Korona i dokolica

Čiji je Menheten: Ko otima i ko su raskolnici?

Feb 05, 2023 4 Komentara

(15 riječi)

Borba oko imovine brzo i otvoreno eruptirala je posebno u decembru 2021. godine kada je beogradski Sveti Sinod ,,zamolio“ patrijarha Porfirija da se prihvati uloge, da kažemo, ,,interventnog upravnika“ na Menhetnu i preuzimanja uprave nad Crkveno-školskom opštinom u Njujorku. Beograd je tako izbacio ,,iz igre“ nadležnog američkog episkopa za Istočnoameričku eparhiju Irineja Dobrijevića i hoće da preuzme imovinu srpskih Amerikanaca. I zato je patrijarh Perić prešao Atlantik, prešao je da osvoji Menhetn, a potom će i sve drugo. To je klasična svetosavska politika Velike Srbije: žanji Beograde što su drugi posijali, Bog će ti oprostiti

Ko su crkveni raskolnici u Crnoj Gori?

To najpre zavisi od političkog cilja autora govora. Recimo, mitropolit cetinjski kir Joanikije govori 29. januara 2023. godine da su u Ukrajini raskolnici sami Ukrajinci - verovatno stoga što govore ukrajinskim jezikom i neće pod moskovsku patrijaršiju. Oni su raskolnici jer neće da kažu da su Rusi, a hoće za sebe svoje hramove koje im je otela Moskva rusifikacijom Ukrajinaca.

A u Crnoj Gori su, po Beogradu, raskolnici sami Crnogorci koji neće pod Beogradsku patrijaršiju, a ako i hoće, onda ne smeju reći da su nacionalno Crnogorci već Srbi. I sve crkve u Crnoj Gori su beogradske, Crnogorci nemaju ništa jer ni ne postoje.

Politički cilj srpskog cetinjskog mitropolita je ovo: Rusiji u Ukrajini pripada sve što moskovski Rusi požele, a u Crnoj Gori Srbiji pripada sve što beogradski Srbi požele.

NEDOUMICA

Ne mora biti nejasno zašto je kir Joanikije našao za shodno da ponovi stav Srpske pravoslavne crkve o Ukrajini zajedno sa migom na Crnu Goru upravo u vreme boravka patrijarha Porfirija u Americi.

Ali je drsko. Sve što je kazao suprotno je od politike Vašingtona. A ako se o provokaciji Amerikanaca dogovorio sa patrijarhom Porfirijem, onda je to verovatno vrlo nesmotreno za obojicu, jer gurati glavu lavu u čeljust na njegovoj teritoriji mogu samo dreseri kojih se lav boji.

A srpski kaluđeri teško da mogu dresirati američkog lava da se od njih upiški od straha.

ŠTO RIZIKUJE JOANIKIJE

Ne bi moralo nikoga da iznenadi ukoliko bi Vašington zauzeo oprezniji stav prema želji Beogradske patrijaršije da u SAD učvrsti svoju vlast nad nesigurnom vernošću tamošnjih srpskih parohijana i vladika od Njujorka do Južne Amerike i Kanade.

Jeste da glasovi srpske dijaspore na američkim izborima imaju vrlo mali značaj, svejedno što Srba u odnosu na neke druge useljeničke narode u Americi ima više. Svaki glas jeste važan, i utoliko više ukoliko ide u prilog službenoj politici vodećih državnih snaga. No, nacionalno ubeleženih Srba u Americi nema mnogo - oko 95 hiljada ih je - ali po poreklu neuporedivo ih je više. Mala su snaga u odnosu na Italijane, Grke, Irce, Jevreje, Kineze i druge.

Antagonizovanje politike cetinjske mitropolije sa Kijevom nameće i antagonizovanje Srpske pravoslavne crkve sa Grčkom autokefalnom pravoslavnom crkvom (Atina) i vaseljenskom patrijaršijom u Carigradu (Istanbul) koje podržavaju autokefalnost Ukrajinske pravoslavne crkve (Kijev) i osuđuju Putinov prekogranični rat sa Ukrajincima.

To može voditi zahlađenju odnosa Srba i Grka u Americi, gde će Grci stajati na strani svojih dveju crkava i Bele kuće.

,,CRKVENA SNAGA“ SRPSKE I CRNOGORSKE EMIGRACIJE

Srpska i crnogorska američka emigracija je ne samo politički nejaka, već je i iznutra podeljena na različite poslovne frakcije i ideološke grupe. Pocepana je i nacionalno, a i topila se sa asimilacijom.

Srpski episkopi i sveštenici po američkim merama nisu bogati kao milionerski priložnici i ministri protestantskih kongregacija i katoličke crkve. Nije tačno da su zbog toga skloni autokefalnom odvajanju od Srpske pravoslavne crkve. To su tiražna nagađanja bulevarske štampe. U dosadašnjoj stogodišnjoj verskoj praksi američkih Srba i Crnogoraca oni su već bili samostalni.

Pri tome, mnogi nisu osporavali ni težnje Crnogorca iz podgoričkog Korneta Sv. Mardarija Uskokovića, svom američkom vođi, koji je sve do svoje smrti 1935. godine želeo da ih približi Beogradu. Ali je tačno da mnogi američki vernici ne žele beogradsku upravu koja bi kompromitovala njihovo mesto u novoj državi. To brine Beogradsku patrijaršiju, ona neće američku autonomiju samo tankim koncem vezanu za Srpsku pravoslavnu crkvu. Hoće je celu pod svoju upravu, i da joj time uzme imovinu.

Istorijat triju sadašnjih srpskih eparhija u SAD je nežno zavisan od istorije Srpske pravoslavne crkve u Srbiji i Evropi, a čikaški izuzetak u Libertivilu malo znači. Srpske eparhije su i sada izuzetno samostalne dok su dve druge, ona iz Kanade i argentinska u Buenos Ajresu, mlitave.

Otuda kanadskom ,,eparhijom“ od 2015. godine na ovamo direktno upravlja beogradski patrijarh koji nikada do ove posete nije bio u Kanadi, a zaseban američki Ustav SPC odlukom njenog Svetog arihijerejskog sabora iz 2018. godine se ne odnosi na Kanadu, kao ni na Latinsku Ameriku. Doduše, to je i stoga što se Beograd, sasvim razumljivo, boji da izjednači pravnu odgovornost za ,,poslovanje“ američkih eparhija sa onima iz Kanade i Argentine.

Američki sudovi to ne bi razumeli.

BUENOS AJRES

A ova eparhija SPC iz Buenos Ajresa, osnovana 2011. godine, nema upadljivog uspeha u okupljanju srpskih i crnogorskih potomaka brojnih imigranata – posebno iz Boke Kotorske, svi govore španski, malo ko naški.

Tu ništa nije mogao od te 2011. godine na ovamo ni postavljeni prinudni argentinski upravnik sa Cetinja Amfilohije Radović, jer tamošnje stanovništvo gotovo uopšte ne zanima srpski nacionalizam popova iz zemlje porekla. To je najveća teškoća Srpske pravoslavne crkve sa Srbima i Crnogorcima u Južnoj Americi, oni misle argentinski, čileanski, paragvajski - na španskom.

Beogradsko srpstvo nije ideologija mnogih severnih i južnih srpskih Amerikanaca. Štaviše, Srbi i Crnogorci su u Latinskoj Americi u mnogo čemu ostali Jugosloveni i ne žele da ih SPC nacionalno deli od drugih jugoslovenskih naroda.

Ne verujete? Idimo u Urugvaj, Peru, Čile, Paragvaj i videćemo – Slavjane. Tako je tamo sebe zvalo naše mnoštvo iz prvog i drugog imigrantskog naraštaja pre Prvog i Drugog svetskog rata. Ne zove se glavni grad Argentine od 15 miliona ljudi uzalud ,,Dobar Vazduh“.

FLERT

Teško da su američke srpske parohije iznosile ozbiljnu težnju da se stave pod jurisdikciju vaseljenskog patrijarha u Carigradu a ne pod Beograd.

To je, ipak, bilo samo flertovanje pojedinih sveštenika, što se konačno promenilo kada su sva trojica vladika američkih eparhija zahtevala 2018. godine da se zasebnim ,,američkim“ ustavnim odredbama SPC razdvoji dejstvo Beogradske patrijaršije u SAD od Kanade i Latinske Amerike.

Možda se sada kaju, jer ono što američke eparhije žele od SPC jeste da se poštuje njihova ekonomska i kadrovska autonomija kao i potpuna politička nezavisnost. One su verne svojoj državi SAD.

To SPC neće nikada iskreno uvažiti i zato postavlja patrijarha umesto američkog vladike za direktnog upravnika Njujorka. Otuda nije zgaslo podozrenje američkih eparhija prema Beogradu, ali borba sa njim nije snažna. Zbog toga se Srpska pravoslavna crkva odlučila da što pre napadne američke eparhije i pocepa ih na deo veran Beogradu ne mareći što će na drugoj strani ostati deo koji će biti nezavisna američka pravoslavna dijaspora. Rezultat je: gde god Srpska pravoslavna crkva uđe tu se narod deli. Ona je raskolnik.

MOGUĆA KAZNA?

Još nije jasno koji su konačni zaključak izvukli američki istraživači politike Bele kuće prema Crnoj Gori u vreme skupštinskih izbora 2020. godine.

Tada su Amerikanci podržali srpske iredentiste i Srpsku pravoslavnu crkvu da sruše pro-atlantsku vladu Mila Đukanovića. I podržali su onaj deo građanskih snaga koje se nisu slagale sa greškama Demokratske partije socijalista u unutrašnjoj politici. Ovo poslednje razumemo, ali ono, prvo, ne: sintetički rezultat politike Vašingtona prema Podgorici doveo je do generalnog sloma pravne države, ugrožavanja evro-atlantske integracije Crne Gore i do destabilizacije balkanskog područja.

Bela kuća je, zbog pogrešnih procena svoje administracije iz ambasade SAD u Podgorici, odvela Crnu Goru tamo gde nikako nije htela. Odvela je Crnu Goru na sjedinjenje sa beogradskom politikom Velike Srbije! To je težak poraz Amerikanaca, zbog koga sada ni Brisel niti Vašington nemaju jasan plan sa kim u Crnoj Gori da sarađuju. Sa atentatorima?

Ali ako se Amerikanci trgnu, makar zbog politike Srpske pravoslavne crkve i njenih provokacija oko Ukrajine na svojoj, američkoj teritoriji, nije nemoguće da se odluče na politiku postepenog revanša. Ona bi se svela na obuzdavanje politike SPC u Americi, a mogućoj podršci autokefalnim težnjama srpskih američkih vernika.

To bi nadahnulo patrijarha Porfirija da manje dolazi u Njujork.

USAMLJENI PATRIJARH I EPISKOP DOBRIJEVIĆ

Patrijarh Porfirije Perić boravi do nedelje 5. februara u Americi gotovo inkognito. Nijedna savezna pres-kuća mu ne posvećuje pažnju niti je iko iz američke savezne administracije ili područne države najavio da će ga primiti u goste. To govori da je on za njih, izgleda, beznačajne političke snage u SAD.

Slabu političku poziciju Srpske pravoslavne crkve u Americi možda odsjajava i malo posećena patrijarhova liturgija u njujorškom Srpskom klubu. Svega nekoliko desetina vernika je došlo. Doduše, u Njujorku i nema mnogo evidentiranih Srba, ne više od šest hiljada. Odavno su drugi postali Amerikanci, a i mnoge među njima religija ne zanima da bi se pozvali na nacionalni identitet

Tu sumnju o američkoj jačini SPC pojačava i to što jedan od trojice američkih šefova srpskih eparhija, istočno-američki vladika Irinej Dobrijević, nije pozvan da dočeka na aerodromu DŽ.F.K. u Njujorku patrijarha Porfirija niti se sa njim sastao tokom njegovog boravka u Njujorku.

Dobrijević se bori sa patrijarhom oko nadleštva nad Crkvom Svetog Save na Menhetnu, nastradaloj 2016. godine u požaru. U stvari, bori se nad finansijama srpskih Amerikanaca koji ne žele da Beogradu prepuste kajmak od moguće prodaje velikog građevinskog placa uz crkvu koji ima pravo vertikalne oblakoderske gradnje.

Ako tu Tramp digne novi Empajer stejt bilding između Pete Avenije i Avenije Amerika, Srpska pravoslavna crkva će biti namirena do Sudnjeg dana .

Ništa tu ne mari što su Crkva Sv. Save i njen plac na Menhetnu od 2017. godine deo neprofitne korporacije pod nazivom ,,Srpske Pravoslavne Eparhije u Sjedinjenim Državama Amerike“, kojima upravlja Arhijerejski Sabor SPC u Beogradu! To je po pravilima SPC za Ameriku iz 2007. godine koja su deo posebnog, ,,američkog“ Ustava Beogradske patrijaršije. Službeno, u Americi ne postoji Srpska pravoslavna crkva. Postoje tri srpske eparhije, kao neprofitna korporacija, koje su zasebno pravno lice pod ugovornom menadžerskom upravom iz Beogradske patrijaršije – to je registrovano.

Otuda je borba oko imovine brzo i otvoreno eruptirala posebno u decembru 2021. godine kada je beogradski Sveti Sinod ,,zamolio“ patrijarha Porfirija da se prihvati uloge, da kažemo, ,,nterventnog upravnika“ na Menhetnu i preuzimanja uprave nad Crkveno-školskom opštinom u Njujorku.

Beograd je tako izbacio ,,iz igre“ nadležnog američkog episkopa za Istočnoameričku eparhiju Dobrijevića i hoće da preuzme imovinu srpskih Amerikanaca. I zato je patrijarh Perić prešao Atlantik, prešao je da osvoji Menhetn, a potom će i sve drugo. To je klasična svetosavska politika Velike Srbije: žanji Beograde što su drugi posejali, Bog će ti oprostiti.

SVETOSAVSKE GRANICE U SAD

Dobar deo Dobrijevićeve ogromne i imućne istočne eparhije ne želi da joj Beograd menja područne granice.

A Beograd želi da smanji istočnu teritoriju u korist preostale dve lojalne američke srpske eparhije, Zapadne, u Alhambri u Kaliforniji, i Srednje-zapadno američke, u Third Lake-u, u državi Njujork. Tako bi prebacio vlast i novac Srba sa istoka na zapad i srednji zapad sa otetim istokom.

Za menjanje eparhijskih granica u Americi se nadležnim za to proglasio Sveti Sinod u Beogradu nazivajući te poteze agrarnim geometarskim terminom ,,arondacijom“ iako se eparhijske granice ne mogu menjati bez pristanka i predloga njenog američkog episkopa.

No, episkop Dobrijević se preskače. Tako je arondacija postala ime za teritorijalnu preraspodelu američkih vernika i njihovog bogatstva u beogradske ruke.

UMJESTO EPILOGA

Patrijarh Perić je otišao u SAD da sakupi imovinu srpske američke dijaspore ideologijom srpskog globalnog jedinstva u korist Beograda. Ali politikom Velike

Srbije i podrškom Rusiji protiv Ukrajine on gura američku dijasporu i na izdaju lojalnosti svom Vašingtonu.

On je više tamo otišao radi njenog novca i nekretnina nego zbog inata Beloj kući. I otišao je tamo kao skriveni mali Mongol, a ne kao veliki novi Srbin slaveći veličinu savremenog evro-američkog duha i potrage za mestom Srbije i Crne Gore u njemu.

Jedino se možemo nadati da će posle dve i po godine političkog truljenja crnogorske države od 2020. godine prevladati misao da Crna Gora ne sme biti nova Ukrajina. I da će sve otete crkvene lavre Crnogoraca u korist SPC biti vraćene narodu Crne Gore. Onako kako to baš sada čini Ukrajina. Tako će i Srbi i Crnogorci u Americi dobiti podstrek da čuvaju od raskolničkog Beograda svoje eparhije koje su sami stvarali makar bili u organizacionom sastavu Srpske pravoslavne crkve.   izvor; pobjeda