Škrinja

,,Русский мир“ prijeti da dobije rat za kontrolu Crne Gore

Mar 13, 2023 1 Komentara

(15 riječi)

Paralela između Ukrajine i Crne Gore, koja sada djeluje morbidno tokom agresije Moskve na Kijev, nije nedavno izgovorena. I moguće da je mitropolit Joanikije ove godine, kada je likovao da će ,,Crna Gora biti mala Ukrajina“, samo reprodukovao tuđe misli

Iako je Rusija igrala značajnu ulogu u mirnoj obnovi crnogorske nezavisnosti 2006, a ruski oligarsi koji su investirali u biznis i nekretnine bili zamajac crnogorskog ,,ekonomskog buma“ od 2007. godine, stremljenje zvanične Podgorice ka Zapadu i odluka za ulazak u NATO, bili su ključni motivi da Kremlj, u skladu sa geostrategijskim interesima kontrole Zapadnog Balkana, uz podršku Beograda i Crkve Srbije, počne opsežnu kampanju destabilizacije Crne Gore, instrumentalizujući ovdašnje proruske i prosrpske stranke, radikalne organizacija i udruženja, ali i pojedine javne ličnosti i medije.

S ciljem podizanja političkog uticaja u Evropi, Kremlj je krajem 2008. godine donio odluku da se ujedine snage obavještajnih i kontraobavještajnih sagencija – GRU, SVR, FSB – i da se napravi velika agenturna mreža koja bi bila u stanju da politički uzdrma države koje su od strategijskog značaja za imperijalnu politiku Vladimira Putina.

Tada Crna Gora još nije bila direktno na udaru, računalo se na dugoročne, prijateljske i biznis konekcije sa vrhom vlasti u Podgorici.

Za Moskvu su bile važne neke eks-sovjetske države, poput Bjelorusije, Moldavije, Ukrajine, kao i Gruzije i Kazahstana, posredno djelovanje u nekim politički jakim državama članicama Evropske unije, poput Njemačke, Italije i Francuske...

Na Balkanu, ključni oslonac ruskog uticaja bila je Srbija, naročito nakon što je ubijen prozapadni premijer Zoran Đinđić, a srpski naprednjaci, otpadnici od Šešeljevih radikala - Toma Nikolić i Aleksandar Vučić – preuzeli apsolutnu vlast u najvećoj i najmnogoljudnojoj državi u regionu.

U međuvremenu, Crna Gora je širom otvorenih ruku dočekivala ruske oligarhe spremne da investiraju, poput aluminijskog magnata Olega Deripaske čija je kompanija ,,Rusal“ kupila Kombinat aluminijuma u Podgorici ili kompanije „Midland“ koja je akvizirala Željezaru Nikšić.

- Ruske direktne finansijske investicije u Crnoj Gori znatno su veće u poređenju sa drugim državama u tranziciji u tom regionu – zaključak je iz 2007. godine Komisije za vanjsku politiku EU koja je sastavila izvještaj, na zahtjev Evropskog parlamenta, povodom ,,sumnji da ruski biznismeni peru novac preko te države“.

Rusko-crnogorska biznis i politička ,,idila“ trajala je tek nekoliko godina. Sve se preokrenulo sredinom 2013. godine.

ISTORIJSKO ,,NE“ ZA LUKE BAR I KOTOR

O tome se dugo nije zvanično znalo, sve dok početkom 2015. godine američki senator Kristofer Marfi nije obznanio da su ,,Rusi nudili Crnoj Gori milijarde dolara za rusku vojnu bazu na crnogorskoj obali“.

Iako je tadašnji ministar vanskih poslova Igor Lukšić reagovao i tačno ustvrdio da ,,Crna Gora i Rusija nikada nijesu razgovarale o gradnji vojnih baza na crnogorskoj teritoriji“, ispostaviće se da je iz Moskve ipak stigla, tajnim kanalima, interesantna ponuda Podgorici.

Ne za prave vojne baze, već za ,,zonu“ ruskih vojnih brodova. Pobjeda je januara 2015. godine objavila što je, dvije godine ranije, bio zahtjev iz Kremlja: Rusija je tražila da luke Bar i Kotor budu ključne pozicije za uplovljavanje, servisiranje i stacioniranje vojnih brodova i odmor ruskih vojnika.

Kako je sirijska luka Tartus bila jedina baza u koju je mogao da se stacionira samo manji dio ruskih mornaričkih snaga u Mediteranu, a već je tamo počeo da bukti rat, kriza u Siriji primorala je Rusiju da hitro traga za drugim lokacijama. Države članice NATO bile su isključene kao moguće opcije, pa se izbor Moskve sveo na tri zemlje koje imaju lučke kapacitete za mornaričke baze i koje bi mogle, zbog političke situacije, da možda budu budući partneri - Egipat, Kipar i Crna Gora.

Vlasti Egipta i Kipra su uskratile takvu mogućnost, zvanično zbog kršenja suverenosti, a nezvanično i stvarno zbog naloga sa Zapada. Jedina ruska opcija ostala je ,,prijateljska Crna Gora“, tamo đe već ima i ruskih državljana i ruskog biznisa.

Ruski vojni ataše zvanično je, najvjerovatnije početkom 2013. godine, zatražio od vlasti u Crnoj Gori da ruska flota na Mediteranu može da koristiti luke Bar i Kotor za stacioniranje i servisiranje ruskih vojnih brodova i „drugih materijalno-taktičkih potreba, snabdijevanja gorivom i potrepštinama“.

Na prvi pogled, ne djeluje kao zahtjev za vojnim bazama, ali nesporno je da bi hiljade ruskih vojnika sa brodova boravilo ,,na oporavku“ u Crnoj Gori i mogli bi da se aktiviraju u svakom ternutku. Vladimir Putin je očito bio ubijeđen da Milo Đukanović i vlast koju kontroliše neće imati političke snage da tek tako odbije rusku „molbu“.

Međutim, Podgorica je rekla - ne. Ministarka odbrane Milica Pejanović-Đurišić nikad se tim povodom nije srela sa ruskim zvaničnicima.

Poslije je ruski ambasador u Podgorici Andrej Nesterenko obznanio da je Moskva „bila zainteresovana“ da razgovara sa čelnim ljudima crnogorske vojske o mogućnosti da ruski ratni brodovi pristaju u luke Bar i Kotor, ali da Ministarstvo odbrane Crne Gore „nije željelo ni da čuje za to“.

Krajem te godine Đukanović je bio u zvaničnoj posjeti Sjedinjenim Američkim Državama i u razgovorima u Vašingtonu jasno naglasio namjeru da Crna Gora ,,što skorije dobije poziv u NATO“.

Dok je na Zapadu ta najava pozdravljena, iz Kremlja je stigla upozoravajuća poruka: Ministarstvo vanjskih poslova Rusije oštro je reagovalo i alarmantno ocijenilo da Crna Gora ,,okreće leđa svojim istorijskim interesima i prijateljima“.

Tada je Putinu i vrhu vlasti u Kremlju bilo jasno da Crna Gora nepokolebljivo kreće na Zapad i u Moskvi je brzo skovan plan da se ,,tim nakanama Podgorice stane na put“.

Kremlj je počeo opsežnu akciju destabilizacije zvanične Podgorice.

MOSKVA vs PODGORICA via BEOGRAD

I to preko ruskih najvažnijih uporišta na ovom prostoru - Vučićevog Beograda i Dodikove „Republike Srpske“, a uz korišćenje najmoćnijeg ,,tajnog oružja“ – Crkve Srbije, instrumenta jakog, malignog, srpsko-ruskog uticaja u Crnoj Gori.

Sve je išlo po scenariju Moskve. U samo nekoliko godina Rusija je preko Srbije isplela mrežu. Osim Crkve Srbije, prosrpskih stranaka u Crnoj Gori, aktivirano je mnoštvo organizacija, udruženja, pravoslavnih bratstava, raznih društava srpsko-rusko-crnogorskog prijateljstva. I, naravno, stvorena je i mreža medija, domaćih i srpskih, koji su postali lojalni propagandisti velikodržavne politike Srbije i Rusije u Crnoj Gori.

Ključni zadatak Beograda i Moskve bilo je širenje mreže na medije i neke nevladine organizacije koje su slovile kao crnogorske, odnosno nijesu bile filijale ili ,,proksiji“ Rusije ili Srbije. Naprotiv: suštinski te organizacije i pojedini mediji – koji su se suprotstavljali dugogodišnjoj vlasti DPS-a ,,i satelita“ i borile protiv očigledne i dugotrajne korupcije u društvu.

Zato, procijenili su zajednički i u Beogradu i Moskvi, takvi ,,procrnogorski“ punktovi bili su najbolje sredstvo za efikasan pritisak na crnogorsku vlast.

Narativ o antisrpskoj suštini crnogorske vlasti, o progonu Crkve Srbije i Srba u Crnoj Gori najlakše se ,,urezivao“ u svijest običnih građana kada to nijesu transmitovali prononsirani nosioci velikodržavne politike Beograda, već „borci za demokratsku državu i slobodu govora“.

,,MEKA ŠPIJUNAŽA“ I ,,TIHOVANJE“ VLASTI

- Srbija i Republika Srpska smatraju se se vitalnim balkanskim metama za ruske obaveštajne operacije. Beograd je dom neformalnog sjedišta ruske civilne obavještajne agencije koja stoji iza obavještajnih operacija u susjednim zemljama - ocjenjuje Gžegorž Kuzminski, poljski ekspert za pitanja geopolitike i bezbjednosti.

Prema njegovim analizama, šema uticaja sprovodi se na više nivoa, od politike i kulture, otvaranjem važnih društvenih tema, do podrivanja bezbjednosnog sektora.

- ,,Meka špijunaža“ sve je važniji segment ruskih obavještajnih aktivnosti – objasnio je u jednom razgovoru za britanski BBC Kuzminski.

Naglašava da ne uključuje prikrivene diplomate, odnosno stvarne agente, koji su obično pod budnim okom lokalnih kontraobavještajaca, već se podrazumijeva angažovanje uticajnih ljudi u organizacijama - ,,koji nekada svojevoljno, nekad jer su izmanipulisani, a nekada i potpuno nesvjesno, rade za interese stranih država“.

I dok se pripremala bura, crnogorska vlast je – tihovala, uljuljkana tapšanjem po ramenu zapadnih partnera; suverenistička koalicija je uživala plodove apsolutne vlasti u državi i - što će se ispostaviti pogubnim za budućnost Crne Gore - više su se posvećivali zadovoljenju partijskih, grupnih i(li) ličnih potreba, nego zaštitom državnih interesa.

Istorijski ulazak u NATO i dalja saradnja sa zapadnim partnerima, zauzimanje pozicije lidera u evropskim integracijama, nijesu iznutra jačali Crnu Goru. Naprotiv: za Moskvu je kontrola nad Crnom Gorom, članicom NATO-a, postala prilika da, preuzimanjem „komande“ nad zvaničnom Podgoricom, ima svoj ,,proksi“ u srcu Alijanse. Za Beograd je to bila šansa da se teritorija, izgubljena nakon referenduma, vrati pod okrilje velikospskog projekta.

,,Ruski mir“ i ,,srpski svet“ bili su savršeni mehanizam protiv Crne Gore, nespremne za ovu vrstu hibridnog rata.

,,BUĐENJE“ SPAVAČA

„Da li znate za zemlju u kojoj su u posljednjih dvadeset godina inžinjeri novog identiteta osmislili i novi jezik i ime novog jezika, samo da bi se time udaljili od suštine istorijskog bića i nasljeđa njenog srpskog naroda? Da li ste čuli za zemlju u kojoj je tradicionalna crkva napadnuta od pseudoreligioznih organizacija koje su sponzorisane sa Zapada, a maskirane u formi pravoslavlja? Da li vam je poznata takva zemlja? Koje je njeno ime? Možda Ukrajina? Ili Crna Gora?“.

Paralela između Ukrajine i Crne Gore, koja sada djeluje morbidno tokom agresije Moskve na Kijev, nije nedavno izgovorena. I moguće da je mitropolit Joanikije ove godine, kada je likovao da će ,,Crna Gora biti mala Ukrajina“, samo reprodukovao tuđe misli.

Poređenje Crne Gore i Ukrajine je dio programskog teksta ,,Analiza vektora ruske 'meke moći' u Crnoj Gori“, profesora dr Vladimira Božovića iz - 2015. godine.

Još tada je, u doba apsolutne vlasti Đukanovićevog DPS-a, tada široj javnosti nepoznati profesor na Prirodno-matematičkom fakulteta, obznanio strategiju obaranja crnogorske vlasti i preoblikovanja crnogorskog društva, kroz povezivanje interesa - srpskog i ruskog - u Crnoj Gori.

Dr Vladimir Božović, jedan od osnivača ospkurnog srpskog portala IN4S, danas je rektor Univerziteta Crne Gore. Njegov jednoglasan izbor, nakon tektonskih poremećaja 2020. godine i preuzimanja vlasti od strane litijaša, najbolji je pokazatelj sa koliko je uspjeha vođena operacija protiv Crne Gore.

,,TVRDA“ RUSKA MOĆ

A te 2015, kada je Crnoj Gori i zvanično stigao poziv za članstvo u NATO, tadašnji potpredsjednik Vlade Ruske Federacije Dimitrij Rogozin zaprijetio je da će ,,Crna Gora zbog toga zažaliti“.

Godinu kasnije, Crna Gora je umalo zažalila, jer se suočila sa ,,tvrdom moći“ iz Kremlja. Poslije se otkrilo da je pokušaj političkog prevrata i planiranje ubistva tadašnjeg crnogorskog premijera Mila Đukanovića bilo djelo moćnog GRU-a, a da zvanični Beograd nije bio involviran. Ali, jesu ekstremisti iz Beograda i bivši ratni veterani, poput Bratislava Dikića, penzionisanog generala srpske žandarmerije.

Kasnije suđenje je pokazalo da su u akciju bili upleteni srpski ektremisti iz Beograda, nekoliko dobrovoljaca iz Dombasa, uz logističku pomoć proruskih medija i srpskih tabloida koji djeluju na teritoriji Crne Gore i Srbije. Optužnicom su obuhvaćena i dvojica lidera prosrpskog i rusofilskog Demokratskog fronta Andrija Mandić i Milan Knežević... Jedan važan igrač Kremlja, Ananije Nikić, na vrijeme se sklonio u Rusiju, koja je odbila da izruči i njega i oficire GRU-a crnogorskom pravosuđu.

Ta su dešavanja razotkrila koliko je opasno moćan ,,ruski zagljaj“. A već sljedeće godine Rusija je uputila jasnu poruku - neće Crnu Goru ostaviti na miru.

Savjetnik ruskog predsjednika Sergej Glazev je maja 2017. godine, tokom susreta sa liderima Demokratskog fronta koji su bili na optužnici - Mandićem i Kneževićem u Moskvi, najavio da će „Rusija učiniti sve da doprinese rasvjetljavanju takozvanog državnog udara u Crnoj Gori“.

Iako je, nakon presude Višeg suda u Podgorici, kojom su osuđeni svi koji su se našli na optužnici izgledalo da je Crna Gora izbjegla opasnost, razvoj dešavanja je pokazao suprotno.

PRAVLJENJE VOJSKE

Ruska strategija ostvaravianja uticaja u Crnoj Gori od 2016. godine postaje suptilnija.

Uz logističku pomoć Rusije osnivaju se razna anti-NATO udruženja, a iz Moskve se favorizuju ,,mladi i energični novi ljudi“ poput Marka Milačića, tadašnjeg lidera Pokreta za neutralnost Crne Gore ili Igora Damjanovića, koordinatora međunarodne saradnje pokreta ,,Ne u rat – ne u u NATO!“.

Osim istaknutih pojedinaca i mediji su značajno poduprli ideju stavaranja „rusko/srpskog sveta“ u Crnoj Gori, proput Sputnjika ili već pominjanog sajta IN4S, čiji su osnivači Gojko Raičević i Vladimir Božović.

Prema analizi Digitalnog forezničkog centra (DFC) iz 2021. godine, svojevremeno pridruživanje Crne Gore sankcijama EU zbog ruske aneksije Krima, bio je dodatni podsticaj za snažnu kampanju i instaliranje mreže uticaja Rusije u Crnoj Gori.

- Jedan od načina predstavlja korišćenje instrumenata meke moći preko nevladinih organizacija i centara sa ruskim predznakom, koji djeluju pod plaštom aktivnosti na unapređivanju turizma, njegovanju tradicije i očuvanju duhovnog identiteta, kao i poštovanju autohtone i drevne kulture sunarodnika koji žive u inostratsvu i razvijanju prijateljstva između ruskog i crnogorskog naroda – navodi se u analizi DFC naslovljenoj ,,Uloga Rusije na Balkanu: Slučaj Crna Gora“.

Mreža je vrlo razgranata i u analizi DFC-a su nabrojane brojne nevladine organizacije koje indirektno kontroliše Moskva. Poput organizacije ,,Ruski centar“. Februara 2020. godine ruski ambasador Vladislav Maslenikov zahvalio je predsjedniku opštine Stevanu Katiću na ,,naporima da Herceg Novi postane centar ruske kulture u Crnoj Gori“.

U evidenciji aktivnih NVO, kako navodi DFC, postoji mnoštvo NVO sa ruskim prfiksom, poput: ,,Srpsko-rusko prijateljstvo – slovensko bratstvo“ (Nikšić); ,,Rusko-srpsko-crnogorsko bratstvo – Bijeli anđeo“ (Nikšić); ,,Klub crnogorsko-rusko-srpskog prijateljstva“ (Nikšić); ,,Društvo crnogorsko-srpsko-rusko-bjeloruskog prijatelstva“ (Žabljak); ,,Društvo srpsko-ruskog prijateljstva za Herceg Novi“ (Herceg Novi); ,,Fond ruska nagrada“ (Budva); ,,Društvo crnogorsko-ruskog prijateljstva Aleksandar Nevski“ (Podgorica) i ,,Bratstvo Ruski car“ (Pljevlja).

A tu su i brojna pravoslavna bratstva, Stupovi ili bratstvo srpske pravoslavne omladine ,,Sveti Pantelejmon“, pa ,,Miholjski zbor“ iza kojeg stoji pop Crkve Srbije Mijajlo Backović... Većina udruženja u direktnoj su vezi sa Crkvom Srbije.

Mreži koja je instalirana prije nekoliko godina značila je širenje uticaja, ali za stvarnu borbu protiv ,,bezbožničke i bogohulne vlasti Đukanovića i njegovih epigona“, kako je to govorio nekada mitropolit Crkve Srbije Amfilohije, bila je potrebna upravo – crkva, kao politički kišobran koji će ujediniti interese i ,,srpskog i ruskog sveta“.

PREVRAT, IPAK

A onda se krenulo u novi juriš. Ovog puta ne oružjem ni zavjereničkim grupama. Ključni instrument bila je Crkva Srbije, ključna alatka – litije. Uz organizaciju Crkve Srbije, koju je predvodio mitropolit Amfilohije, kreirane su litije kao neka vrsta političko-vjerskog pokreta koji treba da sruši ,,bezbočničku vlast“ u Crnoj Gori.

Poraz koalicione vlasti Mila Đukanovića 30. avgusta 2020. godine bio je znak da je, ne samo promijenjena ,,nesmjenjiva vlast“, već da je Crna Gora izgubila bitku.

Nakon dvije i po godine od pada ,,ostroške“ Vlade Zdravka Krivokapića, poslije pada Vlade Dritana Abazovića, malo što se promijenilo: Crna Gora je čvrstvo u kanžama ,,ruskog i srpskog sveta“.

Institucije države su razorene, bezbjednosni sektor srušen – ANB, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Vojska Crne Gore pod kontrolom službi iz Beograda (Rusije). Djeluje da da se Crna Gora davi u čeljsutima projekata ,,Ruski mir“ i ,,srpski svet“.

Pitanje je, samo, da li to vidi ona ogromna većina građana - 75 odsto - koji se na svim anketima izjašnjavaju za građansku Crnu Goru, članicu Evropske unije, a pristaju da žive okovani interesima onih koji Crnu Goru doživljavaju, i uvijek su je doživljavali - samo kao teritoriju koju valja kontrolisati.   piše: Draško Đuranović      izvor: pobjeda