirol. O Dimitriju Tirolu portal RTV Vojvodine je 30. marta 2010. ovo naveo:

“Dimitrije Tirol, srpski književnik, prevodilac, izdavač, lingvista, novinar. Rođen je u Čakovu u Banatu (danas Rumunija). Bio je upravnik srpskih škola u Temišvaru i inspektor Državne štamparije u Beogradu. Od 1842. redovni je član Društva srpske slovesnosti, preteče Srpske kraljevske akademije. Bio je izdavač i priređivač almanaha i kalendara: “Banatski almanah”, “Novi zabavni kalendar”, “Uranija”. Sarađivao je sa Dimitrijem Davidovićem u “Srbskim novinama”, “Zabavniku”. Uređivao je “Novine čitališta beogradskog”. Objavio je i “Nemačku gramatiku: za upotreblenije srbske mladeži”.”

Otac mu se prezivao Georgijević a imao je nadimak Tirol, po tom nadimku njegov sin Dimitrije uzeo je da se preziva. Dimitrije Tirol je umro 1857. godine.

BANATSKI ALMANAH DIMITRIJA TIROLA

Banatski almanah je bila publikacija koja je na srpskom jeziku izlazila u Temišvaru u trećoj deceniji 19. vijeka. Filološkinja Renata Minić ga ovako opisuje:

“Banatski almanah bio je almanah na srpskom jeziku koji je izdavao Dimitrije Tirol u Temišvaru 1827. i 1828. godine, a druga knjiga preštampana je u Budimu 1829. godine.

Banatski almanah bio je više poučno-praktičnog nego književnog karaktera. Glavni sadržaj almanaha su različiti statistički podaci. Na početku publikacije nalazi se kalendarski deo, a zatim su objavljeni razni statistički pregledi, spiskovi, geografske i genealoške informacije i slično. Objavljeni su rodoslovi tadašnjih evropskih monarha, šematizam Karlovačke mitropolije, statistički pregled evropskih država po površini, broju stanovnika, vojsci i finansijama, zatim spisak država sveta po veličini, stanovništvu i vojsci, pregled naroda na svetu, letopisni spisak mađarskih kraljeva, statistički pregled stanovništva Rusije po narodnostima, statistički pregled Habzburške monarhije, letopisni spisak srpskih vladara i drugi slični sadržaji. Znatno detaljnije date su statistike o Banatu. Štampan je statistički pregled Banata i istorije ove oblasti prema spisu Franca Grizelinija Geschishte d. Temesvarer Banats. Kao kuriozitet u dotadašnjoj srpskoj publicistici izdvaja se članak Primečanija o buzijaškim celitelnim istočnicima dr Georgija Čokrljana, temišvarskog fizika, jer prema rečima Stefana Josifovića predstavlja jedan od najranijih članaka iz oblasti higijene na srpskom jeziku.” (Blog filološkinje Renate Minić)

SRPSKI ČASOPIS IZ 1828. GODINE NE ZNA DA POSTOJE SRBI U DALMACIJI

U Banatskom almanahu za 1828. godinu, na stranama 77 i 78 opisana je austrijska pokrajina Dalmacija, navedeni su narodi koji žive u Dalmaciji, ovako su nabrojani:

– Sloveni (Morlaci i Crnogorci) 270.099

– Talijana 37.000

– Uskoka 8.500

– Cigana 3.000

– Nemaca 500

– Evrea 401

Bilo je to u godinama kada je velikosrpska ideja tek stupila na scenu i među samim Srbima još nije bilo potpune saglasnosti oko te ideje. Odmah poslije početka Prvog srpskog ustanka prvi plan o Velikoj Srbiji izložio je Somborac Ivan Jugović (pravo ime Jovan Savić). Nakon toga Vuk Karadžić je 1836. napisao pamflet “Srbi svi i svuda”, pa je čuveni velikosrpski program Načertanije 1844. godine sastavio Ilija Garašanin. I tako dalje, bilo je još (novo)srpskih programa za posrbljavanje djelova Balkana.

No, 1828. saglasnost među svim (Novo)Srbima oko prostora Velike Srbije, još nije bila postignuta, Srbi u Dalmaciji, Crnoj Gori i krajevima oko Crne Gore, još nijesu bili izmišljeni.