Istorija

Dok god budete čuli na Ljubinom Grobu pucnje naših pušaka, Njemci neće proći…

Jun 11, 2023 0 Komentara

(15 riječi)

Na danšnji dan 1943. II četa III bataljona IV crnogorske udarne brigade sa Ljubinog groba poslala je Vrhovnom štabu sljedeću poruku: “Dok god budete čuli na Ljubinom Grobu pucnje naših pušaka, Njemci neće proći. A kad toga ne bude, znajte da na njemu više nema živih proletera.”

Ljubin Grob je planinski prevoj na planini Zelengori. Juna 1943. godine tokom Pete neprijateljske ofanzive, poznate kao „Bitka na Sutjesci“ u kojoj su združene njemačko-italijansko-ustaške snage vodile oštre borbe protiv jedinica Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije (NOV i POJ), na ovom položaju vođene su teške borbe.

Bitka na Sutjesci je trajala od 15. maja do 15. juna 1943. godine i Njemci su angažovali, ukupno, 127.000 vojnika, tešku artiljeriju, avijaciju naspram 22.000 boraca NOP-a koji su imali 3.000 ranjenika.Peta neprijateljska ofanziva, poznata kao operacija Švarc, vođena je od polovine maja do polovine juna 1943. godine, a podvig Crnogoraca na Ljubinom grobu samo je dio herojstva i požrtvovanja koji je omogućilo proboj glavnine partizanske vojske i Vrhovnog štaba na čelu sa Titom iz njemačkog obruča.

Ishod bitke na Sutjesci, umnogome, je odredio sudbinu partizanskog pokreta i buduće Jugoslavije, a plaćena je sa više od 7.000 poginulih boraca, od čega oko 2.000 iz Crne Gore.

Prema istorijskim izvorima, dvadesetak hiljada partizana, sa oko tri hiljade teških ranjenika, mjesec dana se borilo sa više od 120 hiljada Njemaca, Italijana, Bugara, domaćih kvinslinga. Obruč je probijen 10. juna ujutro, kod Balinovca, kada je Prva proleterska, Koče Popovića u jurišu razbila njemačke snage. U sljedećih nekoliko dana, tim pravcem prošle su i preostale partizanske snage, uključujući i Vrhovni štab i komandanta Tita, koji je ranjen 9. juna.

Najtežu partizansku bitku životom je platilo gotovo 7.500 boraca, među kojima i gotovo 600 žena. Praktično sve brigade imale su trećinu poginulih od ukupnog broja ljudstva.

U najtežim okršajima, branioci Ljubinog groba, odbijajući sve juriše neprijatelja, poslali su Centralnom komitetu Komunističke partije Jugoslavije i Vrhovnom štabu čuvenu poruku:

“Dok god budete čuli na Ljubinom grobu pucnje naših pušaka, Njemci neće proći. A kad toga ne bude, znajte da na njemu više nema živih proletera”.

Prije početka glavnog boja naređeno je da se zakopa svo teško oružje, spali arhiva i svi konji zakolju za ishranu boraca. Prvi tračak nade za izvlačenje iz obruča načinjen je 10. juna u ranim jutarnjim satima. Tada su se dijelovi Prve proleterske brigade kod sela Balinovac u jurišu probila kroz dva njemačka bataljona i zajedno sa Trećom krajiškom brigadom nastavila da goni Njemce prema putu Foča-Kalinovik.

Juriš proletera  probio je obruč za pet minuta. Njemci su bili potpuno iznenađeni, tako da nisu uspjeli da organizuju otpor, napisao je Rodoljub Čolaković u Zapisima iz oslobodilačkog rata, nakon razgovora sa komandantom Prve proleterske Danilom Lekićem.

Neuspjeh neprijateljske ofanzive, a uspjeh Narodnooslobodilačke vojske, bili su krupan doprinos međunarodnoj afirmaciji NOB-a u Jugoslaviji.

Istine o bitkama na Neretvi i na Sutjeski brzinom su prodrla u svijet. NOVJ je priznata kao zaraćena strana u antihitlerovskoj koaliciji, što je bilo posebno značajno u izgradnji nove Jugoslavije.